وضعیت زنبور های تمام جهان در حال حاضر
زنبورهای عسل نقش حیاتی در گرده افشانی و اکوسیستم دارند و فواید بی شماری برای جامعه بشری، حیات وحش و کشاورزی به ارمغان می آورند. برخی از این موارد عبارتند از بهبود عملکرد محصول، حمایت از تنوع زیستی، کاهش آسیب آفات، افزایش سلامت خاک و ارتقای امنیت غذایی در سراسر جهان. به عنوان مثال، فعالیت آنها به حفظ جنگل های سالم، پرورش فلور از طریق پراکندگی بذر، حمایت از جمعیت ماهی ها و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از سوختن محصولات کمک می کند.
از بین رفتن یا انقراض گونه های زنبور عسل می تواند به طور قابل توجهی بر تولید جهانی شیرینی و اقتصادهای بعدی تأثیر بگذارد و منجر به کاهش دسترسی به محصولات مبتنی بر شکر مانند آب نبات، مربا، ژله، شکلات و اقلام شیرینی پزی شود. دلیل اصلی این وابستگی از نقش حیاتی زنبورها در جمع آوری شهد و گرده گل ها ناشی می شود که گیاهان لازم برای تولید ترکیبات شیرین موجود در میوه ها، سبزیجات و غلات را بارور می کند. بدون حمایت کافی از گرده افشان، درختان میوه ممکن است از کاهش رشد میوه رنج ببرند، میوه رسیده کمتری را تولید کنند و در نتیجه فرصت های کمتری برای برداشت در فصول شکوفایی داشته باشند. در نتیجه، کشورهایی که به شدت به کلنیهای زنبور عسل وابسته هستند، بهویژه آنهایی که محصولات ممتاز مانند توتفرنگی، زغال اخته، تمشک، انگور و سایر میوههای استوایی را کشت میکنند، ممکن است در حفظ کیفیت و کمیت محصولات شیرین با چالشهایی مواجه شوند.
زنبورها به طور قابل توجهی از طریق گرده افشانی به تولید مثل گیاهان کمک می کنند، فرآیندی ضروری که تنوع ژنتیکی را در میان گونه های گیاهی تسهیل می کند و امنیت غذایی را در مناطق مختلف اکولوژیکی تضمین می کند. هنگامی که زنبورها به دلیل عواملی مانند اختلال در زیستگاه، گسترش بیماری، انگلی، تکه تکه شدن زیستگاه، تغییرات آب و هوا و استفاده بیش از حد از برخی مواد شیمیایی کاهش مییابند، عواقب زیر میتواند بر زندگی گیاهان تأثیر بگذارد:
1. کاهش تولید میوه: بسیاری از میوه ها به گرده افشان هایی مانند زنبورهای عسل برای بارور کردن موثر آنها متکی هستند. فقدان زنبورهای در دسترس منجر به اندازههای کوچکتر میوه، تاخیر در بلوغ و کاهش عملکرد کلی میشود که به طور بالقوه باعث خسارات اقتصادی قابل توجهی در مناطقی میشود که این میوهها بخشی از بخش قابل توجهی از نیازهای غذایی را تشکیل میدهند.
2. کاهش پراکندگی بذر: گرده افشانی همچنین نقش مهمی در توزیع بذر ایفا می کند و تضمین می کند که بذرها به شرایط رشد مطلوب برای نسل های آینده می رسند. با کمتر گرده افشان در محل کار، خطر از بین رفتن دانه ها در اثر فرسایش، انتقال بیماری یا عوامل استرس زای محیطی بیشتر است که در نهایت منجر به کاهش تراکم جمعیت گیاه و زمان بهبودی کندتر پس از اختلال می شود.
3. فیزیولوژی گیاهی تغییر یافته: مطالعات نشان می دهد که برخی از گونه های گیاهی فیزیولوژی و رفتار تغییر یافته را هنگامی که گرده افشان های اولیه خود را از دست می دهند، نشان می دهند که منجر به کاهش فراوانی گل، مدت زمان گلدهی کوتاه تر و ساختار تولید مثلی ضعیف تر می شود. چنین تغییراتی میتواند بر تناسب گیاهان منفرد در مقایسه با دیگرانی که محیطهای مشابهی دارند، اما از منابع گرده افشانی فراوان بهره میبرند، تأثیر منفی بگذارد.
4. از دست دادن تنوع گونه ها: همانطور که قبلا ذکر شد، گرده افشانی به طور قابل توجهی به تنوع زیستی گیاهان کمک می کند، زیرا گرده افشانی متقابل بین گونه های مختلف را امکان پذیر می کند، روابط بین گونه ای را ارتقا می دهد و از تک کشت ها جلوگیری می کند. تغییرات زیستگاه و کاهش تعداد زنبورها به جوامع بومی گیاهی آسیب می رساند و هم گونه های تثبیت شده (مانند آفات بیگانه) و هم مهاجمان بالقوه جدیدی را که به دنبال مکان های لانه سازی مناسب هستند، تهدید می کند.
5. تأثیر بر خدمات اکوسیستم: بسیاری از فرآیندهای اکوسیستم به گیاهانی بستگی دارد که برای فعالیت های گرده افشانی موفق به حشرات مفید متکی هستند. برعکس، وقتی تعداد این حشرات کاهش مییابد، اثرات منفی از جمله کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، افزایش آسیبپذیری در برابر تنش خشکی و کاهش تواناییهای جذب کربن از طریق تجزیه و تنفس ایجاد میشود. علاوه بر این، بسیاری از شکارچیان و گیاهخواران بی مهرگان برای منابع غذایی به گیاهان متکی هستند، که باعث کاهش گسترده جمعیت گیاهی در معرض عواقب ناخواسته در کل زنجیره غذایی می شود.
با توجه به ماهیت چندوجهی نحوه تعامل زنبورها با گیاهان و تأثیرات گسترده آن بر اکوسیستم های سیاره ما، باید تلاش ها برای حفظ و احیای جمعیت گرده افشان های طبیعی و در عین حال محافظت از جوامع گیاهی شکننده در مواجهه با فشارهای خصمانه ناشی از صنعتی شدن، توسعه شهری و تغییرات آب و هوایی اختصاص داده شود. . این امر ثبات و انعطاف پذیری طولانی مدت در سیستم های غذایی جهانی را ممکن می سازد و دسترسی عادلانه به غذای مغذی را برای همه مردم در طول تاریخ تضمین می کند.
در دهههای اخیر، روند مشخصی به سمت کاهش جمعیت زنبورهای عسل در سرتاسر جهان وجود داشته است، که نگرانیهایی را در مورد سلامت و رفاه چندین گروه اکولوژیکی کلیدی که به شدت به این گردهافشانهای حیاتی وابسته هستند، برانگیخته است. علیرغم تحقیقات مداوم در مورد جایگزین های پایدار، مانند استفاده از گرده های مصنوعی و توسعه استراتژی های مدیریت یکپارچه آفات، هنوز راه حل های موثر کمی برای معکوس کردن این مسیر هشدار دهنده از دست دادن پدیدار شده است. در اینجا مروری جامع از وضعیت فعلی زنبورهای عسل در جهان در کنار عوامل احتمالی کمک کننده و میزان تهدیدات علیه بقای آنها آورده شده است:
1. روند جمعیت زنبور عسل:
- کاهش قابل توجه در طول زمان: نرخ کاهش سالانه بسته به موقعیت جغرافیایی و عوامل منطقه ای متفاوت است، اما به طور کلی، جمعیت زنبور عسل در مقایسه با الگوهای تاریخی قبل از اواسط قرن بیستم، در صورت وجود، آهسته افزایش می یابد. به عنوان مثال، داده های جمع آوری شده توسط انجمن ملی Audubon نشان می دهد که از سال 2000، به طور متوسط سالانه 7٪ کاهش در تعداد مستعمرات آمریکای شمالی کاهش یافته است.
- برآوردهای جهانی: طبق مطالعات متعدد، کل جمعیت تخمینی زنبورهای وحشی در سراسر جهان تا اوایل سال 2022 تقریباً 125 میلیون نفر بود که نشان دهنده افزایش 19 درصدی نسبت به سطوح سال 2006 است. با این حال، برخی برآوردها نشان می دهد که مجموع به شدت پایین تر است، که احتمالا منعکس کننده دست کم گرفتن اندازه کلنی های کوچک و تکنیک های نظارت ناکافی است.
2. در معرض تهدید عوامل متعدد:
آفتکشها و آلودگی شیمیایی: سموم باقیمانده در اثر کاربردهای شیمیایی کشاورزی - مانند نئونیکوتینوئیدها، ارگانوفسفرهها و پیرترینهای مصنوعی - بهعنوان عوامل اصلی مرگ و میر زنبورها، اختلال در توسعه کلنیها، جفتگیری و تغذیه لارو شناسایی شدهاند. این مواد می توانند به زنبورها و سایر گرده افشان ها آسیب کشنده وارد کنند که متعاقباً بر سلامت گیاهان و پایداری اکوسیستم تأثیر می گذارد.
- تغییرات محیطی: نوسانات شدید دما، تغییرات آب و هوا، افزایش سطح دریاها، تغییر مناظر و اسیدی شدن اقیانوس ها خطرات بیشتری را برای جمعیت زنبور عسل ایجاد می کند. رویدادهای آب و هوایی غیرقابل پیشبینی مرتبط با فعالیتهای انسانی منجر به در دسترس بودن زیستگاه و عرضه غذای متفاوتی میشود که باعث به خطر افتادن بیشتر حیات مستعمره میشود.
- شهرنشینی و نوسازی کشاورزی: شیوه های کشاورزی صنعتی، استفاده زیاد از پلیمرهای مصنوعی در کندوها، قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی و شهرنشینی سریع به طور فزاینده ای به زیستگاه های طبیعی تجاوز می کند و دسترسی زنبورها به گل ها و منابع غذایی را کاهش می دهد بدون اینکه مزایای مربوطه را از نظر عملکرد محصول یا گرده افشانی فراهم کند. توزیع های گیاهی
- انگلها و پاتوژنها: عوامل بیماریزای مختلف مانند کنههای ویرانگر Varroa، Wasps parasitoid، و قارچهایی مانند Apis cerani و همچنین انگلهای مرتبط با سموم زهر زنبور، همچنان تهدیدی جدی برای سلامت و بقای زنبور عسل محسوب میشوند.
3. حمایت قانونی و راهبردهای پایداری:
- موافقت نامه ها و سیاست های بین المللی: چندین معاهدات، کنوانسیون ها و موافقت نامه ها با هدف حمایت و حفاظت از زنبورها، مانند دستورالعمل اتحادیه اروپا برای پرندگان عسل دار (1992)، کنوانسیون برن شورای اروپا (1979)، و موافقت نامه های بین المللی مربوط به تجارت و تامین مالی در بخش خدمات اگرچه پیشرفتهایی در اجرای چارچوبهای نظارتی سختگیرانهتر حاصل شده است، با توجه به بودجه محدود و اراده سیاسی، اجرای آن همچنان یک چالش است.
- ابتکارات تحقیقاتی: همکاریهای علمی متمرکز بر درک و کاهش علل ریشهای کاهش زنبور عسل، و همچنین کاوش روشهای گرده افشانی جایگزین، مؤلفههای حیاتی راهحلهای بلندمدت را نشان میدهند. پیشرفتهای بیوتکنولوژی مانند توالییابی ژنومی و فنآوریهای ویرایش ژن، نویدبخش توسعه رویکردهای هدفمند برای تقویت سلامت زنبور عسل و ارتقای عملکرد سالم اکوسیستم است.
4. نیاز به مشارکت و آموزش جامعه:
- ادراک و پذیرش عمومی: پرداختن به نگرانیهای مربوط به ترس عمومی، اطلاعات نادرست و انگ، اغلب مستلزم کمپینهای آموزشی است که سهامداران مختلف از جمله مصرفکنندگان، کسبوکارها، دولتها، مؤسسات آموزشی و اعضای جامعه را به طور یکسان هدف قرار میدهد. نمونههای برجسته عبارتند از ابتکارات رهبری شده توسط سازمانهایی مانند Sierra Club و Grassroots Science Alliance که از شفافیت و مسئولیتپذیری بیشتر در ارتباطات علمی حمایت میکنند.
5. وضعیت گونه های گرده افشان کلیدی: در حالی که زنبورهای عسل نمادین ترین و مورد مطالعه ترین گونه زنبور عسل هستند، سایر گروه های گرده افشان مهم مانند پروانه ها، پروانه ها، سوسک ها و مرغ مگس خوار، به دلیل از دست دادن زیستگاه مشترک، نظرسنجی آفت کش ها، درجات مختلفی از کاهش را تجربه می کنند.
وضعیت کنونی زنبور های جهانبهبود موجودیت و معیشت زنبورها مستلزم تلاشهای جامعی است که جنبههای متعدد مربوط به حفاظت از محیط زیست، انگیزههای اقتصادی، انطباق قانونی و مشارکت جامعه را مورد توجه قرار میدهد. در زیر خلاصه ای از اقدامات بالقوه ارائه شده است که می تواند به اطمینان از تداوم و انعطاف پذیری جمعیت زنبورها کمک کند:
1. تقویت چارچوب های نظارتی و مکانیسم های اجرایی:
- افزایش حمایت قانونی موجود از طریق مجازات های شدیدتر برای عدم رعایت، مکانیسم های نظارتی دقیق تر، و مشوق های مالی برای پروژه های زیرساخت سبز طراحی شده برای تسهیل بازسازی زیستگاه زنبور عسل.
- اجرای برنامه های نظارتی قوی برای شناسایی فعالیت های غیرقانونی در مناطق حفاظت شده و ارائه هشدارهای بلادرنگ به مقامات محلی.
- همکاری با ذینفعان صنعت برای توسعه استانداردها، دستورالعملها و بهترین شیوهها در مورد حمل و نقل، ذخیرهسازی، حمل و نقل و استفاده ایمن از مواد مضر و در عین حال ترویج شیوههای کشاورزی تجاری مسئولانه.
2. سرمایه گذاری در راه حل های بیوتکنولوژیکی:
- توسعه ابزارهای مهندسی ژنتیک پیشرفته که قادر به معرفی صفات مفید در گونه های بومی زنبور عسل، افزایش مقاومت آنها در برابر آفات، بیماری ها و شرایط سخت محیطی هستند. فن آوری های ویرایش ژنوم ممکن است دانشمندان را قادر سازد تا خطوط تولید مثل کارآمدتری برای کلنی های زنبور عسل با کیفیت بالا ایجاد کنند.
- کاوش تکنیکهای زیستشناسی مصنوعی برای طراحی سیستمهای انتقال گرده جدید که قادر به به حداقل رساندن اثرات زیستمحیطی و در عین حال به حداکثر رساندن کارایی در میان گونههای مختلف گیاهی هستند.
- انجام تحقیقات گسترده در مورد مداخلات دارویی با هدف قرار دادن عوامل استرس زای خاص بر رفتار زنبور عسل، متابولیسم و پاسخ ایمنی برای مبارزه با کمبودهای ناشی از آفت کش ها.
3. آموزش مردم و صنعت در مورد اهمیت زنبورها:
- راه اندازی کمپین های آگاهی رسانی گسترده برای از بین بردن افسانه ها در مورد زنبورها، برجسته کردن نقش حیاتی آنها در حمایت از اکوسیستم های جهانی و تولید غذا، با تاکید بر اهمیت حفظ جمعیت زنبورها و فرصت هایی که آنها برای پیشرفت علم و فناوری ارائه می دهند.
- فراهم کردن منابع در دسترس برای مصرف کنندگان، مؤسسات خرده فروشی و مدارس برای آموزش کارکنان و دانش آموزان در مورد شیوه های مناسب زنبورداری، شناسایی اشتباهات رایج و تشویق به استفاده مسئولانه از محصولات عسل.
4. ترویج روش های گرده افشانی جایگزین:
- از اجرای استراتژیهای مدیریت یکپارچه آفات (IPM) با تمرکز بر کاهش استفاده از آفتکشها در کل چرخه زندگی گیاهان و در نتیجه جلوگیری از قرار گرفتن غیرضروری زنبورها و سایر گردهافشان در معرض مواد شیمیایی بالقوه آسیبرسان حمایت کنید.
- تشویق به تناوب زراعی متنوع، کاهش اتکا به شیوههای تککشتی، و کشت گونههای گیاهی بومی برای به حداقل رساندن وابستگی به گردهافشانهای وارداتی و بهینهسازی تخصیص منابع.
- توسعه باغبانی و مهدکودک های گرده افشان پایدار برای ایجاد زیستگاه و فضاهای پناهگاه ضروری برای پرندگان و گونه های جانوری آسیب پذیر، به ویژه آنهایی که به شدت به گرده افشان های مدیریت شده متکی هستند.
5. بازیابی اکوسیستم های طبیعی:
- همکاری نزدیک با جوامع محلی برای اجرای اقدامات حفاظتی، مانند ایجاد زیستگاه از طریق جنگل کاری، احیای جنگل، بهبود آبراه، و کنترل فرسایش.
- پروژه های احیای زیستگاه حیاتی شامل نهال درختان، درختان پیوند شده و سایر عناصر رویشی لازم برای استقرار و تداوم گرده افشان را تامین مالی کنید.
- تشویق تلاشهای احیای جنگلها در جوامع بومی که در آن دانش و مهارتهای سنتی میتوانند نقش ارزشمندی در ساختن جنگلهای پایدار داشته باشند که به نفع زنبورها، پرندگان و سایر گونههای اصلی باشد.
6. بهبود سیاست کاربری زمین:
- اصلاح قوانین مالکیت زمین و مقررات منطقهبندی برای تشویق مالکیت خصوصی حداقل بخشی از زمینهای کشاورزی، به مالکان اجازه میدهد مسئولیت حفظ و بهبود زیستگاههای گردهافشان را بر عهده بگیرند و اطمینان حاصل کنند که آنها بهطور ناخواسته این محیطها را در طول توسعه تخریب نمیکنند.
- حمایت و گسترش طرحهای تحقیقاتی تنوع زیستی کشاورزی با هدف بهینهسازی سیستمهای زراعی، مدیریت آفات، و توسعه انواع محصولات جدید مهندسی شده برای افزایش مقاومت در برابر تهدیدات گرده افشان رایج.
7. کمک مالی مطمئن برای پروژه های حفاظتی:
- دولتها، سازمانهای غیردولتی، بنیادها، نهادهای شرکتی و شهروندان فردی باید به طور جمعی متعهد به سرمایهگذاری وجوه قابل توجه در طرحهای حفاظتی با هدف حفاظت از جمعیت زنبورهای وحشی و پرداختن به شبکه پیچیده چالشهای پیش روی آنها باشند. این شامل بودجه مستقیم برای احیای زیستگاه، تحقیق، خدمات ترویجی و توسعه سیاست است.
- ایجاد برنامه های آموزشی شغلی که به طور خاص برای حمایت از مشاغل در علوم گرده افشان، اکوتوریسم، و اطلاع رسانی طراحی شده است، در نتیجه چرخه مشاغل زنبوردار که از نظر اقتصادی افسرده شده است را بشکند .