تاریخچه کریسمس

سال‌های زیادی است که مردم جهان در اواسط زمستان جشنی برپا می‌کنند؛ حتی پیش از متولد شدن عیسی مسیح.

در زمان‌های خیلی دور، مردم اروپا در تاریک‌ترین روزهای زمستان تولد دوباره‌ی نور را جشن می‌گرفتند. بسیاری از مردم پس از پشت ‌‌سر گذاشتن یک زمستان سخت، انقلاب زمستانی را جشن می‌گرفتند و با اشتیاق فراوان انتظار آمدنِ روزهای بلندتر و لذت بردن از نور خورشید را می‌کشیدند.

اهالی اسکاندیناوی از تاریخ ۲۱ دسامبر و مصادف با انقلاب زمستانی تا ماه ژانویه، جشن مذهبی یول را برپا می‌کردند. آنها بازگشت خورشید را با آتش زدن توده‌ی بزرگی از هیزم‌ها جشن می‌گرفتند.

در کشور آلمان مردم در تعطیلات زمستانی اودین خدای باستانی را گرامی می‌داشتند. آلمانی‌ها از اودین وحشت داشتند و معتقد بودند او در شب، هنگام پرواز در آسمان مردمش را مشاهده می‌کند، سپس تصمیم می‌گیرد که چه کسی لایق خوشبختی و چه کسی لایق مرگ است. به دلیل حضور اودین مردم ترجیح می‌دادند در خانه بمانند.

در روم باستان زمستان به اندازه‌ی شمال اروپا سخت و طاقت‌فرسا نبود. ساتِرنالیا (Saturnalia) جشنی است که به احترام ساتورن یا خدای زُحل برپا می‌شد. ساتورن در فرهنگ روم باستان، خدای کشاورزی بود. این جشن در اوایل هفته‌ی مصادف با انقلاب زمستانی آغاز می‌شد و به مدت یک ماه ادامه داشت.

واژه Christes maesse به معنی «جشن مسیح» در سال 1151 میلادی وارد زبان انگلیسی قدیم شد . واژه کوتاه تر آن یعنی Xmas برای نخستین بار در قرن سیزدهموارد زبان گردید. واژه قدیمیتر «یول» (Yule) برگرفته از واژه آلمانی jōl یا انگلوساکسونی geōl به معنای جشن انقلاب زمستانی است . واژه های دیگر زبانها مانند نَویداد (Navidad) در اسپانیایی، ناتاله (Natale) در ایتالیایی و نوئل (Noël) در فرانسوی، همه به معنای «میلاد» می باشند و واژه آلمانی «وایناختِن» (Weihnachten)، نیز به معنی «شب تقدیس شده» است.

در سال‌های ابتدایی مسیحیت، عید پاک، عید اصلی این مذهب به ‌شمار می‌رفت و مردم تولد حضرت عیسی (ع) را جشن نمی‌گرفتند. در قرن چهارم پس از میلاد مسیح، کلیسا رسما تولد مسیح را به ‌عنوان عید اعلام کرد.

پیوریتَن‌ها یا پاک‌دینان بعدا اعلام کردند که متاسفانه تاریخ دقیق تولد حضرت عیسی (ع) در انجیل قید نشده است. البته گفته می‌شود آنها برای به زیر سوال بردن حقانیتِ این جشن این موضوع را مطرح کرده بودند.

علی‌رغم آن ‌که برخی شواهد نشان می‌دهند حضرت عیسی (ع) در بهار متولد شده است، پاپ جولیوس اول تاریخ ۲۵ دسامبر را به این منظور انتخاب کرد. گفته می‌شود کلیسا با اتخاذ برخی از سنت‌های ساترنالیا که جشنی برای پِگان‌ها یا غیرمسیحی‌ها بود، این تاریخ را انتخاب کرد.

این عید که در ابتدا با نام جشن ولادت شناخته می‌شد، تا سال ۴۳۲ میلادی به مصر و در اواخر قرن ششم به انگلستان رسید.

در پایان قرن هشتم میلادی، جشن کریسمس به کشورهای اسکاندیناوی هم رسیده بود. امروزه در کلیساهای ارتدوکس یونانی و روسی، کریسمس ۱۳ یا ۱۴ روز پس از ۲۵ دسامبر جشن گرفته می‌شود.

در اوایل قرن 17، موجی از اصلاحات مذهبی، نحوه برگزاری جشن کریسمس را در اروپا تغییر داد. هنگامی که الیور کرومول و نیرو های پوریتان، انگلستان را در سال 1645 به دست گرفتند، عهد کردند که انگلیس را از انحطاط درآورند و به عنوان بخشی از تلاش خود کریسمس را لغو کردند و با تقاضای مردم، چارلز دوم به تخت سلطنت بازگشت و همراه او تعطیلات عامه پسند نیز بازگشت.

جدایی طلبان انگلیسی که در سال 1620 به آمریکا آمدند، دارای اعتقاداتی مشابه پوریتانیان بودند و در نتیجه از سال 1659 تا 1681، جشن کریسمس در بوستون ممنوع اعلام شد و هرکسی که این روز را جشن می‎گرفت، جریمه می‎شد اما با این وجود در شهرک جمستان، کاپیتان جان اسمیت گزارش داد که کریسمس بدون هیچ مشکلی برگزار خواهد شد و هیچ حادثه ای در این زمینه رخ نداده است.

افسانه بابانوئل را می‎توان به راهبی به نام سنت نیکلاس که در حدود سال 280 میلادی در ترکیه متولد شد، نسبت داد. سنت نیکلاس تمام ثروت موروثی خود را برای کمک به مستمندان و بیماران اختصاص داد ، به حومه شهر سفر کرد و به عنوان محافظ کودکان و کارگران شناخته شد. سنت نیکلاس برای اولین بار در اواخر دهه 18 میلادی در نیویورک وارد فرهنگ عامه مردم آمریکا شد و پس از مرگش ، در مراسم تجلیل از او نام بابانوئل از به اختصار دراوردن نام او ایجاد شد.

نسخه نمادین بابانوئل به عنوان مردی خوشحال و مهربان با ریش های سفید و لباس قرمز که یکی کیسه پر از اسباب بازی برای کودکان بر دوش دارد، در سال 1881 توسط توماس نست، کاریکاتوریست سیاسی، جاودانه شد.

در تمام جهان درخت سرو نماد مهم کریسمس است. در فرهنگ قدیم ایران نیز این درخت ، درخت جاودانگی تلقی می شده است و به آن با نگاه تقدس می نگریستند. نکته جالب در رابطه با جشن کریسمس این است که هر ساله حدود 30 الی 35 میلیون درخت کریسمس واقعی تنها در ایالات متحده به فروش می ‎رسد. در ایالات متحده 21 هزار پرورش دهنده درخت کریسمس وجود دارد و معمولا درختان از حدود 15 سال قبل از فروش پرورش داده می ‎شوند.