برج خلیفه دبی

برج خلیفه دبی، بدون تردید یکی از مشهورترین آسمان‌‌خراش‌ها و بناهای ساخت بشر است. ابرسازه‌ای در شهر مدرن و پرزرق و برق دبی که سه عدد برج ایفل و دو عدد ساختمان امپایر استیت در آن جا می‌شوند و نوک آنتنش تا سطح زمین، ۱۵ درجه اختلاف دما دارد. وقتی تصاویر دبی را در دهه‌های قبلی نگاه می‌کنیم و سرعت پیشرفت خیره‌کننده‌ٔ شهر را می‌بینیم، قانع می‌شویم که همه چیز در این سرزمین، خیلی سریعتر از حد انتظار اتفاق می‌افتد. حتی ساخت یک برج هشتصد و خرده‌ای متری که به سمبلی برای این برهوت سابق و مگاسیتی امروز تبدیل شده است!

برج خلیفه در مقابل برخی از برج‌های معروف جهان که فقط کابرد مخابراتی یا صرفاً تجاری دارند، جزو سازه‌های همه منظوره محسوب می‌شود و واحدهای مسکونی، تجاری، هتل، رستوران، جاذبه‌های توریستی، تجهیزات مخابراتی و به قولی تمام کاربری‌ها و کمالات را در خود جمع کرده است. از همکف تا طبقهٔ ۳۹ ام برج، به هتل‌ معروف و اقامتگاه‌های لوکس آرمانی اختصاص دارد که مجموعه‌ای از واحدهای فوق‌العاده گرانقیمت (۱۴۴ واحد) هستند و دکوراسیون داخلی آنها توسط برند مشهور ایتالیایی یعنی جورجیو آرمانی طراحی شده‌ است.

از طبقهٔ ۳۹ تا طبقهٔ ۱۰۸ عموماً به واحدهای مسکونی اختصاص دارد و از ۱۰۸ تا ۱۵۴، مخصوص دفاتر و شرکت‌های تجاری و فضاهای اداری است. البته غیر از طبقات ۱۲۴، ۱۲۵ و ۱۴۸ ام که حکم سکوی تماشای شهر را دارند و همچنین طبقهٔ ۱۲۲ ام که در اختیار رستوران معروف برج یعنی At.mosphere است. تأسیسات و مکانیزمهای برج هم در طبقات ۱۵۴ تا ۱۶۳ جا خوش کرده‌اند.

اگر بنا بود از طبقهٔ ۱۶۳ ام به بالا را هم جزو طبقات برج حساب کنیم، امروز این ساختمان را با ۲۰۹ طبقه می‌شناختیم. اما واقعیت اینست که طبقات ۱۶۳ ام به بالا، نه استفاده‌ٔ انسانی و نه کاربرد تأسیساتی دارند و وظیفهٔ آنها فقط تحمل وزن مخروط یا منارهٔ بالای برج است. در واقع چنین منارهٔ غول‌آسایی به یک فنداسیون عمیق و خیلی محکم نیاز دارد و این نیاز به لطف ۴۶ طبقهٔ خالی برطرف شده است.

خلیفه یکی از بهینه‌ترین ساختمان‌های دنیاست و به لطف تعدادی از بروزترین مکانیزمهای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، امتیاز پایداری و به قولی Sustainability بالایی می‌گیرد. مثلاً روکش آلیاژ نقره که نمای ساختمان را پوشانده، عایق حرارتی فوق‌العاده‌ای ایجاد کرده و از هدر رفتن حرارت جلوگیری می‌کند. از آن طرف، در گرم کردن روزانه ۱۴۰ هزار لیتر آب، تماماً از پنل‌های خورشیدی استفاده می‌شود و حتی بخارات آب سیستم‌های تهویه‌، جمع‌‌آوری شده و برای آبیاری فضای سبز برج به کار می‌روند.

گفته‌اند که در پروسهٔ ساخت اهرام مصر نزدیک به ۱۰۰۰۰ کارگر مشغول به کار بوده اند. برج خلیفه از بابت نیروی انسانی رکورد اهرام را زده و از ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ چیزی در حدود ۱۲۰۰۰ کارگر را که بیشترشان از جنوب آسیا بوده‌اند به استخدام درآورده است. اینطور که پیداست، در این مدت تنها یک کارگر سی و خرده‌ای ساله هندی از بین رفته که گزارشات رسمی علت را خودکشی عنوان کرده‌اند. اما شایعاتی هم هستند که رقم تلفات را بیش از اینها دانسته و وحشت کار در ارتفاع هشتصد متری را عامل ایجاد مشکلات روانی برای کارگران می‌دانند. مورد دیگر هم مربوط به یک خانم پرتغالی بوده که سال ۲۰۱۵ خودش را از طبقه ۱۴۸ ام برج خلیفه به پایین پرت کرده و احیاناً رکورد بلندترین سقوط آزاد از ساختمان به قصد خودکشی را شکسته است!

معماری برج بر عهده یک شرکت سرشناس آمریکایی مستقر در شیکاگو به نام Skidmore, Owings & Merrill بوده که در ساخت آسمان‌خراش‌های معروف دستی بر آتش دارد و پروژه‌های عظیمی مثل برج گرین‌لند سنتر در ووهان و برج جین مائو و از همه مهمتر، برج جدهٔ عربستان (بلندترین برج جهان در آینده نزدیک) را در کارنامه‌اش دارد. صاحب و کارفرمای ساخت برج هم یک شرکت املاکی بزرگ به نام Emaar Properties است که از ۱۹۹۷ تأسیس شده و پای ثابت شرکت در پروژه‌های سنگین و مناقصه‌های عمرانی در قارهٔ آسیاست.