شناخت ضعف بینایی و جلوگیری از آن
ضعف بینایی یا اختلال بینایی، به عنوان محدودیت اعمال و عملکرد سیستم بینایی تعریف میشود. این اختلال بینایی با عینک استاندارد، لنزهای تماسی، دارو یا جراحی قابل اصلاح نیست و توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی را مختل میکند.چشم، از حساسترین اعضای بدن انسان است که نیاز به مراقبت ویژهای دارد. با شناسایی علائم ضعیفی چشم و درمان به موقع آن میتوان از بروز مشکلات جلوگیری کرد.
• تاری دید
عارضهای بسیار رایج است؛ مشکل در هر یک از اجزای چشم، مانند قرنیه، شبکیه یا عصب بینایی، می تواند باعث تاری دید ناگهانی شود. علل اصلی تاری دید: عیوب انکساری، نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی است. تاری دید نیز میتواند یکی از نشانههای ضعیف شدن چشم باشد .
• حساسیت نور
بعضی افراد در محیطی که نور چندان قوی نیست مجبور به پوشاندن چشمهای خود هستند تا نور آنها را اذیت نکند؛ این به معنای حساسیت به نور یا (فوتوفوبیا)، است؛ این عارضه در کسانی که چشمان ضعیفی دارند و یا افرادی که دارای بیماری های چشمی هستند، رایج است.
• دوربینی
دوربینی یک ضعف بینایی رایج است که در آن می توان اجسام دور را به وضوح دید، اما اجسام نزدیک ممکن است تار باشند. میزان دوربینی شما بر توانایی تمرکز شما تاثیر می گذارد؛ دوربینی زمانی ایجاد میشود که قرنیه به اندازه کافی خمیده نیست یا کره چشم خیلی کوتاه ایجاد میشود. این مشکلات مانع تمرکز مستقیم نور بر روی شبکیه شده و نور در پشت شبکیه متمرکز میشود و اجسام نزدیک تار به نظر می رسد .
• نزدیک بینی
نزدیک بینی یک بیماری رایج بینایی است، که اجسام نزدیک را به وضوح میتوان دید، اما اجسام دورتر تار هستند و از علائم ضعیفی چشم است. این عارضه زمانی رخ میدهد که شکل چشم شما باعث میشود در اثر شکست نادرست نور، تصاویر به جای تمرکز بر روی چشم، جلوی شبکیه چشم متمرکز شود. نزدیکبینی، یک عارضه ارثی است و در دوران کودکی و نوجوانی شدت پیدا میکند. این بیماری با معاینات اولیه چشم قابل تشخیص بوده و با استفاده از عینک، لنزهای تماسی و یا جراحیهای عیوب انکساری رفع میشود.
• سردرد
سردرد، یک عارضه شایع بوده که ممکن است ناشی از مشکلات اساسی سلامتی از فشار چشم گرفته تا میگرن و ضعیف شدن چشم باشد. درد پشت چشم میتواند یک یا هردو طرف را درگیر کرده و با حساسیت به نور همچنین سایر انواع ناراحتی رخ دهد. پزشک میتواند علت سردرد پشت چشم را شناسایی کرده و بهترین روش درمانی را توصیه کند.
• تست کور رنگی
کور رنگی زمانی اتفاق می افتد که پیگمنت های حساس به نور دچار مشکل شده و چشم ها در تشخیص رنگ ها ناتوان شوند. این بیماری طیف خفیف تا شدید دارد. اگر شما به کور رنگی کامل مبتلا باشید همه چیز را به رنگ خاکستری، سیاه یا سفید می بینید ولی این بیماری با این شدت در انسان ها بسیار نادر است .
• تست حرکتی چشم
چشم پزشک این تست را برای اینکه ببیند چشمان شما آنطور که باید حرکت می کنند یا خیر انجام می دهد. این آزمایش توانایی شما را برای تمرکز دقیق روی دو جسم جداگانه و دنبال کردن یک جسم متحرک می سنجد و از این جهت مهم است که اگر چشم شما حرکات غیرطبیعی داشته باشد به این معنا است که در معرض خطر عدم توانایی خواندن و پیر چشمی قرار دارید.
• تست رتینوسکپی
اگر از عینک استفاده می کنید و فکر می کنید نیاز به تعویض آن دارید باید تست رتینوسکوپی انجام دهید. در فرآیند این آزمایش شما با دکتر به یک اتاق کم نور خواهید رفت. از شما خواسته می شود به چارت بینایی نگاه کرده و جهت علامت های مختلف روی آن را مشخص کنید. در حالیکه شما به حرف E نگاه می کنید چشم پزشک نور ضعیفی را به داخل چشمتان می تاباند و با تعویض لنزهایی که در جلوی چشم شما قرار می دهد شماره چشم شما را تخمین می زند. این تست یک روش مناسب برای تشخیص شماره عینک اطفال و بیمارانی است که همکاری خوبی با پزشک ندارند.
• تست انکسار
هنگامی که برای تست سلامت چشم یا دریافت نسخه لنزهای اصلاحی به چشم پزشک مراجعه می کنید این آزمایش برای اطمینان از دقیق بودن نسخه شما انجام می شود. پزشک برای این آزمایش از ابزار فوروپتر استفاده می کند و آن را در مقابل چشمان شما قرار می دهد و با استفاده از آن انواع گزینه های لنز را به شما نشان می دهد. در این حالت شما به دکتر می گویید کدام یک از لنزها روشن تر و واضح تر است. انجام این آزمایش می تواند برای تعیین سطح دور بینی، پیرچشمی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم نیز موثر باشد. با توجه به سطح دقت پزشک ممکن است برای انجام تست انکسار ابزار رتینوسکوپی را به فوروپتر ترجیح دهد.
• تست اسلیت لامپ
یک آزمایش ساده و راحت برای سنجش سلامت چشم است. برای این کار هنگامی که روی صندلی معاینه قرار گرفتید دکتر ابزاری را در مقابل شما قرار می دهد که چانه و پیشانی شما روی آن قرار می گیرد، به این ترتیب محل سر شما در طی معاینه ثابت خواهد بود. سپس پزشک از اسلیت لامپ که دارای نوری با شدت زیاد است برای معاینه و بررسی چشمتان استفاده خواهد کرد. علاوه بر این دستگاه دارای فیلترهای مختلف است و یکی از این فیلترها یک میکروسکوپ قوی است که بزرگنمایی بسیار بالایی را ارائه می دهد و تشخیص ناهنجاری های موجود را آسان تر می کند. از این تست برای تشخیص بیماری های خاص چشم مانند تخریب ماکولا، رتینوپاتی دیابتی، آب مروارید و زخم های قرنیه نیز استفاده می شود.
ورزش چشمی یا بینایی درمانی به بهبود عملکرد چشمها و افزایش هماهنگی بین هر دو چشم کمک میکند. پرش از خطوط در زمان مطالعه، بستن چشم، خستگی چشم و سردرد از مشکلاتی است که میتواند نشانهی کاهش کیفیت عملکرد چشمها باشد.
تمرینهای چشمی علاوه بر از بین بردن این نشانهها میتواند تنبلی چشم (آمبلیوپی)، مشکلات مربوط به چرخش چشم (استرابیسم)، ردیابی چشم (اختلال ساکادیک) و تیمسازی چشم (نارسایی همگرایی) را برطرف کند.
• پالمینگ
این یک تمرین یوگا است که به کاهش خستگی چشم و آرامش عضلات اطراف چشم کمک میکند. برای انجام این تمرین به روش زیر عمل کنید:
1. کف دستها را به هم بمالید تا گرم شوند.
2. چشمان خود را ببندید و کف دستها را روی استخوان گونه قرار دهید.
3. دستها را روی چشم جمع کنید و به مدت ۵ دقیقه نفس عمیق بکشید.
• پلک زدن
وقتی به مانیتور، تلویزیون یا صفحهی موبایل نگاه میکنید سرعت پلک زدنمان کم میشود و همین موضوع چشمها را خشک میکند. خشکی چشم هم باعث ایجاد علائمی مثل وجود خاک در چشم و خستگی میشود.پلک زدن عمدی میتواند لایهی اشکی که برای محافظت از چشم روی کرهی چشم را میپوشاند، بازیابی کند. پلک زدن باعث به کار افتادن عدد چربی چشم و تحریک ترشح روانکنندهها میشود.
برای انجام این تمرین به روش زیر عمل کنید :
1. چشمها را کاملا ببندید.
2. ۲ ثانیه صبر کنید.
3. چشمها را باز کنید.
4. برای تحریک بیشتر غدد چربی میتوانید وقتی پلکها بسته هستند آنها را محکم فشار دهید.
• فوکوس دور و نزدیک
تناوب بین فوکوس دور و نزدیک میتواند به بهبود بینایی و همچنین بهبود علکر فوکوس چشمهای شما کمک کند. برای انجام این تمرین به روش زیر عمل کنید:
انگشت شست خود را در فاصلهی ۲۵ سانتیمتری از صورت خود نگه دارید.
1. اگر دوست دارید فوکوس بهتری انجام دهید، یک وسیله را در فاصلهی ۲۵ سانتیمتری خود بگذارید و روی آن یکی از حروف الفبا را بنویسید.
2. به مدت ۱۵ ثانیه روی شست خود یا حرف نوشته شده تمرکز کنید.
3. سپس به مدت ۱۵ ثانیه به یک جسم در فاصلهی ۶ متری نگاه کنید.
4. حالا به انگشت یا جسمی اولی بازگردید و دوباره ۱۵ ثانیه روی آن تمرکز کنید.
5. این کار را چند بار تکرار کنید.
• قانون ۲۰-۲۰-۲۰
وقتی برای انجام کار به مدت طولانی به یک نقطهی نزدیک نگاه میکنید سیستم تمرکز چشم خسته میشود. این خستگی میتواند باعث ایجاد خشکی چشم و بروز علائم وابسته به آن شود. برای جلوگیری از این علائم بهتر است از قانون ۲۰-۲۰-۲۰ پیروی کنید.
قانون ۲۰-۲۰-۲۰ میگوید بعد از ۲۰ دقیقه کار با تمرکز بر جسم نزدیک (مثل کار با کامپیوتر، مطالعه یا انجام هنرهای دستی) باید به مدت ۲۰ ثانیه به یک نقطه در فاصلهی ۲۰ فوتی (۶ متری) نگاه کنید. بعد از ۲۰ ثانیه میتوانید دوباره کار خود را از سر بگیرید.