بیماری اختلال دو قطبی چیست، علل بروز و درمان آن
توضیح و علت اختلال دو قطبی و راه درمان آن را در این مقاله بررسی خواهیم کرد.
بیماری اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی یعنی دو انتها برای چندین میلیون نفری که در دنیا از اختلال دو قطبی رنج می‌برند، زندگی به دو واقعیت متفاوت تقسیم شده است شیدایی و افسردگی هر چند گونه‌های زیادی از اختلال دوقطبی داریم، بیایید چند تایی را بررسی کنیم ،گونه اول نوسان‌های شدیدی بین افسردگی و شیدایی دارد. در حالی که گونه دوم شامل دوره‌های کوتاه مدت و با شدت شیدایی کمتر است ولی دورهای طولانی افسردگی با آن عجین شده است. برای بعضی افراد که بین حالت‌‍‌‌های هیجانی ، بالا و پایین می‌شوند، پیدا کردن تعادل برای زندگی سالم ، غیر ممکن به نظر می‌رسد.
در گونه اول بالاهای شدید دوره‌های جنون نام دارند و باعث می‌شوند حال فرد بین زود رنج و شکست‌پذیر در نوسان باشد. اما این دوره‌های شیدایی از احساس سرخوشی عادی فراتر می‌روند و فرد را دچار علائم مشکل‌زایی مانند افکار ، بی‌خوابی، تند صحبت کردن ، افعال ناگهانی و رفتارهای پرخطر می‌کند . بدون درمان این بازه‌ها بیشتر و شدید‌تر اتفاق می‌افتد و زمان بیشتری طول می‌کشد تا فروکش کند.
دوره افسردگی اختلال دوقطبی به صورت‌های مختلفی بروز می‌کند احساس خمودگی ، کم رنگ شدن علاقه به سرگرمی‌های پیشین ، تغییر ذائقه ، احساس بی‌فایده بودن یا احساس گناه شدید، پرخوابی یا کم‌خوابی بیش از حد ، خستگی ناپذیر بودن ، احساس خستگی دائم و افکار خود کشی.
دلیل مبتلا شدن به اختلال دو قطبی
محققان بر این باورند که سیم کشی پیچیده مغز نقش عمده‌ای در ایجاد این اختلال بازی می‌کند، به لطف تلاش دائمی مغز با از بین بردن اتصال عصبی خراب یا بی‌استفاده مغز سالم اتصالات قدرتمند میان سلول‌های عصبی را حفظ می‌کند، این کار بسیار مهم است، زیرا مسیرهای عصبی ما مانند نقشه‌ای برای همه کارهای ما هستند با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی MIR محققان دریافته‌اند که در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی توانایی ترمیم مغز مختل شده است این یعنی سلول عصبی آنها بلا‌استفاده می‌ماند و شبکه‌ای غیر قابل مسیریابی را تشکیل می‌دهند. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به این دلیل که تنها از سینگال‌های سر در گم به عنوان راهنما استفاده می‌کنند، رفتار و افکار غیر معمولی بروز می‌دهند توهم نیز می‌تواند در مراحل شدید اختلال دوقطبی بروز پیدا کند این به دلیل فراوانی یک انتقال دهنده عصبی به نام دوپامین است.
اما با وجود دانستن این مسائل نمی‌توان اختلال دوقطبی را تنها به یک عامل نسبت داد. در واقعیت این مسئله‌ای پیچیده است برای مثال آمیدگال مغز در تفکر ، حافظه بلند مدت و تحلیل‌های احساسی دخیل است. در این بخش مغز عوامل مختلف از ژنتیک گرفته تا آسیب‌های اجتماعی که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم. می‌توانند باعث بروز اختلال و به وجود آمدن علائم اختلال دوقطبی شوند.
دلیل مبتلا شدن به اختلال دو قطبی
انواع اختلال دو قطبی
حال نوبت به بررسی انواع این اختلال می‌رسد. انواع دو قطبی را در زیر معرفی کرده و توضیح مختصری در خصوص هر یک از آنها ارائه می‌کنیم.
• اختلال دوقطبی نوع یک
در اختلال دوقطبی نوع اول شخص حتما یک دوره از حالت شیدایی یا مانیا را پشت سر می‌گذارد؛ حال این دوره می‌تواند با حالت افسردگی همراه باشد یا هیچ دورهای از حالت افسردگی تجربه نشود.
• اختلال دوقطبی نوع دو
در نوع دوم از این اختلال که بیشتر گریبان‌گیر زنان است فرد بیمار دوره‌های حالت افسردگی شدید را تجربه می‌کند. اگر این دوره‌ها همراه حالت مانیا باشد این حالت شدت کمتری دارد که به آن شیدایی خفیف یا Hypomania گفته می‌شود.
• اختلال دوقطبی ادواری
این اختلال که به آن سیکلوتایمی نیز گفته می‌شود نشانه‌هایی شبیه اختلال دوقطبی نوع دوم دارد. درواقع هر دو حالت مانیا و افسردگی در آن وجود دارد. اما شدت هر دو خفیف‌تر است. با این وجود این نوع می‌تواند مدت طولانی در فرد دیده شود. در صورتی که این علائم ادامه‌دار شوند و درمان پیدا نکنند احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی نوع اول یا دوم در فرد زیاد می‌شود.
• اختلال دوقطبی پیش‌رونده یا تناوب سریع
کسانی که به این نوع از اختلال دچار هستند بیشتر از چهار بار در طول یک سال دچار نوسانات روحی و خلقی می‌شوند. این نوع می‌تواند با هر کدام از انواع اختلال دو قطبی نوع یک و دو همراه شود.
علائم بیماری دو قطبی
• فاز اول فاز مانیا و هیپومانیا (شیدایی)
1. کاهش نیاز به خواب
2. شیدایی یا سرخوشی
3. ولخرجی‌های بی‌حد و حساب
4. افزایش میل جنسی و رفتارهای پرخطر جنسی
5. اعتماد به نفس کاذب
6. توهم‌های بیداری و شنیداری
7. تکلم سریع
8. هذیان بزرگ منشی یا انواع دیگر هذیان
9. پرخاشگری در رفتار
10. پایین آمدن عملکرد اجتماعی و تحصیلی
11. آستانه تحریک پذیری پایین
12. انجام رفتارهای پر خطر مثل رانندگی با سرعت بالا و در حین مستی
• فاز دوم افسردگی و دپرسیو
1. مشکل به خواب رفتن یا خوابیدن زیاد
2. افکار یا ارتکاب به خودکشی
3. کم شدن اشتها یا زیاد شدن بیش از حد آن
4. اضطراب
5. خستگی مزمن و بی دلیل
6. احساس عذاب وجدان و گناه
7. عدم انتخاب فعالیت‌های لذت بخش
8. کاهش امید به آینده
9. شکایت از دردهای مزمن بدنی بی‌دلیل
10. کاهش عملکردهای اجتماعی و تحصیلی
علائم بیماری دو قطبی
درمان اختلال دو قطبی
بهترین گزینه برای درمان اختلال دو قطبی دارو درمانی است از آنجایی که تغییرات شیمیایی در مغز بیماران اختلال دوقطبی با سرعت اتفاق می‌افتد مصرف دارو به میزان قابل توجهی به ایجاد نوعی نظم شیمیایی در مغز کمک کرده و همین طور به بازگشت تعادل به تغییرات شیمیایی در مغز کمک کرده و همین‌طور باعث بازگشت تعادل به تغییرات شیمیایی مغز آنها می‌شود و در نهایت علائم بیماری از بین رفته و بیماری تحت کنترل در می‌آید.
این نوع داروها در سه نوع تجویز می‌شوند:
1. تثبیت کننده حالت : برای بر طرف کردن علائم هیپومانیا و جنون استفاده می‌شود.
2. داروهای ضد افسردگی : برای درمان فاز افسردگی یا دپرسیون به کار می‌رود.
3. داروهای ضد روانپریشی : در صورت وجود جنون در علائم گزارش شده بیمار از این نوع نیز استفاده می‌شود.
در کنار درمان دارویی استفاده از روش‌های روان درمانی شناختی گروه درمانی و استفاده از روش‌های درمان فردی با استفاده از ترسیم نمودار خلق به صورت روزانه و تنظیم قرار داد درمانی نیز به بیمار کمک شایانی در جهت بهبود بیماری می‌کند.
