ارتباط کلامی و غیر کلامی

انواع ارتباطات و ویژگی آن ها

ارتباط کلامی چیست؟

به زبان ساده، ارتباط کلامی یعنی استفاده از کلمات برای رساندن منظورمون به دیگران. این کلمات می‌توانند به صورت صحبت کردن (مثل همین الان که من دارم با شما صحبت می‌کنم) یا نوشتن (مثل نوشتن یک نامه یا ایمیل) باشد.

در واقع هر وقت که از زبان و کلمات برای انتقال اطلاعات، احساسات یا افکارمون استفاده می‌کنیم، داریم ارتباط کلامی برقرار می‌کنیم.

یه مثال دیگر: وقتی شما یه داستانی رو برای دوستتون تعریف می‌کنید، یا یه پیام متنی برای کسی می‌فرستید، دارید از ارتباط کلامی استفاده می‌کنید.

ارتباط کلامی = استفاده از کلمات (صحبت کردن یا نوشتن) برای انتقال پیام.

ویژگی و انواع ارتباط کلامی

ارتباط کلامی، سنگ بنای تعاملات انسانی، به استفاده از زبان و کلمات برای انتقال پیام‌ها، ایده‌ها، احساسات و اطلاعات اشاره دارد. این نوع ارتباط، نقشی حیاتی در زندگی شخصی، اجتماعی و حرفه‌ای ما ایفا می‌کند و درک ویژگی‌ها و انواع آن، برای برقراری ارتباط مؤثر ضروری است.

ویژگی‌های ارتباط کلامی:

1. استفاده از نمادهای قراردادی: ارتباط کلامی بر پایه نمادهایی است که به صورت قراردادی بین افراد یک جامعه یا گروه، معنای مشخصی دارند. این نمادها، کلمات و زبان هستند که در قالب قواعد گرامری و لغوی، ساختار می‌یابند.

2. ساختارمند بودن: زبان و کلمات، دارای ساختار و قواعد مشخصی هستند که به آن‌ها نظم می‌بخشند. این ساختار، شامل قواعد گرامری، نحوی و معنایی است که به درک صحیح پیام کمک می‌کند.

3. آگاهانه بودن (در بیشتر موارد): در بیشتر موارد، ارتباط کلامی به صورت آگاهانه و با قصد و نیت مشخصی انجام می‌شود. فرستنده پیام، با انتخاب کلمات مناسب، تلاش می‌کند تا پیام خود را به بهترین شکل به گیرنده منتقل کند. البته، گاهی اوقات ممکن است به صورت ناخودآگاهانه نیز از کلمات استفاده کنیم، اما در حالت کلی، ارتباط کلامی فرایندی آگاهانه است.

4. محتوا محور بودن: تمرکز اصلی در ارتباط کلامی، بر روی محتوای پیام و معنای کلمات است. دقت در انتخاب کلمات مناسب و استفاده صحیح از آن‌ها، برای انتقال دقیق و صحیح پیام، از اهمیت بالایی برخوردار است.

5. قابلیت ثبت و ذخیره: یکی از ویژگی‌های مهم ارتباط کلامی، قابلیت ثبت و ذخیره آن است. پیام‌های کلامی می‌توانند به صورت نوشتاری (مانند کتاب، مقاله، نامه و...) یا صوتی و تصویری (مانند ضبط صدا، فیلم و...) ثبت و برای مدت طولانی نگهداری شوند. این ویژگی، امکان انتقال دانش و اطلاعات را در طول زمان و بین نسل‌ها فراهم می‌کند.

6. قابلیت بازخورد: در ارتباط کلامی، امکان دریافت بازخورد از گیرنده پیام وجود دارد. این بازخورد می‌تواند به صورت کلامی (مانند پرسش، پاسخ، اظهار نظر و...) یا غیرکلامی (مانند حالات چهره، زبان بدن و...) باشد و به فرستنده کمک می‌کند تا از درک صحیح پیام توسط گیرنده اطمینان حاصل کند.

انواع ارتباط کلامی:

ارتباط کلامی را می‌توان بر اساس شکل ارائه و نحوه انتقال پیام، به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

1. ارتباط کلامی گفتاری (شفاهی): این نوع ارتباط، شامل استفاده از زبان گفتاری برای انتقال پیام است. نمونه‌هایی از ارتباط کلامی گفتاری عبارتند از:

* مکالمه رو در رو: گفتگوی مستقیم بین دو یا چند نفر.

* سخنرانی: ارائه مطلب در جمع.

* مذاکره: گفتگو برای رسیدن به توافق.

* مصاحبه: پرسش و پاسخ بین دو نفر.

* تماس تلفنی: گفتگو از طریق تلفن.

* ارائه گزارش: ارائه اطلاعات به صورت شفاهی.

2. ارتباط کلامی نوشتاری: این نوع ارتباط، شامل استفاده از زبان نوشتاری برای انتقال پیام است. نمونه‌هایی از ارتباط کلامی نوشتاری عبارتند از:

* نامه: ارسال پیام به صورت مکتوب.

* ایمیل: ارسال پیام الکترونیکی.

* کتاب: انتشار مطالب به صورت مکتوب.

* مقاله: نوشتن و انتشار مطالب علمی، پژوهشی و...

* پیامک: ارسال پیام کوتاه متنی.

* یادداشت: نوشتن مطالب کوتاه برای یادآوری یا انتقال پیام.

* شبکه‌های اجتماعی: انتشار مطالب در پلتفرم‌های آنلاین.

ارتباط کلامی، ابزاری قدرتمند برای برقراری ارتباط و تعامل با دیگران است. درک ویژگی‌ها و انواع آن، به ما کمک می‌کند تا پیام‌های خود را به صورت مؤثرتر منتقل کنیم و روابط بهتری با دیگران برقرار کنیم. با توجه به اهمیت این نوع ارتباط، تقویت مهارت‌های کلامی، از جمله گنجینه لغات، گرامر، فن بیان و گوش دادن فعال، از اهمیت بالایی برخوردار است.

مزایا و معایب ارتباط کلامی

مزایا و معایب ارتباط کلامی

ارتباط کلامی، یعنی استفاده از کلمات برای انتقال پیام، نقشی حیاتی در تعاملات انسانی ایفا می‌کند. این نوع ارتباط، با وجود مزایای فراوان، معایبی نیز دارد که درک آن‌ها برای برقراری ارتباط مؤثر ضروری است. در این مقاله به بررسی جامع مزایا و معایب ارتباط کلامی می‌پردازیم:

مزایای ارتباط کلامی:

1. انتقال دقیق و سریع اطلاعات: ارتباط کلامی، به ویژه در حالت گفتاری، امکان انتقال سریع و مستقیم اطلاعات را فراهم می‌کند. این امر به ویژه در مواقعی که نیاز به تصمیم‌گیری فوری یا تبادل اطلاعات پیچیده است، بسیار حائز اهمیت است. کلمات، ابزاری دقیق برای بیان مفاهیم و جزئیات هستند و می‌توانند به خوبی منظور گوینده را به شنونده منتقل کنند.

2. امکان توضیح و تفسیر مفاهیم پیچیده: در ارتباط کلامی، به ویژه در حالت گفتاری، امکان توضیح و تفسیر مفاهیم پیچیده و مبهم وجود دارد. گوینده می‌تواند با استفاده از مثال‌ها، تشبیهات و توضیحات تکمیلی، منظور خود را به طور کامل برای شنونده روشن کند. این ویژگی، به ویژه در آموزش، مشاوره و مذاکره بسیار مفید است.

3. ایجاد ارتباط صمیمی و دوستانه: ارتباط کلامی، به ویژه در حالت گفتاری و به صورت رو در رو، می‌تواند به ایجاد ارتباط صمیمی و دوستانه بین افراد کمک کند. لحن صدا، حالات چهره و زبان بدن، که در ارتباط گفتاری نقش مهمی دارند، می‌توانند احساسات و عواطف را به طور مؤثر منتقل کنند و باعث ایجاد همدلی و صمیمیت شوند.

4. دریافت بازخورد فوری: در ارتباط کلامی، به ویژه در حالت گفتاری، امکان دریافت بازخورد فوری از مخاطب وجود دارد. این بازخورد می‌تواند به صورت پرسش، پاسخ، اظهار نظر یا حتی زبان بدن باشد و به گوینده کمک می‌کند تا از درک صحیح پیام توسط مخاطب اطمینان حاصل کند و در صورت نیاز، توضیحات بیشتری ارائه دهد یا پیام خود را اصلاح کند.

5. قابلیت ثبت و ذخیره اطلاعات: ارتباط کلامی، به ویژه در حالت نوشتاری، امکان ثبت و ذخیره اطلاعات را فراهم می‌کند. این ویژگی، به ویژه در مواردی که نیاز به مستندسازی، آرشیو یا انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده است، بسیار مهم است. اسناد، کتاب‌ها، مقالات و سایر متون نوشتاری، نمونه‌هایی از ثبت و ذخیره اطلاعات از طریق ارتباط کلامی هستند.

6. صرفه‌جویی در زمان (در برخی موارد): در برخی موارد، ارتباط کلامی، به ویژه در حالت گفتاری، می‌تواند در زمان صرفه‌جویی کند. به عنوان مثال، یک مکالمه تلفنی کوتاه می‌تواند سریع‌تر از ارسال چند ایمیل، اطلاعات را منتقل کند.

7. تقویت مهارت‌های اجتماعی: برقراری ارتباط کلامی مؤثر، به تقویت مهارت‌های اجتماعی افراد کمک می‌کند. این مهارت‌ها شامل گوش دادن فعال، بیان واضح و رسا، مدیریت گفتگو و همدلی با دیگران است.

معایب ارتباط کلامی:

1. احتمال سوءتفاهم به دلیل تفاوت در تفسیر کلمات: کلمات، معانی متفاوتی در فرهنگ‌ها، زبان‌ها و حتی بین افراد مختلف می‌توانند داشته باشند. این امر می‌تواند منجر به سوءتفاهم و برداشت نادرست از پیام شود. به عنوان مثال، یک اصطلاح یا ضرب‌المثل در یک فرهنگ ممکن است معنای متفاوتی در فرهنگ دیگر داشته باشد.

2. محدودیت در انتقال احساسات و عواطف (در مقایسه با ارتباط غیرکلامی): در حالی که ارتباط کلامی می‌تواند احساسات و عواطف را منتقل کند، اما به اندازه ارتباط غیرکلامی (مانند زبان بدن، حالات چهره و لحن صدا) در این زمینه مؤثر نیست. به عنوان مثال، یک لبخند یا اخم می‌تواند احساسات را بسیار سریع‌تر و واضح‌تر از کلمات منتقل کند.

3. وابستگی به مهارت‌های زبانی فرستنده و گیرنده: برقراری ارتباط کلامی مؤثر، نیازمند مهارت‌های زبانی خوب از سوی هر دو طرف (فرستنده و گیرنده) است. اگر یکی از طرفین در بیان یا درک کلمات مشکل داشته باشد، ارتباط با مشکل مواجه خواهد شد.

4. عدم وجود سند مکتوب (در ارتباط گفتاری): در ارتباط کلامی گفتاری، معمولاً سند مکتوبی از گفتگو وجود ندارد. این امر می‌تواند در مواردی که نیاز به اثبات یا یادآوری دقیق محتوای گفتگو است، مشکل‌ساز باشد.

5. تأثیر عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند سر و صدا، قطع ارتباط تلفنی یا مشکلات فنی در ارتباطات آنلاین، می‌تواند بر کیفیت ارتباط کلامی تأثیر منفی بگذارد.

6. هزینه‌بر بودن (در برخی موارد): برخی از انواع ارتباط کلامی، مانند تماس‌های تلفنی بین‌المللی یا جلسات حضوری در مکان‌های دور، می‌تواند هزینه‌بر باشد.

ارتباط غیر کلامی

به زبان خیلی ساده، ارتباط غیرکلامی یعنی رسوندن منظور و پیاممون به دیگران بدون استفاده از کلمات. یعنی به جای اینکه حرف بزنیم یا بنویسیم، از راه‌های دیگه مثل:

حالات چهره: مثل لبخند زدن، اخم کردن، یا بالا انداختن ابرو.

زبان بدن: مثل طرز ایستادن، حرکات دست و پا، و حالت نشستن.

لحن صدا: مثل تُن صدا، بلند یا آروم حرف زدن، و سرعت صحبت کردن.

تماس چشمی: مثل نگاه کردن به چشم‌های طرف مقابل یا نگاه نکردن.

فاصله فیزیکی: مثل اینکه چقدر به طرف مقابل نزدیک یا دور باشیم.

استفاده می‌کنیم تا منظورمون رو برسونیم.

مثلاً وقتی کسی به شما لبخند می‌زند، بدون اینکه چیزی بگوید، به شما حس خوبی میده و نشون میدهد که از دیدن شما خوشحال است. این یه نمونه از ارتباط غیرکلامی می باشد .

ارتباط غیرکلامی = انتقال پیام بدون استفاده از کلمات (از طریق حالات چهره، زبان بدن، لحن صدا و...)

معایب و مزایای ارتباط غیر کلامی

معایب و مزایای ارتباط غیر کلامی

ارتباط غیرکلامی، که به آن زبان بدن یا ارتباط خاموش نیز گفته می‌شود، شامل انتقال پیام‌ها بدون استفاده از کلمات است. این نوع ارتباط، نقش بسیار مهمی در تعاملات انسانی ایفا می‌کند و می‌تواند پیام‌های کلامی را تقویت، تضعیف یا حتی نقض کند. درک مزایا و معایب ارتباط غیرکلامی به ما کمک می‌کند تا ارتباط مؤثرتری با دیگران برقرار کنیم.

مزایای ارتباط غیرکلامی:

1. انتقال سریع و مؤثر احساسات و عواطف: ارتباط غیرکلامی، به ویژه از طریق حالات چهره، لحن صدا و زبان بدن، می‌تواند احساسات و عواطف را بسیار سریع‌تر و مؤثرتر از کلمات منتقل کند. به عنوان مثال، یک لبخند می‌تواند شادی و رضایت را نشان دهد، در حالی که اخم می‌تواند ناراحتی یا عصبانیت را منتقل کند.

2. مکمل و تقویت‌کننده پیام کلامی: ارتباط غیرکلامی می‌تواند پیام کلامی را تقویت و تأکید کند. به عنوان مثال، تکان دادن سر به نشانه تأیید در حین صحبت کردن، می‌تواند نشان دهد که گوینده کاملاً به صحبت‌های خود اعتقاد دارد.

3. انتقال پیام‌های ناخودآگاه: بسیاری از پیام‌های غیرکلامی به صورت ناخودآگاه ارسال و دریافت می‌شوند. این پیام‌ها می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد احساسات، نگرش‌ها و نیات واقعی افراد ارائه دهند که ممکن است به صورت کلامی بیان نشوند.

4. کمک به درک بهتر پیام کلامی: توجه به نشانه‌های غیرکلامی می‌تواند به ما کمک کند تا پیام کلامی را بهتر درک کنیم. به عنوان مثال، اگر کسی با لحنی طعنه‌آمیز صحبت کند، حتی اگر کلمات او مثبت باشند، ما متوجه منظور واقعی او خواهیم شد.

5. ایجاد صمیمیت و اعتماد: استفاده صحیح از ارتباط غیرکلامی، مانند تماس چشمی مناسب، لبخند و زبان بدن باز، می‌تواند به ایجاد صمیمیت و اعتماد بین افراد کمک کند.

6. ارتباط با افرادی که زبان مشترک ندارند: ارتباط غیرکلامی می‌تواند در مواقعی که افراد زبان مشترک ندارند، بسیار مفید باشد. حرکات دست، حالات چهره و سایر نشانه‌های غیرکلامی می‌توانند به انتقال پیام کمک کنند.

7. جلوگیری از سوءتفاهم در برخی موارد: در برخی موارد، ارتباط غیرکلامی می‌تواند از سوءتفاهم‌هایی که ممکن است در ارتباط کلامی رخ دهد، جلوگیری کند. به عنوان مثال، اگر کسی در مورد موضوعی تردید داشته باشد، حالات چهره او می‌تواند این تردید را نشان دهد و از بیان نادرست موضوع جلوگیری کند.

معایب ارتباط غیرکلامی:

1. احتمال تفسیر نادرست به دلیل تفاوت‌های فرهنگی: معانی نشانه‌های غیرکلامی می‌توانند در فرهنگ‌های مختلف، متفاوت باشند. به عنوان مثال، تماس چشمی مستقیم در برخی فرهنگ‌ها نشانه احترام است، در حالی که در برخی دیگر ممکن است بی‌ادبی تلقی شود. این تفاوت‌ها می‌توانند منجر به تفسیر نادرست پیام‌ها و سوءتفاهم شوند.

2. کنترل دشوارتر نسبت به ارتباط کلامی: کنترل کامل بر روی تمام جنبه‌های ارتباط غیرکلامی دشوار است. برخی از نشانه‌ها، مانند تغییر رنگ چهره یا لرزش صدا، ممکن است به صورت ناخودآگاه رخ دهند و فرد نتواند آن‌ها را کنترل کند.

3. ابهام و چندمعنایی: برخی از نشانه‌های غیرکلامی می‌توانند مبهم و چندمعنا باشند و به تفسیرهای مختلفی منجر شوند. به عنوان مثال، دست به سینه ایستادن می‌تواند نشانه‌ای از دفاع، بی‌تفاوتی یا حتی سرد بودن هوا باشد.

4. تأثیر عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند نور کم، سر و صدا یا فاصله زیاد بین افراد می‌تواند بر درک صحیح نشانه‌های غیرکلامی تأثیر منفی بگذارد.

5. نیاز به توجه و دقت بالا: برای درک صحیح پیام‌های غیرکلامی، نیاز به توجه و دقت بالایی به جزئیات وجود دارد. عدم توجه به این جزئیات می‌تواند منجر به برداشت نادرست از پیام شود.

6. قابلیت فریب: افراد می‌توانند از ارتباط غیرکلامی برای فریب دیگران استفاده کنند. به عنوان مثال، فردی ممکن است با لبخند و رفتاری دوستانه، نیات واقعی خود را پنهان کند.

7. محدودیت در انتقال مفاهیم پیچیده: ارتباط غیرکلامی نمی‌تواند به تنهایی مفاهیم پیچیده و انتزاعی را به طور کامل منتقل کند. برای انتقال این نوع مفاهیم، نیاز به استفاده از ارتباط کلامی است.

ارتباط غیرکلامی، ابزاری قدرتمند و حیاتی در تعاملات انسانی است. با درک مزایا و معایب آن، می‌توانیم از این ابزار به طور مؤثرتر استفاده کنیم و ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنیم. برای بهبود ارتباط غیرکلامی، باید به تفاوت‌های فرهنگی در تفسیر نشانه‌ها توجه کنیم، سعی کنیم آگاهانه از نشانه‌های مثبت استفاده کنیم و به نشانه‌های غیرکلامی دیگران با دقت توجه کنیم. همچنین، به یاد داشته باشیم که ارتباط غیرکلامی، مکمل ارتباط کلامی است و بهترین ارتباط، ترکیبی از هر دو نوع ارتباط است.