جنگل بارانی آمازون

جنگل بارانی آمازون بزرگترین جنگل بارانی استوایی باقی‌مانده در جهان است، بیشترین تنوع زیستی را دارد، از هر ده گونه‌ی شناخته‌شده یک گونه در اینجا یافت می‌شود که بسیاری از آن‌ها در خطر انقراض هستند و هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند. این جنگل بزرگ و زیباست و از اهمیت حیاتی برخوردار است، به ویژه به دلیل مقادیر زیاد کربنی که دارد و روی الگوهای بارندگی در سرتاسر آمریکای جنوبی و بر اقلیم سراسر سیاره اثر می‌گذارد.

جنگل بارانی آمازون که ۹ کشور از جمله برزیل، پرو و کلمبیا را در برمی‌گیرد، ۵.۵ میلیون کیلومتر مربع را اشغال می‌کند. کمتر از نیمی از این منطقه حفاظت‌شده است. رودخانه آمازون که از میان آن می‌گذرد، بیش از ۶۵۰۰ کیلومتر جریان دارد. این دومین رودخانه طولانی جهان پس از نیل است و عامل حدود ۱۵ درصد از کل برون‌ریزی رودخانه‌های سیاره به اقیانوس‌ها است.

هیچکس به طور حتم نمی‌داند سن جنگل آمازون چقدر است . برخی فکر می‌کنند جنگل‌های بارانی آمازون در دوران ائوسن، حدود ۵۵ میلیون سال پیش، پس از کاهش دما و گسترش اقیانوس اطلس به اندازه‌ای که منطقه را گرم و مرطوب کند، شروع به شکل‌گیری کردند.

برخی کارشناسان فکر می‌کنند که این اتفاق بعدتر رخ داد یعنی حدود ۱۵ میلیون سال پیش پس از برخورد صفحات تکتونیکی آمریکای جنوبی و نازکا به هم و تشکیل آند و ایجاد یک دریاچه آب شیرین عظیم که حوضه آمازون را پوشاند. چندین دوره یخبندان بعد، آب شروع به جریان یافتن از آند به اقیانوس کرد. رودخانه آمازون متولد شد. رسوبات کوه‌ها به حوضه آمازون ریخته و خاک مورد نیاز برای رشد جنگل بارانی را فراهم کردند.

• قورباغه دارت سمی

قورباغه دارت سمی، برخلاف نامش، ممکن است اصلا کشنده نباشد. زیرا تنها 3 گونه از آنها در واقع کشنده هستند که قورباغه سمی تیری طلایی golden poison arrow frog خطرناک ترین آن هاست. با صرف نظر از این ویژگی، آن‌ها با رنگ‌های بی‌شماری از جمله طلایی، زرد، قرمز، مسی، سبز، سیاه یا آبی یافت می شوند. قورباغه های دارت سمی به دلیل سمومی که از پوست خود ترشح می کنند نامگذاری شده اند که به طور سنتی برای نوک اسلحه شکارچیان استفاده می شده است. طبق گفته موزه تاریخ طبیعی آمریکا، مردم بومی غرب کلمبیا صدها سال از پوست قورباغه های سمی طلایی برای نوک تیرهایشان استفاده می کرده اند.

• دلفین صورتی

دلفین های صورتی آمازون معروف ترین حیوانات رودخانه آمازون هستند که بوتو نام دارند و رنگ صورتی کمرنگ آن ها به دلیل قرار گرفتن مویرگ های خونیشان در نزدیکی سطح پوست است. علاوه بر این قرارگیری در معرض نور آفتاب و رژیم غذایی نیز در رنگ پوست این دلفین ها موثر است. اگرچه دلفین‌های رودخانه‌ای صورتی آمازون به دلیل رنگ صورتی‌اش معروف هستند، اما به این شکل متولد نشده‌اند. دلفین ها در واقع خاکستری به دنیا می آیند و با بالا رفتن سن به آرامی صورتی رنگ می شوند. دلفین های نر به طور قابل توجهی صورتی تر از همتایان ماده خود هستند.

• مار آناکوندا

حیوانات ترسناک آمازون بسیار زیاد هستند و یکی از ترسناک ترین آن ها مار آناکوندا است. این مار بزرگترین، سنگین‌ترین و قوی‌ترین مار جهان است. آناکوندا می تواند تا بیشتر از ۱۰ متر طول داشته باشد و تا ۳۰۰ کیلوگرم! آن ها به طور مداوم در طول زندگی خود رشد می کنند و هر روز حدود ۲۰ کیلوگرم طعمه شکار کرده و می خورند. وعده های غذایی بزرگتری نیز برای آن ها وجود دارد که آنها به طور کامل می بلعند و این می تواند آنها را برای چند هفته سیر کند. یک آناکوندای ماده معمولاً بزرگتر است و می تواند به ۲۰ تا ۴۰ آناکوندای کوچک که هر کدام ۰.۵ متر طول دارند، زندگی ببخشد.

• ماکائو

ماکائوها که بومی جنگل های آمریکای جنوبی هستند، پرندگان اجتماعی هستند که معمولاً به صورت دسته هایی در اندازه های ۱۰ تا ۳۰ پرنده پرواز دسته جمعی می کنند. آنها به جفت های مادام العمر خود وفادار هستند. ماکائوها پرندگان رنگارنگ زیبایی هستند و منقار آنها بسیار قدرتمند است و می تواند به راحتی مغزها و دانه ها را بشکند. در حالی که زبان فلس دار آنها خشک است و حاوی استخوان است که بیشتر برای ضربه زدن به میوه ها استفاده می شود. برخی از ماکائوها حتی می توانند گفتار انسان را تقلید کنند.

جنگل های بارانی فصول بارانی در طول سال هستند. در جنگل های بارانی آمازون هیچ فصلی دوره ای مانند تابستان ، زمستان ، پاییز و بهار وجود ندارد. تمام زمین ها و پوشش گیاهی بین مناطق استوایی این فصول را تجربه نمی کنند.

در عوض ، جنگل های بارانی آنها در طول سال دمای بالای 26-30 درجه سانتی گراد را تجربه می کنند. این به این دلیل است که خط خیالی خط استوا در طول روز با 12 ساعت آفتاب در طول سال تأثیر می گذارد. بنابراین ، یک منبع مداوم از نور خورشید وجود دارد که یکی از اجزای اصلی فتوسنتز است و جنگل های بارانی را در طول سال روشن می کند.

به طور کلی ، همین پدیده است که باعث می شود دما در مناطق استوایی از حداقل 22 درجه به حداکثر 34 درجه برسد. با این حال ، به دلیل سطح رطوبت ثابت ، جنگل بیشتر مرطوب است. با توجه به سایبان بزرگ جنگل بیش از 390 میلیارد درخت، هوا احساس خفگی و مرطوب می کند ، و این باعث می شود ورود به جنگل کمی مشکل باشد.

درختان جنگل بارانی آمازون قطع می‌شوند تا برای گاوداری‌ها و مزارع سویا و سایر محصولات راه باز شود. تغییرات آب و هوایی، استخراج معادن، تولید الوار و توسعه جاده‌ها، خانه‌ها و سایر زیرساخت‌ها نیز در نابودی آن نقش دارند.

بیش از ۱۸ درصد جنگل بارانی آمازون تاکنون تخریب شده و ۱۷ درصد دیگر رو به نزول است. با ناپدید شدن زیستگاه جانداران این جنگل، بسیاری از گونه‌ها مانند شیر طلایی تامارین و تاپیر آمریکای جنوبی به سمت انقراض سوق داده می‌شوند.

در وهله اول بهتر است درختان این جنگل را قطع نکنیم، اما با گذشت زمان، جنگل‌های بارانی استوایی گاهی‌اوقات می‌توانند احیا شوند. طبق مطالعه‌ای که روی جنگل‌های بارانی سه قاره انجام شد، خاک حدود ۱۰ سال، تنوع زیستی گیاهی و جانوری حدود ۶۰ سال و زیست توده کلی حدود ۱۲۰ سال طول می‌کشد تا وضعیت اولیه خود را به دست آوردند.

این امر تا حد زیادی به دلیل پدیده‌ای به نام «جانشینی ثانویه» است. اگر برخی از جنگل‌های استوایی را به حال خودشان رها کنید در عرض ۲۰ سال می‌توانند به حدود سه چهارم وضعیت رشد قدیمی خود دست یابند.

این رویکرد بهتر از کاشت درختان جدید است. باززایی طبیعی از نظر تنوع زیستی، بازیابی مواد مغذی و کاهش تغییرات آب و هوایی از کاشت بهتر است. با این حال، این تنها در صورتی امکان‌پذیر است که گیاهان و جانوران کافی وجود داشته باشند تا زمینه‌ساز این تغییرات شوند.

حفاظت از جنگل آمازون، یکی از دغدغه های مردم بومی و سازمان های مختلف بوده است. WWF یا World Wildlife Fund به مدت بیش از 40 سال است که در آمازون کار می کند و در خط مقدم محافظت از مردم، جنگل ها و گونه هایی است که در جنگل آمازون زندگی می کنند. این مجموعه با جوامع محلی و دولت ها همکاری می کند تا راه حل هایی را شناسایی کند که نیازهای توسعه اقتصادی و حفاظت را برآورده می کند.

WWF با دولت های سراسر آمازون برای توسعه و حفاظت از جنگل آمازون همکاری می کند. در برزیل، از طریق برنامه مناطق حفاظت شده آمازون ARPA برای ایجاد شبکه ای از پارک ها که 150 میلیون هکتار جنگل را پوشش می دهد، کار کرد. این منطقه بیش از 50 درصد بزرگتر از سیستم پارک ملی ایالات متحده است. امروزه WWF از مدیریت مستمر پارک ها پشتیبانی می کند.

در کلمبیا، تلاش چندین دهه سازمان‌ها و مقامات محیط‌زیست با حمایت WWF منجر به گسترش پارک ملی Serranía de Chiribiquete در سال 2018 شد. این پارک که در قلب آمازون کلمبیا قرار دارد، به 4.3 میلیون هکتار گسترش یافت و آن را به بزرگترین پارک ملی جهان تبدیل کرد که از جنگل های بارانی استوایی محافظت می کند. همچنین به عنوان میراث جهانی یونسکو اعلام شد که نشان دهنده ارزش عظیم زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی آن است.

در برنامه ای که در کشور پرو در سال 2019 اعلام شد، 140 میلیون دلار برای محافظت دائمی از 41 میلیون هکتار در آمازون پرو اختصاص داده شد. این بودجه از طریق میراث طبیعی پرو، WWF، بنیاد گوردون و بتی مور، صندوق آمازون آند و تسهیلات جهانی محیط‌زیست تامین می‌شود.

برنامه پرو، همراه با ARPA در برزیل و هریتیج کلمبیا، تقریباً 12٪ حفاظت جنگل از آمازون را به طور دائم تامین می کند.