آشنایی با جراحی پروتز سینه
پروتز سینه یک دستگاه پزشکی است که برای بزرگ کردن یا بازسازی شکل و حجم سینهها بهکار میرود. این پروتز معمولاً از سیلیکون یا سالین (آب نمک) پر شده و در جراحیهای مختلف، مانند جراحی افزایش سایز سینه (عمل جراحی زیبایی)، جراحی ترمیمی سینه پس از برداشتن بخشی از آن به دلیل سرطان، یا در برخی موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
عمل جراحی برای نصب پروتز سینه معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و جراح از طریق برشهایی در زیر سینه، اطراف نوک سینه یا در زیر بغل پروتز را قرار میدهد.افراد به دلایل مختلفی این جراحی را انجام میدهند که شامل تغییر اندازه و شکل سینه، اصلاح ناهمواریها، یا پس از جراحیهای ترمیمی بهمنظور بازسازی سینه است.
عمل جراحی پروتز سینه، که به آن جراحی بزرگکردن سینه یا ماموپلاستی افزایشی گفته میشود، یک روش جراحی است که برای افزایش حجم و تغییر شکل سینهها با استفاده از پروتز سینه انجام میشود. این عمل بهطور کلی تحت بیهوشی عمومی صورت میگیرد و مراحل مختلفی دارد که در ادامه توضیح داده شدهاند:
مراحل جراحی پروتز سینه:
1. مشاوره اولیه
قبل از انجام جراحی، بیمار با جراح پلاستیک خود مشاوره میکند تا اهداف، انتظارات و گزینههای مختلف را بررسی کند. در این جلسه، جراح به بررسی اندازه و شکل سینهها، نوع پوست، و وضعیت سلامت عمومی بیمار پرداخته و به بیمار توضیح میدهد که کدام نوع پروتز (سیلیکون یا سالین) و روش جراحی مناسبتر است.
2. آمادگی برای جراحی
در روز جراحی، بیمار باید از مصرف غذا و نوشیدنی به مدت حداقل ۸ ساعت قبل از جراحی خودداری کند. پزشک ممکن است دستورالعملهایی در مورد داروهایی که باید مصرف شود یا از آنها پرهیز شود، به بیمار بدهد.
3. بیهوشی عمومی
عمل پروتز سینه معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، به این معنا که بیمار در طول جراحی خواب است و هیچ دردی احساس نخواهد کرد.
4. ایجاد برش
جراح یک برش در ناحیه خاصی از سینه ایجاد میکند. این برش میتواند در یکی از سه ناحیه زیر باشد:
- برش زیر سینه (Inframammary incision): برش در زیر خط سینه و در جایی که پوست و سینه به هم متصل میشوند. این برش معمولاً کمترین دید را دارد.
- برش اطراف نوک سینه (Periareolar incision): برش در اطراف نوک سینه که میتواند اثر جراحی را کمتر نمایان کند.
- برش در زیر بغل (Transaxillary incision): برش در ناحیه زیر بغل، که پروتز از طریق آن وارد میشود، بدون اینکه برشی روی سینه ایجاد شود.
5. قرار دادن پروتز
پس از ایجاد برش، جراح کیسه پروتز را در یکی از این دو موقعیت قرار میدهد:
- زیر عضله سینه (Submuscular placement): پروتز در زیر عضله پکتورال قرار میگیرد. این روش معمولاً ظاهر طبیعیتری به سینهها میدهد و احتمال بروز مشکلاتی مثل چین خوردگی پروتز کمتر است.
- روی عضله سینه (Subglandular placement): پروتز مستقیماً روی عضله و زیر بافت غدهای سینه قرار میگیرد. این روش معمولاً زمان بهبودی کوتاهتری دارد، اما ممکن است ظاهر طبیعیتری نداشته باشد.
6. پایان جراحی و بخیهزنی
پس از قرار دادن پروتز، برش با استفاده از بخیههای جراحی بسته میشود. جراح ممکن است برای بهبودی بهتر و جلوگیری از عفونت، پانسمانهایی را در محل برش قرار دهد.
7. بازیابی و بهبودی
- زمان بهبودی: پس از جراحی، بیمار معمولاً باید چند روز را در بیمارستان یا خانه استراحت کند. درد، ورم و کبودی در روزهای اول طبیعی است.
- لباسهای حمایتی: جراح ممکن است توصیه کند که بیمار از سینهبندهای حمایتی خاصی استفاده کند تا از سینهها در برابر فشار محافظت شود.
- اجتناب از فعالیتهای سنگین: بیمار باید تا مدتی از فعالیتهای سنگین و ورزشهای فیزیکی خودداری کند تا خطر جابجایی پروتز یا آسیب به ناحیه جراحی کاهش یابد.
- آزمایشهای بعدی: بیمار باید بهطور مرتب برای چکاپهای بعدی به جراح مراجعه کند تا از سلامت پروتز و سینهها اطمینان حاصل شود.
پروتز سینه انواع مختلفی دارد که از نظر شکل، اندازه، جنس و حتی نحوه پرشدن، متفاوت هستند. انتخاب مدل مناسب پروتز بستگی به اهداف فردی بیمار، آناتومی بدن، و توصیههای جراح پلاستیک دارد. در ادامه انواع مختلف پروتز سینه را توضیح میدهیم:
1. نوع پروتز از نظر ماده پرکننده
پروتز سینه سیلیکونی
- ویژگیها: این پروتزها از سیلیکون نرم و انعطافپذیر پر شدهاند و معمولاً احساس طبیعیتری به پوست میدهند. این نوع پروتز به دلیل احساس مشابهتری که با بافت طبیعی سینه دارد، بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
- مزایا:
- احساس طبیعیتر و ظاهری مشابه سینههای طبیعی
- احتمال کمتر برای چینخوردگی یا مشکل در ظاهر
- معایب:
- در صورت پارگی، مایع داخل آن بهطور طبیعی از بدن دفع نمیشود (با اینکه این نوع پروتز معمولاً به صورت یکپارچه و مقاوم است)
- نیاز به پیگیری بیشتر برای اطمینان از سالم بودن پروتز
پروتز سینه سالینی (آب نمک)
- ویژگیها: این پروتزها از محلول آب نمک استریل پر شدهاند. یکی از مزایای این نوع پروتز این است که در صورت پاره شدن، آب نمک داخل آن بهطور طبیعی توسط بدن جذب میشود.
- مزایا:
- امکان پر کردن پروتز در حین جراحی و تنظیم دقیقتر حجم
- در صورت پارگی، بدن بهطور طبیعی آب نمک را جذب میکند
- معایب:
- احساس و ظاهر آن ممکن است کمی کمتر طبیعی باشد (مخصوصاً در افرادی که بافت سینه آنها نازک است)
- احتمال ایجاد چینخوردگی یا ترس از برجستگیهای غیرطبیعی بیشتر است.
2. نوع پروتز از نظر شکل
پروتز سینه گرد (Round)
- ویژگیها: این نوع پروتز به شکل گرد و تقریباً نیمکرهای است. این پروتز برای افرادی که میخواهند حجم بیشتری در بالا و مرکز سینهها داشته باشند، مناسب است.
- مزایا:
- ظاهر طبیعی و برجستهتری در قسمت بالای سینه ایجاد میکند
- خطر جابجایی شکل پروتز کمتر است
- معایب:
- ممکن است برای کسانی که به دنبال ظاهری کاملاً طبیعی و بدون برجستگی در قسمت بالای سینه هستند، مناسب نباشد.
پروتز سینه قطرهای (Teardrop یا Anatomical)
- ویژگیها: این نوع پروتز شکل آناتومیک و شبیه به قطره دارد. قسمت بالایی پروتز صافتر است و قسمت پایینی برجستهتر است. این پروتز برای کسانی که میخواهند سینههایی با ظاهر طبیعیتر و بدون برجستگی غیرطبیعی در قسمت بالایی سینه داشته باشند، مناسب است.
- مزایا:
- ظاهری طبیعیتر و شبیه به سینههای واقعی دارد
- مناسب برای افرادی که میخواهند تغییرات حجمی طبیعیتری داشته باشند
- معایب:
- در صورت جابجایی پروتز، ممکن است شکل غیرطبیعی ایجاد شود (بهویژه اگر پروتز در زیر عضله قرار نگیرد)
- نیاز به دقت بیشتر در هنگام جراحی و نصب
3. نوع پروتز از نظر سطح پروتز
پروتز سینه با سطح صاف (Smooth)
- ویژگیها: این پروتزها سطحی صاف دارند و نرم و انعطافپذیر هستند. این نوع پروتز به دلیل نرمی بیشتر ممکن است جابجا شود، بهویژه در صورتی که در زیر بافت عضلانی قرار نگیرد.
- مزایا:
- نرمتر و انعطافپذیرتر
- احتمال کمتری برای ایجاد چینخوردگی در بافت
- معایب:
- احتمال جابجایی بیشتر در صورت عدم استفاده از روشهای خاص برای ثابت نگهداشتن پروتز
پروتز سینه با سطح بافتدار (Textured)
- ویژگیها: این نوع پروتزها دارای سطحی بافتدار هستند که کمک میکند پروتز بهطور محکمتری در جای خود ثابت بماند. این ویژگی باعث میشود که احتمال جابجایی پروتز کمتر شود.
- مزایا:
- احتمال جابجایی پروتز کمتر است
- کمک به جلوگیری از کپسولسازی (حالت سفتشدگی یا سختی بافت اطراف پروتز)
- معایب:
- ممکن است بافت سطحی آن باعث احساس سختی یا درد در بعضی افراد شود
- ممکن است ظاهر طبیعی آن کمتر باشد (در بعضی موارد)
4.اندازه پروتز سینه
اندازه پروتز بسته به نیاز و خواسته بیمار میتواند متفاوت باشد. معمولاً پروتزها از ۱۰۰ تا ۸۰۰ سیسی متغیر هستند و انتخاب اندازه آن به شکل و سایز سینه طبیعی بیمار، نوع جراحی و هدف بیمار بستگی دارد.
5. پروتزهای مخصوص بازسازی سینه
در برخی جراحیهای ترمیمی سینه (مثل جراحی پس از سرطان سینه)، پروتزها ممکن است به گونهای طراحی شوند که ظاهر سینهها را به شکل طبیعیتر بازسازی کنند. این پروتزها ممکن است دارای ویژگیهایی مانند سطح بافتدار یا طراحی خاص برای جبران نقصهای ناشی از جراحی باشند.
پس از انجام جراحی پروتز سینه، دورهی بهبودی و مراقبتهای خاصی برای اطمینان از بهبودی مناسب و جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری است. اقدامات بعد از جراحی پروتز سینه شامل مراقبتهای جسمی، تغذیه، و توصیههای مربوط به فعالیتهای روزمره است. در ادامه به مهمترین این اقدامات پرداخته شده است:
1. استراحت و بهبودی اولیه
- استراحت کافی: در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از جراحی، باید به طور کامل استراحت کنید. بهتر است بهطور عمده دراز کشیده و از حرکتهای شدید جلوگیری کنید.
- پزشک شما ممکن است مسکن تجویز کند: برای کاهش درد و ناراحتی، پزشک معمولاً مسکنهایی مانند استامینوفن یا داروهای ضد درد دیگر تجویز میکند. استفاده از داروها بهطور منظم و طبق دستورالعمل پزشک اهمیت دارد.
- تورم و کبودی: در چند روز اول، ممکن است تورم و کبودی در ناحیه سینهها مشاهده شود. این علائم طبیعی هستند و به مرور زمان کاهش مییابند.
2. استفاده از سینهبند حمایتی
- سینهبند حمایتی: پس از جراحی، پزشک معمولاً استفاده از سینهبند مخصوص حمایتی را توصیه میکند. این سینهبند به ثابت نگهداشتن پروتزها کمک میکند، فشارهای لازم را برای بهبود و جلوگیری از جابجایی پروتز وارد میآورد و از افتادگی و تورم سینهها جلوگیری میکند.
- مدت زمان استفاده: معمولاً باید برای چند هفته پس از جراحی از این سینهبند استفاده کنید.
3. محدودیتهای فعالیت فیزیکی
- اجتناب از فعالیتهای سنگین: باید از فعالیتهای فیزیکی شدید، ورزشهای سنگین، و بلند کردن اشیاء سنگین (بیش از ۵ کیلوگرم) برای مدت زمان ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی خودداری کنید.
- اجتناب از فعالیتهای مربوط به بالاتنه: تا چند هفته پس از جراحی، از فعالیتهایی که نیاز به حرکت شدید بازوها و فشار به ناحیه سینه دارند، مانند ورزشهای مربوط به بازو یا شنا، پرهیز کنید.
- ورزش سبک: پس از ۲ تا ۳ هفته، میتوانید فعالیتهای سبکتر مانند پیادهروی انجام دهید، اما باید از هر گونه فشار به ناحیه سینه خودداری کنید.
4. مراقبت از زخمها و برشها
- مراقبت از برشها: پزشک ممکن است پس از جراحی به شما توضیح دهد که چگونه برشها را تمیز و خشک نگه دارید. معمولاً تا چند روز اول باید برشها را با گاز استریل یا پانسمان مخصوص بپوشانید.
- پیشگیری از عفونت: مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، افزایش دما، یا ترشح از برشها باشید. در صورت مشاهده این علائم باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- بخار، آفتاب و دمای زیاد: از قرار گرفتن در معرض مستقیم آفتاب و دماهای بسیار بالا یا پایین (حمام داغ، سونا) خودداری کنید تا از تحریک زخمها و تغییر رنگ آنها جلوگیری شود.
5. پزشک معاینه و پیگیری
- معاینات بعد از جراحی: پزشک شما ممکن است از شما بخواهد برای انجام معاینههای پیگیری به او مراجعه کنید تا اطمینان حاصل شود که پروتزها بهدرستی در جای خود قرار گرفتهاند و هیچ مشکلی وجود ندارد. این معاینات معمولاً در هفته اول، ماه اول و سپس هر ۶ ماه یکبار انجام میشود.
- تصاویر رادیولوژی (ماموگرام): پس از جراحی، پزشک ممکن است توصیه کند که در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان سینه یا نگرانیهای خاص، ماموگرام انجام دهید. پروتزهای سینه معمولاً با ماموگرام تداخل ندارند، اما باید از تکنیکهای خاص برای تصویربرداری استفاده کرد.
6. تغییرات در احساسات سینهها
- حساسیت نوک سینه: در بعضی از افراد، حساسیت نوک سینهها پس از جراحی تغییر میکند. این میتواند به صورت افزایش یا کاهش حساسیت باشد و معمولاً پس از چند ماه به حالت طبیعی بازمیگردد.
- درد یا سفتی سینهها: در بعضی افراد ممکن است سینهها در ماههای اول کمی دردناک یا سفت شوند. این علائم معمولاً بهمرور زمان برطرف میشود.
7. رژیم غذایی و مصرف مایعات
- تغذیه سالم: پس از جراحی، مهم است که یک رژیم غذایی سالم داشته باشید تا فرایند بهبودی سرعت یابد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین C، پروتئین، و آنتیاکسیدانها برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهابات مفید است.
- آب کافی بنوشید: مایعات زیاد مصرف کنید تا بهویژه در دوران بهبودی از بروز یبوست یا کمآبی بدن جلوگیری شود.
- محدود کردن مصرف نمک: مصرف نمک را به حداقل برسانید تا تورم کاهش یابد.
8. مراقبتهای طولانیمدت
- توجه به وضعیت پروتز: پس از بهبودی کامل، توصیه میشود که هر چند سال یکبار پروتزها را بررسی کنید. ممکن است نیاز باشد که پروتزها تعویض شوند یا بررسیهای روتین انجام دهید.
- حفظ سلامت عمومی: در صورت داشتن هر گونه علامت غیرعادی (مثل تغییر شکل سینهها، احساس درد غیرمعمول، یا تغییر در حس نوک سینهها)، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
رعایت دقیق دستورالعملهای پزشک و انجام مراقبتهای مناسب پس از جراحی پروتز سینه میتواند به بهبودی سریعتر و داشتن نتایج رضایتبخش کمک کند. این دوران نیاز به صبر و مراقبت ویژه دارد تا مشکلات احتمالی کاهش یابد و شما بتوانید به نتایج دلخواه خود برسید.
جراحی پروتز سینه، مانند هر عمل جراحی دیگر، ممکن است با برخی عوارض و مشکلات همراه باشد. اگرچه بسیاری از افراد پس از جراحی بهبودی خوبی دارند، اما شناخت عوارض احتمالی این جراحی بسیار مهم است تا بیمار بتواند تصمیمی آگاهانه بگیرد و از مراقبتهای لازم بعد از عمل پیروی کند. در اینجا به برخی از عوارض شایع و خطرات جدیتر این جراحی اشاره میکنیم:
1. عوارض شایع و موقتی
درد و ناراحتی در چند روز اول پس از جراحی به دلیل جراحی و تورم ناحیه سینهها، بیمار ممکن است درد یا احساس ناراحتی داشته باشد.استفاده از مسکنهای تجویزی پزشک (مانند استامینوفن یا ایبوپروفن) میتواند به تسکین درد کمک کند.
تورم و کبودی
معمولاً در هفتههای اول پس از جراحی آسیب به بافتهای اطراف پروتز باعث التهاب و کبودی میشود. تورم معمولاً طی چند هفته به تدریج کاهش مییابد و کبودی به مرور زمان بهبود مییابد. استفاده از کمپرس سرد در روزهای اول میتواند مفید باشد.
حساسیت یا تغییرات در احساس نوک سینه
در هفتههای اول یا ماههای ابتدایی بعد از جراحی آسیب به اعصاب در ناحیه سینه یا فشار روی نوک سینهها میتواند باعث تغییرات در احساس (افزایش یا کاهش حساسیت) شود.این تغییرات معمولاً موقتی هستند و پس از چند ماه به حالت طبیعی باز میگردند.
زخمها و عفونتهای سطحی
در روزهای اول تا هفتههای اول پس از جراحی ممکن است زخمها دچار عفونت شوند، که معمولاً بهدلیل عدم رعایت بهداشت یا عدم مراقبت صحیح از برشها ایجاد میشود.برای جلوگیری از عفونت، مراقبت دقیق از زخمها و استفاده از آنتیبیوتیکها طبق دستور پزشک ضروری است. در صورت مشاهده علائم عفونت (قرمزی، گرما، ترشحات زخم)، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید
2. عوارض و مشکلات جدیتر
کپسولسازی (Capsular Contracture)
معمولاً در ماههای اول یا سالهای بعد از جراحی این اتفاق زمانی رخ میدهد که بافت اسکار (کپسول) اطراف پروتز سفت میشود و ممکن است باعث تغییر شکل پروتز، درد یا احساس سفتی شود.
علائم آن تغییر شکل سینه، سفت شدن ناحیه اطراف پروتز، درد یا ناراحتی در ناحیه سینه. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای برداشتن کپسول سفتشده و تعویض پروتز باشد.
پاره شدن یا نشتی پروتز
در طول سالها، به ویژه در پروتزهای سیلیکونی اگر پروتز به هر دلیلی آسیب ببیند، ممکن است محتویات پروتز (سیلیکون یا سالین) نشت کند. در صورت پروتزهای سالینی، نشت باعث تغییر حجم سینه میشود، اما در پروتزهای سیلیکونی این فرآیند ممکن است بهطور نامحسوس اتفاق بیفتد. در صورت نشت، نیاز به جراحی برای تعویض پروتز است. پروتزهای سیلیکونی جدیدتر اغلب به گونهای طراحی شدهاند که نشت به طور مستقیم قابل شناسایی نباشد، اما توصیه میشود به طور دورهای تحت معاینههای پزشکی قرار گیرید.
عفونت عمیق (Infection)
ممکن است در هر زمانی پس از جراحی، حتی هفتهها یا ماهها بعد از آن رخ دهد.عفونت به دلیل قرار گرفتن پروتز در بدن، به ویژه در صورت عدم رعایت مراقبتهای بهداشتی یا سیستم ایمنی ضعیف ایجاد میشود.علائم آن قرمزی، تورم، تب، درد شدید و ترشحات از محل برش. درمان عفونت با آنتیبیوتیکها یا در موارد شدیدتر، جراحی برای برداشتن پروتز و درمان عفونت ضروری است.
جابجایی یا تغییر موقعیت پروتز
ممکن است در ماههای اول پس از جراحی یا در طول سالها پس از آن اتفاق بیفتد.جابجایی یا تغییر موقعیت پروتز به دلایلی مانند عدم قرارگیری صحیح پروتز در جای خود، حرکات شدید، یا فشارهای خارجی ایجاد میشود.علائم آن نامتقارنی سینهها یا احساس پروتز در زیر پوست.در صورت بروز چنین مشکلی، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای تنظیم موقعیت پروتز باشد.
آسیب به اعصاب
در طول جراحی آسیب به اعصاب موجود در ناحیه سینه میتواند باعث تغییرات در حس یا حرکت سینهها شود. بیحسی، درد، یا حساسیت غیرعادی در ناحیه سینهها از علائم آن می باشد .