سرزمین ما ایران، خانهی شاعران بسیار بزرگی در تاریخ ادبیات جهان بوده است و بخش بزرگی از میراث شعر و ادب دنیا در ایران شکلگرفته است. شعر پارسی در این سده دگرگون شده است و از این رو هم شعر نو ین که بیشتر به نام نیمایی آن را میشناسیم پرطرفدار است و هم شعر کلاسیک هنوز هم جایگاه خود را حفظ کرده است. برای شناخت هرچه بیشتر آنچه در دنیای ادب و هنر میگذرد آشنایی با شاعران معاصر ایران ضروری است.
شعر نوین یا شعر نو در واقع نوعی از اشعار معاصر است که از قالب و وزن اشعار سنتی و قدیمی ادبیات فارسی پیروی نمیکند. از انواع قالب شعر نو زبان فارسی میتوانیم به شعر نیمایی، سپید و موج نو اشاره کنیم. جالب است بدانید که شاعر با توجه به مفاهیمی که در سعر نو به کار میبرد پسوند و یا پیشوند «نو» رابه شعر میخشد.
برای مثال “منظومه افسانه” اثر نیما یوشیج به عنوان گونه ای از شعر نو فارسی به نام “غزل نو” نام گذاری شده است. حال که متوجه شدید شعر نو چیست ، بد نیست تا با علت نامگذاری و انواع آن نیز آشنا شوید.
علی اسفندیاری یا همان نیما یوشیج را میتوان بنیان گذار اصلی شعر نو بدانیم به همین دلیل است که یکی از قالب های شعر نو را شعر نیمایی و او را پدر شعر نو مینامند. در واقع نیما یوشیج در سرودن اشعار با حفظ وزن و قافیه توانسته سبک جدیدی را به کار بگیرد.
علی اسفندیاری، پدر شعر نوی فارسی است. او در سال ۱۲۷۴ هجری شمسی در یوش به دنیا آمده است. او از اعضای یکی از خاندانهای بزرگ مازندران بود و خانوادهاش مناسب مهم زیادی را در دربار داشتند. او تا دوازدهسالگی در یوش بزرگ شد و سپس به مدرسه عالی سنلویی در تهران رفت. پس از پایان تحصیلات در این مدرسه او کارمند شد؛ اما چون کارمندی در طبعش نبود این شغل را ترک کرد.نیما از سال ۱۳۰۰ اشعارش را منتشر کرد و سبک شعرش باعث انتقادات زیادی در میان طرفداران شعر سنتی فارسی بود. او با شعرهایی همچون ققنوس و غراب شناخته شده است و به کمک همین آثار انقلابی در شعر فارسی به وجود آمد.
نیما یوشیج در سال ۱۳۳۸ بر اثر ذاتالریه درگذشت. او علاوه بر شاعر بهعنوان داستاننویس و منتقد ادبی هم شناخته میشود. دیوان اشعار او یکی از مهمترین آثار ادب فارسی است. از نیما به عنوان پدر شعر نوی فارسی یاد میشود.
سهراب سپهری زاده قم در سال 1307 ،شاعر، از نویسندگان و شاعران معاصر ایران و نقاش توانایی بوده است. وی در کاشان شهر آبا و اجدادیاش بزرگ شد. اشعار سهراب سپهری به چندین زبان دنیا ترجمه شده است. سهراب سپهری از نامدار ترین شاعر معاصر ایرانی است که ابتدا سرودن شعر را با سبک نیمایی آغاز کرده است.
او در دانشکده هنرهای زیبا درسخوانده و مدتی هم کارمند شرکت نفت بوده است. سپهری علاوه بر شاعر نقاش هم هست و در نمایشگاههای بینالمللی مختلفی شرکت کرده است. او سفرهای زیادی به شرق و غرب کره زمین داشته است و در مدرسه هنرهای زیبای پاریس هم درسخوانده است.
سهراب در سن ۵۱ سالگی بر اثر سرطان خون در بیمارستان پارس تهران درگذشت. مزار او در روستای اردهال کاشان قرار دارد و روی سنگ قبرش نوشته شده است: «به سراغ من اگر میآیید… نرم و آهسته بیایید… مبادا که ترک بردارد چینی نازک تنهایی من…»
پروین اعتصامی را میتوان به بهترین شاعر معاصر زن ایرانی معرفی کرد. رخشنده اعتصامی یا همان پروین در سال ۱۲۸۵ در تبریز بدنیا آمد. دختر یوسف اعتصامی از مترجمها و شاعرهای به نام زمان خودش بود.
از کودکی در دامان پدر با شعر و ادبیات فارسی آشنا شد. او از کودکی استعداد زیادی در شعر داشت و در قالبهایی مانند مثنوی شعر میسرود. او در مدرسه آمریکایی ایران کلیسا درس خواند. او شاگرد بزرگانی چون علیاکبر دهخدا و ملکالشعرای بهار بوده است. او مسلط به سه زبان فارسی،عربی و انگلیسی بوده و شعر گفتن را نزد ملک الشعرای بهار و دهخدا آغاز کرده است.
پروین در ۲۸ سالگی ازدواج کرد؛ اما ازدواجش دوامی نداشت. سرانجام پس از جدایی از همسرش در کتابخانه دانشسرای عالی بهعنوان کتابدار مشغول به کار شد. پروین در سال ۱۳۲۰ درحالیکه تنها ۳۵ سال داشت بر اثر حصبه درگذشت. او را در مقبره خانوادگی اعتصامیها در حرم حضرت معصومه در قم به خاک سپرده شد. دیوان اشعار پروین بسیار دیوان متنوعی است و عدهای او را مهمترین شاعر زن ادبیات فارسی میدانند.
فروغ فرخزاد یکی دیگر از زنان نامدار شعر و ادب ایران است که بهعنوان کارگردان و مستندساز هم شناخته میشود. او در سال ۱۳۱۳ در تهران به دنیا آمد و در سال ۴۵ درحالیکه تنها ۳۲ سال داشت در یک تصادف رانندگی درگذشت. فروغ شعر را از سن کم آغاز کرد و اولین مجموعه شعرهای او به سبک نیمایی سروده شدند. اشعار او به چندین زبان در دنیا ترجمه شده اند و بعد از نیما، بهترین شاعر معاصر ایران در سبک شعر نو است.
او یکبار در زندگیاش ازدواج کرد که همسرش، معشوقش پرویز شاپور بود اما نتوانستند با هم زندگی کنند و این ازدواج به طلاق ختم شد. او طرفدار حقوق زنان بود و از اولین زنان فمینیست شناخته شده در ایران بهحساب میآید. فروغ بسیار محبوب بود. فروغ مجموعه شعرهای مختلفی دارد که از میان آنها میتوان به تولدی دیگر، ایمان بیاوریم به فصل سرد و اسیر اشاره کرد.
او از معدود شاعرانی است که صدای زنانه را وارد شعر کرده است و به جای سوژه قراردادن زن، آن را به صدایی بلند و شنیدنی تبدیل کرده است. شعر فروغ فرخزاد شعری زنده، پویا و بدون مرز زمانی است.
او در اشعارش نگاهی انتقادی دارد و حتی از انتقاد کردن از خودش هم ابایی ندارد. فروغ شاعری زمینی است و به جای پرداختن به مفاهیم انتزاعی و خیالانگیز به مسائل روز و زندگی و آدمها میپردازد و زیستن را آنطور که هست تصویر میکند.
احمد شاملو شاعر، روزنامهنگار، پژوهشگر و مترجم ایرانی است که به نام تخلصش الف. بامداد شناخته میشود و عدهای او را شاعر آزادی هم مینامند. شاملو بیشتر از هر چیزی برای ترجمه شازده کوچولو از فرانسه و البته شعرهایی که برای همسرش آیدا میسرود شناخته شده است. او را مبدع شعر سپید در ادبیات فارسی هم میدانند.
وی در سال ۱۳۰۴ متولد ودرسال ۱۳۷۹ وفات یافت. لقب نقد نشدنی و بهترین شاعر معاصر را میتوان از منظر جوانان و شعر دوستان به احمد شاملو داد.
او از آغاز جوانی فعالیت سیاسی داشت و به همین دلیل هم چندین بار بازداشت شد. چند اثر از آثار این شاعر در انتقالش بین زندانهای مختلف از بین رفت؛ اما بااینحال آثار زیادی از او باقیمانده است. شاملو در سال ۱۳۷۹ پس از ماهها بیماری درگذشت.