کودکان مبتلا به ایدز

بیماری ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) در کودکان عمدتاً از طریق انتقال عمودی یا انتقال از مادر به فرزند (MTCT)منتقل می‌شود. این انتقال می‌تواند در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی رخ دهد.

راه‌های اصلی انتقال HIV از مادر به فرزند:

در دوران بارداری:ویروس HIV می‌تواند از طریق جفت از مادر به جنین منتقل شود.

در هنگام زایمان: نوزاد می‌تواند در حین عبور از کانال زایمان در معرض خون و مایعات آلوده مادر قرار گرفته و به HIV مبتلا شود.

از طریق شیردهی:ویروس HIV می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود.

سایر راه‌های انتقال HIV در کودکان (نادر):

تزریق خون آلوده: اگرچه امروزه با غربالگری دقیق خون، این اتفاق بسیار نادر است.

استفاده از سرنگ‌های آلوده:این مورد می‌تواند در کودکان معتاد به مواد مخدر تزریقی یا در صورت استفاده از تجهیزات پزشکی غیر استریل رخ دهد.

سوء استفاده جنسی:متاسفانه، کودکان نیز می‌توانند از طریق سوء استفاده جنسی به HIV مبتلا شوند.

نکاتی در مورد انتقال HIV از مادر به فرزند:

بدون درمان، احتمال انتقال HIV از مادر به فرزند حدود 15 تا 45 درصد است.

با درمان‌های ضدرتروویروسی (ART) در دوران بارداری، زایمان و شیردهی، می‌توان خطر انتقال HIV به نوزاد را به کمتر از 5 درصد کاهش داد.

تشخیص زودهنگام HIV در مادران باردار و شروع ART نقش حیاتی در پیشگیری از انتقال HIV به نوزاد دارد.

زایمان سزارین برنامه‌ریزی شده می‌تواند خطر انتقال HIV در هنگام زایمان را کاهش دهد.

تغذیه با شیر خشک به جای شیردهی می‌تواند از انتقال HIV از طریق شیر مادر جلوگیری کند.

پیشگیری از انتقال HIV از مادر به فرزند (PMTCT):

برنامه‌های PMTCT شامل اقداماتی برای پیشگیری از انتقال HIV از مادر به فرزند است که شامل موارد زیر می‌شود:

ـ انجام آزمایش HIV برای زنان باردار

ـ ارائه درمان ضدرتروویروسی (ART) به مادران HIV مثبت

ـ ارائه ART پیشگیرانه به نوزادان متولد شده از مادران HIV مثبت

ـ مشاوره در مورد زایمان ایمن و تغذیه نوزاد

با تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و اقدامات پیشگیرانه، می‌توان از انتقال HIV از مادر به فرزند به طور چشمگیری جلوگیری کرد.

علائم بیماری ایدز (HIV) در کودکان می‌تواند بسیار متفاوت باشد و به سن کودک و مرحله بیماری بستگی دارد. برخی از کودکان ممکن است سال‌ها هیچ علامتی نداشته باشند، در حالی که برخی دیگر در ماه‌های اول زندگی علائم شدیدی را تجربه می‌کنند.

به طور کلی، علائم HIV در کودکان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

1. علائم اولیه (عفونت حاد HIV):

تب:تب بالا و طولانی‌مدت یکی از شایع‌ترین علائم اولیه است.

بثورات پوستی: ظاهر شدن دانه‌های قرمز رنگ روی پوست.

تورم غدد لنفاوی: بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل و کشاله ران.

گلودرد: التهاب و درد در گلو.

دردهای عضلانی و مفصلی:احساس درد و کوفتگی در عضلات و مفاصل.

خستگی:احساس ضعف و خستگی مفرط.

کاهش وزن: کاهش وزن بدون دلیل مشخص.

اسهال:اسهال مکرر و طولانی‌مدت.

تعریق شبانه:عرق کردن زیاد در طول شب.

2. علائم دیررس (پیشرفت به سمت ایدز):

عفونت‌های مکرر:ابتلا به عفونت‌های مکرر و شدید مانند ذات‌الریه، برفک دهان، عفونت‌های گوش، مننژیت و سل.

تاخیر در رشد: عدم رشد و وزن‌گیری مناسب.

مشکلات تکاملی:تاخیر در مهارت‌های حرکتی، گفتاری و شناختی.

بزرگ شدن کبد و طحال:این اندام‌ها ممکن است به دلیل عفونت‌های مکرر بزرگ شوند.

مشکلات پوستی:مانند اگزما، زونا و عفونت‌های قارچی.

مشکلات تنفسی:مانند سرفه مزمن، تنگی نفس و خس خس سینه.

مشکلات عصبی: مانند تشنج، سردرد و مشکلات تمرکز.

این علائم می‌توانند در سایر بیماری‌ها نیز دیده شوند، بنابراین مشاهده این علائم لزوماً به معنای ابتلا به HIV نیست.

تشخیص HIV فقط از طریق آزمایش خون امکان‌پذیر است.

اگر نگران ابتلای کودک خود به HIV هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.

اهمیت تشخیص زودهنگام:

تشخیص زودهنگام HIV در کودکان بسیار مهم است زیرا:

شروع درمان ضدرتروویروسی (ART) در مراحل اولیه بیماری می‌تواند به طور قابل‌توجهی پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشد.

درمان زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض جدی و مرگ و میر ناشی از ایدز جلوگیری کند.اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را در کودک خود مشاهده کردید، به خصوص اگر کودک در معرض خطر ابتلا به HIV بوده است، حتماً برای انجام آزمایش و معاینات لازم به پزشک مراجعه کنید.

حفظ تعادل بین حریم خصوصی کودک مبتلا به ایدز و ایمنی سایر کودکان یک موضوع پیچیده و حساس است که نیازمند بررسی دقیق و رویکردی چندجانبه است. در این راستا، باید به نکات زیر توجه کرد:

حقوق کودک مبتلا به ایدز:

حریم خصوصی: کودک مبتلا به ایدز حق دارد که وضعیت بیماری او محرمانه بماند. افشای این اطلاعات می‌تواند منجر به انگ، تبعیض و طرد شدن کودک از سوی جامعه شود.

عدم تبعیض: کودکان مبتلا به ایدز نباید به دلیل بیماری خود از حقوق و فرصت‌های برابر با سایر کودکان محروم شوند.

دسترسی به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی:** این کودکان حق دارند که مانند سایر کودکان به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند.

ایمنی سایر کودکان:

خطر انتقال: اگرچه با رعایت نکات بهداشتی و آموزش، خطر انتقال HIV در محیط‌های روزمره مانند مدرسه بسیار پایین است، اما نمی‌توان آن را به طور کامل نادیده گرفت.

آگاهی و آموزش: سایر کودکان و والدین آنها باید در مورد راه‌های انتقال HIV و نحوه پیشگیری از آن آموزش ببینند.

اقدامات پیشگیرانه:مدارس و سایر محیط‌هایی که کودکان در آن حضور دارند، باید اقدامات پیشگیرانه لازم برای جلوگیری از انتقال HIV را انجام دهند، مانند رعایت بهداشت دست، ضدعفونی کردن سطوح و استفاده از دستکش در صورت تماس با خون یا مایعات بدن.

راهکارها:

آموزش:ارائه آموزش‌های جامع و دقیق به کودکان، والدین، معلمان و کارکنان مدارس در مورد HIV/AIDS، راه‌های انتقال، پیشگیری و رفتار صحیح با افراد مبتلا، می‌تواند به کاهش ترس، انگ و تبعیض کمک کند.

سیاست‌های شفاف: مدارس و سایر نهادهای مرتبط با کودکان باید سیاست‌های شفاف و روشنی در مورد نحوه برخورد با کودکان مبتلا به ایدز داشته باشند که هم حریم خصوصی آنها را حفظ کند و هم ایمنی سایر کودکان را تضمین نماید.

حمایت از کودکان مبتلا: ایجاد محیط‌های حمایتی و بدون قضاوت برای کودکان مبتلا به ایدز می‌تواند به آنها کمک کند تا با بیماری خود کنار آمده و زندگی عادی داشته باشند.

مشاوره: ارائه خدمات مشاوره به کودکان مبتلا، خانواده‌های آنها و سایر کودکان می‌تواند به آنها در درک بهتر بیماری و نحوه برخورد با آن کمک کند.

رعایت نکات بهداشتی: رعایت نکات بهداشتی اولیه مانند شستشوی دست‌ها و عدم استفاده از وسایل شخصی مشترک می‌تواند خطر انتقال HIV را به حداقل برساند.

تصمیم‌گیری در مورد افشای وضعیت بیماری:

در حالت ایده‌آل، تصمیم‌گیری در مورد افشای وضعیت بیماری کودک مبتلا به ایدز باید با رضایت آگاهانه والدین یا سرپرست قانونی کودک و با در نظر گرفتن بهترین منافع کودک انجام شود.

در برخی موارد خاص، مانند زمانی که خطر جدی برای سلامتی سایر کودکان وجود دارد، ممکن است افشای اطلاعات بدون رضایت والدین ضروری باشد. این تصمیم باید با مشورت متخصصان حقوقی و پزشکی و با در نظر گرفتن تمام جوانب امر اتخاذ شود.

باید به خاطر داشت که کودکان مبتلا به ایدز قبل از هر چیز کودک هستند و حق دارند مانند سایر کودکان از زندگی خود لذت ببرند. ایجاد تعادل بین حریم خصوصی آنها و ایمنی سایر کودکان نیازمند تلاش جمعی، آموزش، همدلی و درک متقابل است.

درمان قطعی برای ایدز (HIV) در کودکان (و بزرگسالان) وجود ندارد، اما درمان‌های ضدویروسی (ART) می‌توانند به طور موثری پیشرفت بیماری را کنترل کرده و به کودکان مبتلا به HIV کمک کنند تا زندگی طولانی و سالمی داشته باشند.

اهداف درمان HIV در کودکان:

کاهش میزان ویروس در بدن (بار ویروسی) به سطوح غیرقابل تشخیص:این امر به سیستم ایمنی بدن اجازه می‌دهد تا بهبود یافته و از بروز عفونت‌های فرصت‌طلب جلوگیری شود.

بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن: با افزایش تعداد سلول‌های CD4، که نقش مهمی در مبارزه با عفونت‌ها دارند.

جلوگیری از پیشرفت بیماری به سمت ایدز: کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با ایدز.

بهبود کیفیت زندگی کودک:با کاهش علائم بیماری و بهبود سلامت عمومی.

درمان ضدویروسی (ART):

ART شامل ترکیبی از داروهای مختلف است که از تکثیر ویروس HIV در بدن جلوگیری می‌کنند.

این داروها باید به طور منظم و مادام‌العمر مصرف شوند.

انتخاب نوع دارو و دوز آن به عوامل مختلفی مانند سن کودک، وزن، مرحله بیماری، وجود عفونت‌های دیگر و مقاومت دارویی بستگی دارد.

پزشک متخصص عفونی اطفال بهترین رژیم درمانی را برای کودک شما تعیین خواهد کرد.

انواع داروهای ضدویروسی:

داروهای ضدویروسی مختلفی برای درمان HIV در کودکان وجود دارند که در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از این دسته‌ها عبارتند از:

مهارکننده‌های نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس (NRTIs):مانند زیدوودین (ZDV)، لامیوودین (3TC)، آباکاویر (ABC)

مهارکننده‌های غیر نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس (NNRTIs):مانند نویراپین (NVP)، افاویرنز (EFV)

مهارکننده‌های پروتئاز (PIs):مانند ریتوناویر (RTV)، لوپیناویر (LPV)

مهارکننده‌های اینتگراز (INSTIs)مانند رالتگراویر (RAL)، دولوتگراویر (DTG)

مراقبت‌های حمایتی:

علاوه بر ART، کودکان مبتلا به HIV ممکن است به مراقبت‌های حمایتی دیگری نیز نیاز داشته باشند، از جمله:

واکسیناسیون:برای پیشگیری از عفونت‌های فرصت‌طلب.

تغذیه مناسب:برای حفظ وزن و قوای بدنی.

درمان عفونت‌های فرصت‌طلب:در صورت بروز.

حمایت روانی و اجتماعی:برای کمک به کودک و خانواده در کنار آمدن با بیماری.

اهمیت پایبندی به درمان:

مصرف منظم و دقیق داروهای ART برای موفقیت درمان بسیار حیاتی است.

عدم مصرف منظم داروها می‌تواند منجر به مقاومت دارویی و پیشرفت بیماری شود.

والدین و مراقبین کودک باید نقش فعالی در اطمینان از مصرف صحیح داروها توسط کودک داشته باشند.

چشم‌انداز:

با پیشرفت‌های علمی در زمینه درمان HIV، امروزه کودکان مبتلا به HIV می‌توانند با درمان مناسب، زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. تحقیقات برای یافتن درمان قطعی ایدز همچنان ادامه دارد و امید است که در آینده‌ای نزدیک شاهد ریشه‌کن شدن این بیماری باشیم.اگر کودک شما مبتلا به HIV است، مهم است که با یک پزشک متخصص عفونی اطفال برای تعیین بهترین برنامه درمانی و مراقبتی برای او مشورت کنید.

پیشگیری از ایدز (HIV) در کودکان عمدتاً بر پیشگیری از انتقال ویروس از مادر به کودک (MTCT) متمرکز است، زیرا این شایع‌ترین راه ابتلای کودکان به HIV است. با این حال، راه‌های دیگری نیز برای پیشگیری از HIV در کودکان وجود دارد.

1. پیشگیری از انتقال HIV از مادر به کودک (MTCT):

آزمایش HIV برای زنان باردار:تمام زنان باردار باید در اولین ویزیت دوران بارداری و مجدداً در سه‌ماهه سوم از نظر HIV آزمایش شوند.

درمان ضدرتروویروسی (ART) برای زنان باردار HIV مثبت: زنان باردار HIV مثبت باید در اسرع وقت ART را شروع کنند و آن را در طول بارداری، زایمان و شیردهی ادامه دهند. این امر خطر انتقال HIV به کودک را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد (به کمتر از 2%).

زایمان سزارین:در برخی موارد، ممکن است زایمان سزارین برای کاهش خطر انتقال HIV در حین زایمان توصیه شود.

عدم شیردهی:در مناطقی که جایگزین‌های ایمن و در دسترس برای شیر مادر وجود دارد، به مادران HIV مثبت توصیه می‌شود که از شیردهی خودداری کنند.

ART پیشگیرانه برای نوزاد:نوزادانی که از مادران HIV مثبت متولد می‌شوند، باید بلافاصله پس از تولد ART پیشگیرانه دریافت کنند تا خطر ابتلا به HIV در آنها کاهش یابد.

2. پیشگیری از انتقال HIV از طریق خون و فرآورده‌های خونی:

غربالگری خون: تمام خون‌های اهدایی باید از نظر HIV غربالگری شوند.

استفاده از وسایل تزریق استریل:هرگز نباید از سرنگ و سوزن مشترک استفاده کرد.

رعایت احتیاطات استاندارد در مراکز درمانی:کارکنان مراکز درمانی باید در هنگام تماس با خون و مایعات بدن، از دستکش، ماسک و سایر وسایل محافظ استفاده کنند.

3. پیشگیری از انتقال HIV از طریق تماس جنسی:

آموزش در مورد HIV/AIDS:آموزش کودکان و نوجوانان در مورد HIV/AIDS، راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری از آن بسیار مهم است.

ترویج رفتارهای جنسی ایمن:این شامل استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی است.

پیشگیری و درمان عفونت‌های مقاربتی (STIs): ابتلا به STI می‌تواند خطر ابتلا به HIV را افزایش دهد.

پیشگیری از بارداری ناخواسته: این امر می‌تواند به کاهش خطر انتقال HIV از مادر به کودک کمک کند.

4. پیشگیری از سوء استفاده جنسی از کودکان:

سوء استفاده جنسی می‌تواند خطر ابتلا به HIV را در کودکان افزایش دهد.

آموزش کودکان در مورد بدن خود و حق آنها برای "نه" گفتن به تماس‌های ناخواسته می‌تواند به پیشگیری از سوء استفاده جنسی کمک کند.

گزارش موارد سوء استفاده جنسی به مقامات مربوطه ضروری است.

5. ختنه پزشکی مردان:

ختنه پزشکی مردان (MMC) می‌تواند خطر ابتلا به HIV از طریق تماس جنسی واژینال را در مردان تا 60% کاهش دهد.

MMC می‌تواند به طور غیرمستقیم به پیشگیری از HIV در زنان و کودکان نیز کمک کند.

• پیشگیری از HIV در کودکان نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل اقدامات پزشکی، آموزشی و اجتماعی می‌شود.

•همکاری بین والدین، مراقبین، مدارس، مراکز درمانی و جامعه برای پیشگیری از HIV در کودکان ضروری است.

• حمایت از کودکان مبتلا به HIV و خانواده‌های آنها برای ایجاد یک محیط بدون انگ و تبعیض بسیار مهم است.

با اجرای این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانیم به طور قابل‌توجهی شیوع HIV در کودکان را کاهش داده و آینده‌ای سالم‌تر برای آنها رقم بزنیم.