انواع دوپینگ‌های ورزشی و خطرات آن
دوپینگ ورزشی چه انواعی دارد و خطرات آن چیست؟
تعریف دوپینگ ورزشی در قوانین ورزشی
دوپینگ ورزشی در قوانین ورزشی به استفاده از مواد یا روش‌های ممنوعه برای افزایش غیرمنصفانه عملکرد ورزشی اطلاق می‌شود. این مواد یا روش‌ها می‌توانند به طور مصنوعی قدرت، استقامت، سرعت یا سایر توانایی‌های ورزشی را افزایش دهند.
آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA) لیست مواد و روش‌های ممنوعه را هر ساله منتشر می‌کند. این لیست شامل موادی مانند استروئیدهای آنابولیک، هورمون‌های رشد، اریتروپویتین (EPO) و همچنین روش‌هایی مانند تزریق خون و دستکاری ژنتیکی است.
استفاده از مواد یا روش‌های ممنوعه توسط ورزشکاران در مسابقات ورزشی تخلف محسوب می‌شود و می‌تواند منجر به محرومیت از مسابقات، جریمه نقدی و سایر مجازات‌ها شود.
در اینجا تعاریف مختلفی از دوپینگ ورزشی در قوانین ورزشی وجود دارد:
کمیته بین‌المللی المپیک (IOC): استفاده از هر ماده یا روشی که به طور مصنوعی عملکرد ورزشی را افزایش می‌دهد و یا سلامتی ورزشکار را به خطر می‌اندازد.
آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA): وجود یک ماده ممنوعه، متابولیت‌ها یا نشانگرهای آن در نمونه بدن ورزشکار، یا استفاده یا تلاش برای استفاده از یک ماده یا روش ممنوعه.
فدراسیون‌های ورزشی:هر فدراسیون ورزشی ممکن است تعاریف و قوانین خاص خود را برای دوپینگ داشته باشد، اما این قوانین باید با قوانین WADA مطابقت داشته باشند.
هدف از قوانین ضد دوپینگ حفظ سلامت ورزشکاران، تضمین عدالت در مسابقات ورزشی و حفظ روحیه ورزشی است.
انواع دوپبینگ از منظر روش مصرف
از منظر روش مصرف، می‌توان دوپینگ را به چند دسته کلی تقسیم کرد:
1. دوپینگ خوراکی:
در این روش، مواد ممنوعه به صورت قرص، کپسول، پودر یا مایع از طریق دهان مصرف می‌شوند.این روش برای مصرف بسیاری از مواد دوپینگی مانند استروئیدهای آنابولیک، محرک‌ها و هورمون‌های پپتیدی رایج است.
2. دوپینگ تزریقی:
در این روش، مواد ممنوعه به صورت مستقیم به داخل عضله، ورید یا زیر پوست تزریق می‌شوند. روش آن برای مصرف موادی مانند EPO، هورمون رشد و برخی از استروئیدهای آنابولیک استفاده می‌شود.
3. دوپینگ استنشاقی:
در این روش، مواد ممنوعه به صورت گاز یا بخار از طریق بینی یا دهان استنشاق می‌شوند.این روش برای مصرف موادی مانند بتا-2 آگونیست‌ها (برای درمان آسم) و برخی از محرک‌ها استفاده می‌شود.
4. دوپینگ موضعی:
در این روش، مواد ممنوعه به صورت کرم، پماد یا ژل بر روی پوست یا غشاهای مخاطی استفاده می‌شوند.این روش برای مصرف موادی مانند تستوسترون و برخی از کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شود.
5. دوپینگ خونی:
این روش شامل افزایش غیرطبیعی تعداد گلبول‌های قرمز خون برای بهبود اکسیژن‌رسانی به عضلات است.
دو روش رایج دوپینگ خونی عبارتند از:
_ تزریق خون: تزریق خون خود فرد (اتولوگ) یا خون شخص دیگر (همولوگ)
_مصرف EPO: اریتروپویتین (EPO) هورمونی است که تولید گلبول‌های قرمز خون را تحریک می‌کند.
6. دوپینگ ژنی:
این روش شامل دستکاری ژن‌ها برای افزایش عملکرد ورزشی است.
دوپینگ ژنی هنوز در مراحل اولیه توسعه است، اما پتانسیل آن برای سوء استفاده در ورزش بسیار بالا است.
هر کدام از این روش‌های دوپینگ می‌توانند عوارض جانبی جدی برای سلامتی ورزشکار داشته باشند.تشخیص دوپینگ به روش مصرف آن نیز بستگی دارد. برخی از روش‌ها مانند دوپینگ خونی یا ژنی دشوارتر از سایر روش‌ها قابل‌تشخیص هستند.سازمان‌های ضد دوپینگ به طور مداوم در حال توسعه روش‌های جدید برای تشخیص انواع دوپینگ هستند. هدف از طبقه‌بندی دوپینگ از منظر روش مصرف، درک بهتر شیوه‌های مختلف سوء استفاده از مواد ممنوعه و توسعه روش‌های مؤثرتر برای مبارزه با دوپینگ در ورزش است.
خطرات دوپینگ ورزشی چیست؟
خطرات دوپینگ ورزشی چیست؟
دوپینگ ورزشی خطرات متعددی برای سلامتی ورزشکاران به همراه دارد که می‌توان آنها را به دو دسته کلی خطرات جسمی و روحی تقسیم کرد:
خطرات جسمی:
مشکلات قلبی عروقی: داروهای دوپینگ می‌توانند باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا، لخته شدن خون، سکته قلبی و نارسایی قلبی شوند.
مشکلات کبدی:مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند منجر به آسیب کبدی، از جمله هپاتیت، سیروز و سرطان کبد شود.
مشکلات کلیوی: برخی از داروهای دوپینگ، مانند دیورتیک‌ها، می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند و منجر به نارسایی کلیه شوند.
مشکلات هورمونی:دوپینگ می‌تواند تعادل هورمونی بدن را مختل کند و منجر به مشکلاتی مانند ناباروری، کوچک شدن بیضه‌ها در مردان، رشد موهای زائد در زنان و آکنه شود.
مشکلات اسکلتی عضلانی:مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش خطر پوکی استخوان و شکستگی شود.
افزایش خطر ابتلا به سرطان:برخی از داروهای دوپینگ، مانند هورمون رشد، می‌توانند خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش دهند.
خطرات روحی:
اعتیاد:بسیاری از داروهای دوپینگ می‌توانند اعتیادآور باشند و ترک آنها دشوار باشد.
تغییرات خلقی:دوپینگ می‌تواند منجر به نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری، پرخاشگری و افسردگی شود.
اختلالات خواب:دوپینگ می‌تواند باعث بی‌خوابی و سایر مشکلات خواب شود.
توهم و هذیان: در موارد نادر، دوپینگ می‌تواند منجر به توهم و هذیان شود.
علاوه بر خطرات سلامتی، دوپینگ می‌تواند عواقب منفی دیگری نیز برای ورزشکاران داشته باشد، از جمله:
• محرومیت از مسابقات: ورزشکارانی که دوپینگ آنها محرز می‌شود، ممکن است از شرکت در مسابقات محروم شوند.
• از دست دادن مدال‌ها و عناوین: مدال‌ها و عناوینی که با دوپینگ به دست آمده‌اند، ممکن است از ورزشکاران گرفته شوند.
• آسیب به وجهه:دوپینگ می‌تواند به وجهه و اعتبار یک ورزشکار آسیب برساند.
• مشکلات حقوقی: در برخی موارد، دوپینگ می‌تواند منجر به پیگرد قانونی شود.
دوپینگ نه تنها برای سلامتی ورزشکاران مضر است، بلکه به روحیه ورزشی و رقابت عادلانه نیز آسیب می‌رساند .
دوپینگ ورزشکاران از چه طریقی مشخص می شود؟
دوپینگ ورزشکاران از طریق آزمایش‌های مختلفی که توسط سازمان‌های ضد دوپینگ انجام می‌شود، مشخص می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند نمونه‌های خون یا ادرار ورزشکاران را برای وجود مواد ممنوعه یا متابولیت‌های آنها بررسی کنند.
روش‌های رایج تشخیص دوپینگ:
آزمایش ادرار: این رایج‌ترین روش تشخیص دوپینگ است. نمونه ادرار ورزشکار برای وجود مواد ممنوعه یا متابولیت‌های آنها بررسی می‌شود.
آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند برای تشخیص موادی که در ادرار به راحتی قابل تشخیص نیستند، مانند هورمون رشد یا EPO، استفاده شود.
پاسپورت بیولوژیکی ورزشکار (ABP): این روش شامل ردیابی نشانگرهای خونی و ادراری ورزشکار در طول زمان برای تشخیص ناهنجاری‌هایی است که می‌تواند نشان‌دهنده دوپینگ باشد.
بررسی سوابق:مقامات ضد دوپینگ ممکن است سوابق پزشکی، سوابق مربیگری و سایر اطلاعات مربوط به ورزشکار را برای یافتن شواهدی از دوپینگ بررسی کنند.
گزارش‌های محرمانه:مقامات ضد دوپینگ ممکن است از منابع محرمانه برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد دوپینگ احتمالی استفاده کنند.
زمان انجام آزمایش‌ها:
آزمایش‌های دوپینگ می‌توانند در هر زمانی، چه در داخل و چه در خارج از مسابقات، انجام شوند. ورزشکاران ممکن است چندین بار در طول یک سال مورد آزمایش قرار بگیرند.
مجازات‌های دوپینگ:
ورزشکارانی که دوپینگ آنها محرز می‌شود، با مجازات‌هایی روبرو می‌شوند که می‌تواند شامل محرومیت از مسابقات، جریمه نقدی و از دست دادن مدال‌ها و عناوین باشد.
• فهرست مواد ممنوعه توسط آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA) هر ساله به‌روز می‌شود.
• ورزشکاران مسئول آگاهی از قوانین ضد دوپینگ و اطمینان از عدم مصرف مواد ممنوعه هستند.
در نهایت، هدف از انجام آزمایش‌های دوپینگ، حفظ سلامت ورزشکاران، ترویج رقابت عادلانه و حفظ روحیه ورزشی است.
مجازات دوپینگ ورزشی چیست؟
مجازات دوپینگ ورزشی چیست؟
مجازات دوپینگ ورزشی به نوع تخلف، ماده ممنوعه مصرف شده، سابقه دوپینگ ورزشکار و قوانین سازمان‌های ضد دوپینگ مربوطه بستگی دارد. به طور کلی، مجازات‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
محرومیت:
محرومیت از مسابقات:این رایج‌ترین نوع مجازات است و می‌تواند از چند ماه تا محرومیت مادام‌العمر از ورزش باشد.
محرومیت از فعالیت‌های ورزشی:این شامل محرومیت از مربیگری، مدیریت ورزشی و سایر فعالیت‌های مرتبط با ورزش می‌شود.
_ جریمه نقدی:
ورزشکاران ممکن است به پرداخت جریمه نقدی محکوم شوند.
_از دست دادن عناوین و مدال‌ها:
مدال‌ها، عناوین و رکوردهایی که با دوپینگ به دست آمده‌اند، ممکن است از ورزشکاران گرفته شوند.
_سایر مجازات‌ها:
بازپرداخت جوایز: ورزشکاران ممکن است مجبور به بازپرداخت جوایز نقدی یا غیرنقدی که در طول دوره دوپینگ دریافت کرده‌اند، باشند.
اعلام عمومی تخلف:نام ورزشکار و جزئیات تخلف او ممکن است به طور عمومی منتشر شود.
محرومیت از دریافت حمایت‌های مالی:ورزشکاران ممکن است از دریافت حمایت‌های مالی از سوی سازمان‌های ورزشی یا حامیان مالی محروم شوند.
_عوامل مؤثر بر شدت مجازات:
نوع ماده ممنوعه: مجازات برای مصرف مواد خطرناک‌تر مانند استروئیدهای آنابولیک، شدیدتر از مجازات برای مصرف مواد کم‌خطرتر مانند محرک‌ها است.
سابقه دوپینگ: ورزشکارانی که سابقه دوپینگ دارند، با مجازات‌های شدیدتری روبرو می‌شوند.
میزان همکاری: ورزشکارانی که با مقامات ضد دوپینگ همکاری می‌کنند، ممکن است مجازات‌های خفیف‌تری دریافت کنند.
قصد:اگر ثابت شود که ورزشکار عمداً دوپینگ کرده است، مجازات او شدیدتر خواهد بود.
البته که قوانین ضد دوپینگ توسط سازمان‌های مختلفی مانند آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA) و فدراسیون‌های بین‌المللی ورزشی تعیین می‌شوند.ورزشکاران مسئول آگاهی از قوانین ضد دوپینگ و اطمینان از عدم مصرف مواد ممنوعه هستند.
در نهایت، هدف از مجازات‌های دوپینگ، بازدارندگی ورزشکاران از دوپینگ، حفظ سلامت آنها، ترویج رقابت عادلانه و حفظ روحیه ورزشی است.
