زندگینامه ماری کوری تنها زن دانشمند دست یافته به جایزه نوبل در دو زمینه مختلف
زندگینامه ماری کوری، دانشمند فیزیک و شیمی فرانسوی- لهستانی الاصل، به دلیل تلاشهایش در کشف رادیواکتیویته و همچنین دو بار بردن جایزه نوبل، بسیارمشهوراست.او در سال 1903، به همراه هانری بکرل و همسرش پیر کوری، موفق به کسب جایزه نوبل فیزیکشد.تلاش ها و مطالعات او در علم شیمی نیز منجر به بردن جایزه نوبل شیمی در سال 1911شد.ماری کوری اولین زنی بود که موفق به کسب جایزه نوبل شد و تنها زنیاست که این جایزه را در دو زمینه مختلف دریافت کردهاست.
این دانشمند بزرگ، نخستین استاد زن در دانشگاه پاریس و همچنین موسس مراکز تحقیقاتی کوری در پاریس و ورشو بودهاست.از دستاوردهای بزرگ او میتوان به توسعه نظریه رادیواکتیوته، روشهای ایزولهکردن ایزوتوپهای رادیواکتیو و کشف دو عنصر پولونیوم و رادیوم اشارهکرد.از این رو، قصد داریم در این مقاله به زندگینامه این دانشمند بزرگ بپردازیم.
ماریا سالومی اسکلودوسکا در هفتم نوامبر ۱۸۶۷ میلادی در ورشو، لهستان متولدشد. او کوچکترین فرزند خانوادهبود و سه خواهر بزرگتر و یک برادر داشت.پدراو” ولادیسلاو” و مادر او “برونیسلاوا” از معلمانی بودند که تحصیلات فرزندانشان، برایشان بسیار با اهمیتبود.مادر کوری در سال 1878 ، متاسفانه به بیماری سل مبتلاشد و جان خود را از دستداد.
در کتاب باربارا گلداسمیت “نابغه وسواسی: دنیای درونی ماری کوری”، خاطرنشان شدهاست که مرگ مادر کوری تأثیر عمیقی بر او گذاشتهاست و موجب نبردی مادامالعمر با افسردگی و شکلدادن به دیدگاههای او در مورد مذهب شدهاست.او از دوران کودکی به خاطر حافظه شگفت انگیزش بسیار مورد توجهبود.
به طوریکه در سن 16 سالگی پس از اتمام تحصیلات متوسطه خود در لیسه روسیه، توانست مدال طلای رقابتهای علمی را از دبیرستان دریافتکند.او در سن 18 سالگی به عنوانمدیر منصوبشد و در آنجا دچار یک رابطه عاشقانه ناخوشایندشد.
ماریا از درآمد خود توانست هزینه تحصیل پزشکی خواهرش برونیسلاوا را در پاریس تأمین کند، با این تصور که برونیسلاوا نیز بعداً به او برای ادامه تحصیل کمک میکند.
ماریا در سال ۱۸۹۱ و در ۲۴ سالگی تصمیم گرفت که به پاریس مهاجرت کند.او برای ادامه تحصیل در رشتهمورد علاقهاش در دانشگاه سوربن پاریس ثبت نامکرد، و نام خود را به “ماری” تغییرداد تا فرانسوی تر به نظر برسد.اکنون با استفاده از نام ماری، شروع به دنبال کردن سخنرانیهای پل آپل، گابریل لیپمن و ادموند بوتی در دانشگاه سوربنکرد.
او در آنجا با فیزیکدانانی از جمله، ژان پرین، چارلز مورین، و ایمه کاتن، آشنا شد که از قبل به خوبی شناختهشدهبودند.ماری تا پایان شب در اتاق دانشجوییخود کار میکرد و عملاً با نان، کره و چای زندگی میکرد.او دانش آموزی متمرکز و بسیار کوشابود وهمیشه در صدر کلاسخود قرار داشت.
یکی از اساتید کوری یک کمک هزینه تحقیقاتی برای او ترتیبداد تا خواص مغناطیسی و ترکیب شیمیایی فولاد را مطالعه کند.آن پروژه تحقیقاتی، ماری را با پیر کوری، که او نیز محققی ماهربود، آشنا و در ارتباط قرارداد.
و در نهایت، این دو در تابستان 1895 ازدواج کردند.پیر در زمینه کریستالوگرافی مطالعه و اثر پیزوالکتریک (یعنی زمانی که بارهای الکتریکی با فشردن یا اعمال فشار مکانیکی به کریستالهای خاص، تولید میشوند، را کشفکرد.
او همچنین چندین ابزار برای اندازهگیری میدانهای مغناطیسی و الکتریسیته طراحیکرد.ازدواج آنها نشانگر شروع یک همکاری بودکه به دستیابی به نتایج مهم جهانی در علوم فیزیک و شیمی ختمشد.
ماری پس از ازدواج با پیر کوری، نام خانوادگیش را به کوری تغییرداد.او که در حال تحصیل در مقطع دکتری بودبا مطالعه گزارشهای ویلهلم رونتگن فیزیکدان آلمانی درمورد کشف اشعه ایکس و گزارش فیزیکدان فرانسوی هنری بکرل درباره «پرتوهای بکرل» که بعدها او آن را رادیواکتیویته نامید، بسیار تحت تاثیر قرار گرفت.
او با یک سنگ معدن غنی از اورانیوم به نام pitchblende آزمایش کرد و دریافت که حتی با حذف اورانیوم، pitchblende اشعههایی منتشر میکند که قویتر از اورانیوم خالص هستند.
از این رو، او به یک عنصر کشف نشده، مشکوکشد.در مارس 1898، کوری یافتههای خودرا در مقالهای مهم، جایی که اصطلاح «رادیواکتیویته» را ابداع کرد، ثبتکرد.گلداسمیت خاطرنشان میکند که کوری در این مقاله از دو مشاهده انقلابی خودصحبت کردهاست.کوری اظهار داشت که اندازهگیری رادیواکتیویته امکان کشف عناصر جدید را فراهم کرده است،
و رادیواکتیویته یکی از ویژگیهای اتم است.
این زوج پروتکلهای جدیدی را برای جداسازی pitchblende به اجزای شیمیایی آن، ابداع کردند.در ژوئیه 1898، کوریها نتیجهگیریخود را منتشرکردند: ترکیبی شبیه بیسموت حاوی یک عنصر رادیواکتیو کشف نشدهبود که آن را به نام کشور مادری ماری کوری، لهستان، پلونیوم نامیدند.
در پایان آن سال، آن ها دومین عنصر رادیواکتیو را جداکردند و آن را رادیوم نامیدند که از “radius”، کلمه لاتین پرتوها، مشتق شدهبود.ماری و پیر کوری در سال 1902، موفقیتخود را در استخراج رادیوم خالص اعلامکردند.در ژوئن 1903، ماری کوری اولین زن در فرانسهبود که از پایان نامه دکترایخود دفاعکرد.
در نوامبر همان سال، کوری ها به همراه هنری بکرل به دلیل مشارکت در درک «پدیده های تشعشعی» برنده جایزه نوبل فیزیک شدند.کمیته تعیینکننده برنده، در ابتدا با گنجاندن یک زن به عنوان برنده جایزه نوبل مخالفتکرد، اما پیر کوری اصرار داشتکه تحقیقات اولیه مربوط به همسرشاست.
اشتیاق ماری برای مطالعه و کشف علم و انجام کارهای فشرده علمی، با تولد دو دخترش، ایرن و ایو، در سالهای 1897 و 1904، قطع و حتی کم هم نشد.
او در سال 1900 به عنوان مدرس فیزیک در École Normale Supérieure برای دختران در سور (جنوب غربی پاریس) منصوبشد و در آنجا روشی برای تدریس بر اساس نمایشهای تجربی معرفی کرد.در دسامبرسال 1904 او به عنوان دستیار ارشد در آزمایشگاهی که پیر کوری آن را مدیریت میکرد، منصوبشد.
در 19 آوریل سال 1906، پیر کوری همزمان با یک واگن اسبی، به خیابان رفت و در یک تصادف غم انگیز جانخود را از دستداد.مرگ ناگهانی پیر کوری ضربه تلخی برای ماری کوریبود، اما همچنین یک نقطه عطف تعیینکننده در حرفه اوبود:از این پس او تمام انرژی خودرا صرف انجام کارهای علمی که تا آن زمان آن دو کنار هم انجام داده بودند،کرد.
ماری کوری در سیزده مه 1906، متعاقباً پست دانشکده خودرا به عنوان استاد فیزیک عمومی، که پس از مرگ همسرش خالی ماندهبود، در دانشکده علوم سوربن آغازکرد و اولین زنیبود که در این سمت خدمت میکرد.در سال 1908 او به مقام استادی رسید و در سال 1910 رساله اساسی او درمورد رادیواکتیویته منتشرشد.
در سال 1911 ، ماری دومین جایزه نوبل شیمی را برای جداسازی رادیوم خالص دریافتکرد.او در سال 1914 شاهد تکمیل ساختمان آزمایشگاههای موسسه رادیوم در دانشگاه پاریسبود.در طول جنگ جهانی اول، ماری کوری، با کمک دخترش ایرن، خودرا وقف توسعه استفادهاز رادیوگرافی Xکرد.
ماريكوري، بهعنوان بزرگترين زن دانشمند جهان، سرانجام در چهارم ژوئيه 1934 در حالي كه سلولهاي بدنش بر اثر تماس با تابش راديوم كاملاً فرسوده شدهبود، در نتیجه کم خونی آپلاستیک ناشی از عمل تشعشع، درسن 67 سالگي درگذشت.
او در پاریس در کنار همسرش دفن شد، و درسال ۱۹۹۵، برای ادای احترام، بقایای اجسادشان به معبد پانتئون در پاریس منتقلشد. او اولین زنیبود که این افتخار را برای دستاوردهایخود و شایستگیهای شخصی دریافتکرد.دفتر و آزمایشگاه او در غرفه کوری موسسه رادیوم به عنوانموزه کوری نگهداری میشود.این دانشمند بزرگ زن، علاوه بر ۲ جایزه نوبل، جوایز دیگری همچون مدال دیوی، جایزه آکتونین، مدال الیوت کرسون، مدال ماتوچی و مدال فرانکلین را نیز دریافتکرد.
همچنین، عنصر شماره ۹۶ جدول تناوبی عناص، نیز کوریوم نام نهاده شدهاست.