نگاهیی دقیق به دستگاه تناسلی زن و اجزای آن
هر انسان باید شناخت کافی از آناتومی بدن خود داشته باشد. دستگاه تولید مثل و اندام های تناسلی در زن و مرد از اهمیت بالاتری نسبت به بقیه اندام های بدن دارند. چون وظیفه ی تولید مثل و تکامل را برعهده دارند. اندام های تناسلی زنان شامل چندین ساختار کلیدی مهم مانند : تخمدان ها ، رحم ، واژن و فرج است. این اندام ها نقش اصلی در زایمان و بارداری دارند. همچنین تاثیر قابل توجهی بر سایر جنبه های سلامتی در زنان دارند. به عنوان مثال، تخمدان‌ها هورمون‌هایی را تولید میکنند که بر تراکم استخوان، سطح کلسترول، سلامت قلب و خلق و خوی تأثیر می‌گذارند. در این مقاله قرار است اندام های تناسلی زنانه را به طور جزئی بررسی کنیم. همچنین توضیح خواهیم داد که چه کاری انجام میدهند و روش فعالیتشان چگونه است.
آناتومی داخلی دستگاه تناسلی زنان
دستگاه تناسلی زنانه، مجموعه‌ای از اندام‌هاست که با همکاری یکدیگر فعالیت میکنند تا تولید مثل، بارداری و زایمان را امکان‌پذیر کنند.
همچنین این اندام‌ها، هورمون‌های جنسی زنانه از جمله استروژن و پروژسترون را تولید میکنند. این سیستم متشکل از اندام ها و بافت های داخل بدن و برخی اعضای دیگر است ، که در خارج از بدن قابل مشاهده است.
اندام های داخلی سیستم تناسلی زنانه ، عبارت اند از :
رحم ، واژن ، تخم دان ها ، دهانه رحم ، لوله های فالوپ.
عضو دیگر اندام تناسلی زنانه کلیتوریس نام دارد ، که هم به داخل و هم به خارج از بدن گسترش یافته است. ناحیه خارجی اطراف واژن، فرج نام دارد. گاهی اوقات همه نوزادان دختر، همه این اندام‌ها را ندارند. در نتیجه گاها پیش می آید افراد بدون برخی از اجزاء یا با ترکیبی از ویژگی های زنانه و مردانه به دنیا می‌آیند.
دستگاه تولید مثلی زنان دو بخش اصلی دارد:
رحم که جنین را در خود پرورش می دهد و ترشحات واژنی و رحمی را تولید می کند و از نظر آناتومی اسپرم مرد را به سمت لوله های فالوپ منتقل می کند.
تخمدان ها که سلول های جنسی زنان یعنی تخمک ها را تولید می کنند.
آناتومی بیرونی دستگاه تناسلی زنان
فرج به اندام تناسلی خارجی منتسب به زنان گفته میشود.
فرج شامل ساختمان های زیر است:
1) مونس پوبیس (Mons pubis)
2) لابیا ماژور (Labia Majora)
3) لابیا مینور (Labia Minora)
4) کلیتوریس (Clitoris)
مونس پوبیس : مونس پوبیس یک برآمدگي مدور از جنس چربي است كه در قسمت پایین شکم قرار دارد. مقدار چربي تشكيل دهنده آن در زمان بلوغ بيشتر شده و بعد از يائسگي كاهش مي‌يابد. مونس پوبیس بعد از بلوغ توسط مو پوشيده مي‌شود.
لابیا ماژور : به لبه‌های بیرونی واژن می‌گویند که به صورت دو بالشتک در دو طرف لابیا مینور قرار گرفته‌اند و تا نزدیکی مقعد می‌رسد. لابیا ماژور پوست محکمی دارد و سطح خارجی آن با مو پوشیده شده‌است.
لابیا مینور: لبه‌های داخلی واژن لابیا مینور نام دارد. دو چین پوستی باریک فاقد چربی هستند که اندازه و شکل آن در زنان متفاوت است.
کلیتوریس : در بالای لابیا مینور قرار دارد و به شکل Y برعکس است و اعصاب حسی بسیاری دارد . کلیتوریس تنها عضوی است که به طور کامل برای لذت جنسی است و جریان تحریک جنسی بزرگ میشود. غدد چربی زیادی در گردن و سر کلیتوریس وجود دارد و چربی ترشح می‌کند.
کلیتوریس شامل دو قسمت ساق و کلاهک است. ساق‌هاي كليتوريس مشابه ساق آلت تناسلی منتسب به مردان است و کلاهک کلیتوریس اعصاب حسی فراوانی دارد.
عملکرد کلی دستگاه تناسلی زنان
دستگاه تولید مثل زنان برای چندین عملکرد طراحی شده است.
دستگاه تولید مثل زنان از طریق تخمدان ها سلول های تخمک را تولید می کند که برای تولید مثل ضروری هستند. این سیستم برای انتقال سلول تخمک به محل لقاح طراحی شده است.
وظیفه مهم دیگر دستگاه تناسلی زنان، لقاح است. این تلقیح تخمک با اسپرم عموما در لوله های فالوپ اتفاق می افتد. مرحله بعد فراهم کردن یک خانه امن و راحت برای تخمک تلقیح شده برای نُه ماه آینده است. که وظیفه اصلی رحم است.
لانه گزینی در رحم اتفاق می افتد.
اما اگر لقاح و لانه گزینی اتفاق نیفتد، دیواره رحم که ضخیم و آماده پذیرش جنین است، ریزش می کند و قاعدگی یا پریود اتفاق می‌افتد.
علاوه بر این دستگاه تولید مثلی زنان هورمون های جنسی زنانه را تولید می کند که برای حفظ چرخه تولید مثلی لازم هستند.
قاعدگی در زنان چگونه اتفاق می افتد؟
در طی یک سیکل قاعدگی ماهانه که بخشی از سیستم باروری زنان است دیواره رحم فرو می‌ریزد. این سیکل پریود ماهانه ، سیستم باروری را برای بارداری احتمالی آماده می‌کند. به این فرایند ماهانه سیکل قاعدگی، پریود و یا عادت ماهانه نیز گفته میشود.
سیکل قاعدگی به ریختن و تخلیه شدن ماهانه دیواره رحم زنان گفته میشود. خون عادت ماهانه که ترکیبی از خون و بافت رحم است از رحم به دهانه رحم وارد شده و سپس از طریق واژن خارج میشود.
شروع یک سیکل قاعدگی زمانی رخ می‌دهد که هورمون‌های خاصی در بدن دچار تغییرات قابل‌توجهی شوند. غده هیپوفیز در مغز و تخمدان‌های سیستم باروری زنان با تولید و آزادسازی هورمون‌های مشخصی، مراحل و اتفاقات چرخه قاعدگی را سمت‌وسو میدهند.
خونریزی از روز اول تا هفتم اتفاق می افتد. در این مرحله لایه داخلی رحم به نام آندومتر فروریخته و از طریق واژن تخلیه میشود.
تخمک گذاری در روز ۱۰ تا ۱۴ام چرخه‌ی قاعدگی اتفاق می‌افتد و هورمون استروژن در بیشترین میزان قرار دارد. تخمک بعد از ۲۴ ساعت بعد از لقاح اگر بارور نشود از بین می‌رود.
هر ماه هر تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند که این فرایند تخمک‌گذاری نام دارد. در همین حین تغییرات هورمونی ایجاد‌شده در بدن رحم را برای بارداری آماده می‌کند. در صورت عدم بارور‌شدن تخمک، لایه‌های رحم ریزش پیدا میکنند و قاعدگی اتفاق می‌افتد. قاعدگی یعنی تخلیه‌ی خون و ترشحات از واژن خانم‌ها که تا زمان یائسگی ادامه دارد.
تفاوت اندام تناسلی زنان و مردان
تفاوت عمده بین زنان و مردان در اندام های تولید مثلی آنهاست. آناتومی دستگاه تناسلی زنان عموما مربوط به عملکرد جنسی، تولید مثل و کنترل هورمونی است. زنان و مردان آناتومی جنسی فیزیکی متفاوتی دارند. اما تمامی اندام های جنسی هر دو جنس از یک رده سلولی مشابه در طول تکامل جنینی شکل گرفته اند.
دستگاه تناسلی مردان تنها از اندام های خارجیتشکیل شده است. بیضه ها ، سلول جنسی مردانه یعنی اسپرم ها را تولید می کنند، این اسپرم ها از طریق آلت تناسلی مردانه و همراه با مایع منی از بدن خارج می شود.
در حالی که دستگاه تناسلی زنانه عمدتا از اندام های داخلی تشکیل شده اند. سلول جنسی زنانه یا همان تخمک در تخمدان ها تولید می شوند و رحم وظیفه نگهداری از جنین را خواهد داشت.
تفاوت عمکلردی و قابل توجه بین آلت تناسلی زن و مرد در این است که سیستم تولید مثلی مردان فقط سلول های جنسی را تولید می کند و آن را به دستگاه تناسلی زنان تحویل می دهد. اما دستگاه تناسلی زنان برای پرورش جنین و تبدیل آن به یک انسان کامل طراحی شده است.
