آزار و اذیت اینترنتی به همان اندازه رو در رو بد است؟

آزار اذیت مجازی به چه شکل دیده میشود و چه عوارضی برای افراد دارد ؟

آزار اذیت فضای مجازی

آزار و اذیت فضای مجازی یا cyberbullying به هرگونه رفتار آزاردهنده، تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز که از طریق اینترنت، شبکه‌های اجتماعی یا دیگر ابزارهای دیجیتال انجام می‌شود، اطلاق می‌شود.

آزار و اذیت در فضای مجازی می‌تواند اثرات روانی و اجتماعی جدی بر فرد بگذارد، از جمله افسردگی، اضطراب، و مشکلات در روابط اجتماعی. بنابراین، مواجهه با چنین پدیده‌ای نیازمند آگاهی، حمایت اجتماعی و برخورد قانونی است.

اگر شما یا کسی که می‌شناسید با چنین مسائلی روبرو است، اقدامات مختلفی می‌توان انجام داد:

- گزارش دادن: پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی معمولا امکان گزارش آزار و اذیت آنلاین را فراهم می‌کنند.

- مستندسازی: ذخیره و اسکرین‌شات گرفتن از پیام‌ها و رفتارهای آزاردهنده برای پیگیری قانونی.

- مشاوره و حمایت: مشاوره روان‌شناختی و جلب حمایت از خانواده و دوستان.

نمونه های آزار اذیت در فضای مجازی

آزار و اذیت در فضای مجازی (cyberbullying) می‌تواند به اشکال مختلفی خود را نشان دهد. در اینجا به برخی از نمونه‌های رایج این نوع آزار و اذیت اشاره می‌کنم:

1. توهین و فحاشی آنلاین

- ارسال پیام‌ها یا نظرات توهین‌آمیز یا تحقیرآمیز در شبکه‌های اجتماعی.

- استفاده از کلمات زشت و توهین‌آمیز در محیط‌های آنلاین مانند چت‌ها، انجمن‌ها یا بازی‌های آنلاین.

- به‌کاربردن زبان توهین‌آمیز برای هدف قرار دادن ویژگی‌های شخصی، ظاهری یا فرهنگی فرد.

2. تهدید و ارعاب آنلاین

- تهدید فرد به آسیب فیزیکی یا روانی از طریق پیام‌های خصوصی یا عمومی.

- تهدید به انتشار اطلاعات خصوصی فرد (مثل عکس‌های شخصی، آدرس خانه یا اطلاعات مالی).

- تهدید به آسیب زدن به روابط اجتماعی یا شغلی فرد.

3. انتشار شایعات و اطلاعات غلط

- ساخت و نشر شایعات نادرست یا آسیب‌زننده درباره فرد.

- به اشتراک گذاشتن اخبار جعلی که باعث ایجاد مشکلات شخصی یا حرفه‌ای برای فرد می‌شود.

- پخش اطلاعات خصوصی بدون رضایت فرد، مثل آدرس منزل یا تاریخ تولد.

4. انتشار تصاویر یا ویدئوهای شخصی

- به اشتراک گذاشتن تصاویر یا ویدئوهایی که فرد به طور خصوصی ارسال کرده است و انتظار نداشته است که عمومی شوند.

- «انتقام‌پورنو» (revenge porn): انتشار تصاویر یا ویدئوهای جنسی فرد بدون رضایت او برای آزار و اذیت.

- اشتراک‌گذاری یا پخش تصاویر دست‌کاری‌شده از فرد به‌طوری که او را در وضعیت‌های تحقیرآمیز یا غیرمناسب نشان دهد.

5. ساخت حساب‌های جعلی

- ساختن حساب‌های کاربری جعلی با استفاده از نام و تصویر فرد به‌منظور ناتوان کردن او یا آسیب رساندن به شهرتش.

- ارسال پیام‌های فریبنده یا تهدیدآمیز از طرف حساب‌های جعلی که به طور غیرمستقیم فرد را هدف قرار می‌دهد.

6. استفاده از هویت جعلی برای فریب

- استفاده از هویت جعلی به‌منظور فریب فرد و درخواست اطلاعات شخصی، مانند عکس‌ها، رمزهای عبور یا دیگر اطلاعات محرمانه.

- جعل هویت فرد دیگر به‌منظور ارسال پیام‌های تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز.

7. آزار جنسی آنلاین

- ارسال پیام‌های جنسی، تصاویر یا ویدئوهای نامناسب به فرد.

- فشار برای ارسال تصاویر یا ویدئوهای شخصی از طریق چت یا تماس‌های ویدیویی.

- ارسال نظرات یا پیام‌های تحریک‌آمیز و جنسی در پلتفرم‌های اجتماعی.

8. تسلط و اذیت از طریق گروه‌ها و انجمن‌ها

- ایجاد گروه‌های آنلاین برای هدف قرار دادن یک فرد خاص، پخش توهین‌ها، تهدیدها و شایعات علیه او.

- اذیت فرد در انجمن‌ها، بازی‌ها یا شبکه‌های اجتماعی با مشارکت افراد دیگر.

- ایجاد کمپین‌های آنلاین برای تضعیف اعتبار فرد یا آسیب رساندن به روحیه‌اش.

9. ایجاد فشارهای روانی و اجتماعی

- درخواست‌های مکرر از فرد برای انجام کاری که راحت نیست یا نخواهد انجام دهد (مثلاً ارسال تصاویر خصوصی یا شرکت در گفتگوهای بی‌احترامی).

- فشار دادن فرد به خاطر وضعیت ظاهری یا اجتماعی‌اش از طریق نظرات یا پیام‌های آزاردهنده.

10. استفاده از نظرسنجی‌ها و رأی‌گیری‌ها برای تحقیر

- ایجاد نظرسنجی‌ها یا رأی‌گیری‌ها برای ارزیابی فرد به‌صورت تحقیرآمیز (مثلاً "چه کسی بیشتر از همه زشت است؟").

- دعوت دیگران به نظردهی منفی درباره فرد به‌منظور آسیب زدن به اعتماد به نفس او.

این‌ها تنها برخی از نمونه‌ها هستند. در واقع، هر نوع رفتاری که به‌طور عمدی فرد دیگری را در فضای مجازی مورد آزار و اذیت قرار دهد، می‌تواند در این دسته قرار گیرد. این نوع آزار می‌تواند تاثیرات عمیقی بر سلامت روان فرد بگذارد و در برخی موارد حتی به مشکلات قانونی نیز منتهی شود.

آیا آزار و اذیت اینترنتی به همان اندازه رو در رو بد است؟

آیا آزار و اذیت اینترنتی به همان اندازه رو در رو بد است؟

آزار و اذیت اینترنتی (cyberbullying) به‌طور کلی می‌تواند به همان اندازه یا حتی بدتر از آزار و اذیت رو در رو (face-to-face bullying) آسیب‌زننده باشد، اما تفاوت‌های خاصی در نحوه اثرگذاری و تجربه آن وجود دارد. در اینجا به مقایسه‌ای میان این دو نوع آزار و اذیت پرداخته‌ام:

1. اثر روانی و احساسی

- آزار اینترنتی: این نوع آزار معمولاً به دلیل ناشناس بودن فرد آزاردهنده یا استفاده از هویت جعلی، می‌تواند احساس امنیت کمتری به قربانی بدهد. قربانی ممکن است از آنکه نمی‌داند چه کسی به او آسیب می‌زند یا اینکه حمله‌ها از طرف افراد مختلف می‌آید، بیشتر احساس اضطراب، ترس و عدم کنترل کند. علاوه بر این، آزار اینترنتی ممکن است به صورت مداوم و در هر زمان از شبانه‌روز ادامه یابد.

- آزار رو در رو: آزارهای فیزیکی و کلامی رو در رو اغلب در لحظه صورت می‌گیرند و در همان زمان می‌توانند اثرات عاطفی و روانی زیادی به جا بگذارند. اما ممکن است به‌طور معمول موقتی باشد و زمانی که فرد از محیط آزار دور می‌شود، فشار کاهش یابد. همچنین، قربانی می‌تواند با افرادی مانند دوستان یا خانواده از وضعیت خود صحبت کند.

2. مداومت و دسترسی

- آزار اینترنتی: یکی از بزرگترین تفاوت‌ها در آزار اینترنتی این است که این نوع آزار می‌تواند ۲۴ ساعته و در هر مکان ادامه یابد. قربانی ممکن است نتواند از محیط آزاردهنده فرار کند، زیرا دسترسی به اینترنت در هر زمان و هر مکانی ممکن است، حتی زمانی که در خانه است یا در محیط‌های خصوصی.

- آزار رو در رو: این نوع آزار معمولاً محدود به مکان و زمان خاصی است. فرد می‌تواند از موقعیت‌های آزاردهنده فرار کند و تا زمانی که دوباره با آزاردهنده مواجه نشود، از آن موقعیت رهایی یابد.

3. آسیب به روابط اجتماعی و هویت فردی

- آزار اینترنتی: در فضای آنلاین، پیام‌های آزاردهنده یا تهدیدآمیز می‌توانند به سرعت منتشر شده و به دست بسیاری از افراد برسند. این می‌تواند به شهرت و هویت فرد آسیب جدی وارد کند. به عنوان مثال، انتشار شایعات یا تصاویر غیرمجاز می‌تواند تأثیرات گسترده‌تری بر روابط اجتماعی فرد داشته باشد، زیرا این اطلاعات ممکن است برای مدت طولانی در اینترنت باقی بمانند.

- آزار رو در رو: آزارهای فیزیکی یا کلامی رو در رو، هرچند که آسیب‌زا هستند، معمولاً به سرعت محدود به یک یا چند نفر می‌شوند و می‌توانند با گذشت زمان فراموش شوند. در حالی که آزار اینترنتی می‌تواند به‌صورت دائمی و عمومی در فضای آنلاین باقی بماند و اثرات بلندمدتی بر فرد داشته باشد.

4. حجم و گستردگی آزار

- آزار اینترنتی: آزار اینترنتی می‌تواند به سرعت گسترش یابد. از آنجا که اینترنت مرزهای جغرافیایی را می‌شکند، آزاردهنده می‌تواند از هر نقطه‌ای از جهان به فرد آسیب بزند. حملات آنلاین می‌توانند از سوی افراد مختلف یا گروه‌ها صورت گیرد و شدت بیشتری پیدا کند.

- آزار رو در رو: آزارهای فیزیکی یا کلامی معمولاً به یک فرد یا گروه محدود می‌شود. اگرچه ممکن است گسترده‌تر باشد، اما معمولاً در مقایسه با آزار اینترنتی از نظر دامنه محدودتر است.

5. امکان شناسایی آزاردهنده

- آزار اینترنتی: یکی از تفاوت‌های مهم این است که در بسیاری از مواقع، آزاردهندگان در فضای مجازی می‌توانند ناشناس بمانند. این ناشناسی به آزاردهنده این امکان را می‌دهد که بدون ترس از عواقب اجتماعی یا قانونی، به آزار فرد بپردازد. این ناشناسی باعث می‌شود که آزاردهنده راحت‌تر دست به چنین رفتارهایی بزند.

- آزار رو در رو: آزاردهندگان در مواجهه حضوری به‌طور طبیعی قابل شناسایی هستند و فرد می‌تواند در صورت لزوم، واکنش‌های مستقیم‌تری نشان دهد یا به کمک دیگران متوسل شود. همچنین ممکن است در مواقع آزار، افراد اطراف برای مداخله و کمک اقدام کنند.

6. امکان پاسخ‌گویی و مداخلات

- آزار اینترنتی: پاسخ‌گویی به آزار اینترنتی معمولاً پیچیده‌تر است. گاهی اوقات ممکن است مداخله‌های قانونی یا پلتفرم‌های آنلاین به‌طور مؤثری کمک نکنند، به ویژه اگر آزاردهنده از هویت جعلی استفاده کند یا از حریم خصوصی قربانی سوءاستفاده کند. همچنین ممکن است مواردی مانند انتشار تصاویر خصوصی یا تهدیدات ناشناس به‌سرعت از کنترل خارج شوند.

- آزار رو در رو: پاسخ‌گویی به آزارهای حضوری معمولاً به‌طور مستقیم‌تر و ملموس‌تری انجام می‌شود. فرد می‌تواند با حمایت از دوستان، خانواده، یا معلمان، به سرعت به آزار دهد. همچنین قوانین مدرسه یا محیط‌های کاری معمولاً به‌طور مستقیم برای مقابله با آزار عمل می‌کنند.

7. دسترس‌پذیری و میزان آزار

- آزار اینترنتی: در فضای مجازی، یک فرد می‌تواند تحت حملات مداوم قرار گیرد و چون همیشه آنلاین است، ممکن است احساس کند که هیچ‌گونه فراری از آزار ندارد. در مقایسه با آزارهای حضوری، این نوع آزار می‌تواند بسیار مستمرتر و متناوب‌تر باشد.

- آزار رو در رو: آزارهای حضوری معمولاً با یک یا چند حمله فیزیکی یا کلامی در یک زمان خاص محدود می‌شود. اگرچه آزارهای حضوری می‌توانند دردناک و آسیب‌زا باشند، اما نسبت به آزار اینترنتی به طور معمول مدت زمان کمتری طول می‌کشند.

در نهایت، آزار اینترنتی به دلیل ویژگی‌های خاص فضای مجازی مثل ناشناس بودن، مداومت ۲۴ ساعته، انتشار گسترده، و اثرات طولانی‌مدت می‌تواند به همان اندازه یا حتی بیشتر از آزار حضوری آسیب‌زننده باشد. اما از آنجا که هر نوع آزار می‌تواند اثرات جدی بر سلامت روان فرد بگذارد، برخورد با هر دو نوع آزار باید با جدیت و حساسیت بیشتری صورت گیرد، با هدف حمایت از قربانیان و ایجاد فضایی امن‌تر در هر دو زمینه فیزیکی و دیجیتال.

چگونه می توان جلوی این آزار و اذیت اینترنتی را گرفت ؟

مقابله با آزار و اذیت اینترنتی (cyberbullying) نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل آگاهی‌رسانی، حمایت‌های قانونی، ارتقاء فرهنگ دیجیتال، و استفاده از ابزارهای فناوری برای جلوگیری از آزار می‌شود. در ادامه، چندین راهکار عملی برای مقابله با آزار اینترنتی ارائه می‌کنم که می‌توانند هم برای افراد و هم برای جامعه مؤثر باشند:

1. آگاهی‌بخشی و آموزش

- آموزش به نوجوانان و جوانان: یکی از مهم‌ترین قدم‌ها این است که به نوجوانان و کاربران آنلاین آموزش دهیم که آزار اینترنتی چیست و چگونه می‌توانند از خود محافظت کنند. بسیاری از نوجوانان ممکن است از پیامدهای آزار سایبری یا نحوه برخورد با آن آگاه نباشند.

- آموزش والدین: والدین نیز باید در مورد آزار اینترنتی آگاهی داشته باشند و بدانند چگونه از فرزندان خود در برابر این تهدیدات آنلاین محافظت کنند. این شامل آموزش در مورد تنظیمات حریم خصوصی، نظارت بر فعالیت‌های آنلاین، و ایجاد فضای باز برای گفتگو با فرزندان در مورد تجربه‌های آنلاین‌شان می‌شود.

- آگاهی در مدارس: مدارس باید کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای دانش‌آموزان برگزار کنند که آن‌ها را در مواجهه با آزار اینترنتی آماده کند و به آن‌ها ابزارهایی برای مقابله با این پدیده بدهد.

2. گزارش‌دهی و استفاده از ابزارهای پلتفرم‌ها

- گزارش‌کردن آزار: بیشتر پلتفرم‌های آنلاین (مثل اینستاگرام، فیس‌بوک، تیک‌تاک و دیگر شبکه‌های اجتماعی) ابزارهایی برای گزارش آزار و اذیت دارند. کاربران باید از این امکانات استفاده کنند و هرگونه رفتار آزاردهنده را گزارش دهند.

- استفاده از فیلترها و تنظیمات حریم خصوصی: کاربران باید حریم خصوصی خود را در پلتفرم‌های مختلف تنظیم کنند و گزینه‌هایی را انتخاب کنند که دسترسی افراد غریبه به اطلاعات شخصی‌شان محدود شود. این شامل کنترل بر اینکه چه کسی می‌تواند پیام ارسال کند، پست‌ها را لایک کند یا به پروفایل فرد دسترسی پیدا کند است.

- مسدود کردن و محدود کردن دسترسی: اگر فردی شما را آزار می‌دهد، می‌توانید آن شخص را در پلتفرم‌های مختلف مسدود کنید تا از تماس‌های آزاردهنده جلوگیری شود. این یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای قطع ارتباط با آزاردهنده است.

3. پشتیبانی روانی و اجتماعی

- مشاوره و حمایت روان‌شناختی: آزار اینترنتی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت روان داشته باشد. بنابراین، افراد باید به دنبال کمک حرفه‌ای باشند. روان‌شناسان و مشاوران می‌توانند به قربانیان کمک کنند تا با اثرات منفی آزار مقابله کنند و به آن‌ها مهارت‌های مقابله‌ای برای حفظ سلامت روان بدهند.

- حمایت اجتماعی: خانواده، دوستان و همکاران باید از فرد قربانی حمایت کنند. افراد باید احساس کنند که از آن‌ها حمایت می‌شود و نگران نباشند که اگر مسئله را به دیگران اطلاع دهند، ممکن است به آن‌ها آسیب بیشتری برسد.

- گروه‌های حمایتی آنلاین: برخی از سازمان‌ها و نهادها گروه‌های حمایتی آنلاین برای افراد مبتلا به آزار اینترنتی فراهم می‌کنند که می‌تواند به قربانیان کمک کند تا با دیگران که تجربه مشابهی داشته‌اند، ارتباط برقرار کنند.

4. تقویت قوانین و نظارت قانونی

- ایجاد قوانین سختگیرانه‌تر: بسیاری از کشورها در حال تصویب قوانین جدید برای مقابله با آزار اینترنتی هستند. این قوانین شامل مجازات‌های قانونی برای آزاردهندگان، به‌ویژه در صورتی که آزار منجر به آسیب جدی به قربانی شود، می‌شود. کشورها باید این قوانین را با دقت اجرا کنند تا مجرمان بتوانند پاسخگو باشند.

- مجازات‌های قانونی: افراد باید بدانند که آزار اینترنتی نه تنها از نظر اخلاقی نادرست است، بلکه می‌تواند تبعات قانونی نیز داشته باشد. این آگاهی می‌تواند برخی افراد را از آزار به دلیل ترس از پیگرد قانونی بازدارد.

- حمایت از قربانیان: قوانین باید به‌گونه‌ای باشد که از قربانیان آزار سایبری محافظت کنند و فرآیند گزارش‌دهی و پیگیری حقوقی برای آن‌ها ساده‌تر شود.

5. فرهنگ‌سازی در فضای آنلاین

- ترویج رفتارهای مثبت آنلاین: یکی از راهکارهای مؤثر برای مقابله با آزار سایبری، ترویج فرهنگ مثبت و محترمانه در فضای آنلاین است. باید به کاربران آموزش داده شود که چگونه به یکدیگر احترام بگذارند، تفاوت‌ها را بپذیرند و از تخریب شخصیت دیگران پرهیز کنند.

- حمایت از نقد سازنده: به جای حملات توهین‌آمیز، کاربران باید یاد بگیرند که چگونه می‌توانند نقدهای سازنده و محترمانه ارائه دهند. این می‌تواند به کاهش آزار و اذیت آنلاین کمک کند و فضای مثبت‌تری برای بحث وادل نظر فراهم آورد.

آمار آزار اذیت سایبری در یک سال اخیر

آمار آزار اذیت سایبری در یک سال اخیر

آمار آزار و اذیت سایبری (cyberbullying) در سطح جهانی و حتی در برخی کشورهای خاص، معمولاً از طریق تحقیقات، گزارش‌ها و نظرسنجی‌ها جمع‌آوری می‌شود. با این حال، باید اشاره کرد که آمار دقیق ممکن است بسته به منطقه، جمعیت و نحوه گزارش‌دهی متفاوت باشد. همچنین، با توجه به اینکه اطلاعات جدیدتر به‌طور پیوسته منتشر می‌شود، آمارها می‌توانند تغییر کنند.

در سال‌های اخیر، آمار آزار سایبری نشان‌دهنده افزایش چشمگیر این پدیده است، به‌ویژه با گسترش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی. برخی از یافته‌های اخیر در این زمینه شامل موارد زیر هستند:

1. گزارش‌های سال 2023

- آزار اینترنتی در میان نوجوانان: طبق گزارش "Cyberbullying Research Center" در ایالات متحده، حدود 37٪ از نوجوانان بین 12 تا 17 سال گزارش داده‌اند که در سال گذشته حداقل یک‌بار مورد آزار اینترنتی قرار گرفته‌اند.

- افزایش آزار در پلتفرم‌های اجتماعی: مطالعات مختلف نشان می‌دهند که پلتفرم‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک‌تاک و اسنپ‌چت بیشترین مکان‌های وقوع آزار سایبری برای نوجوانان هستند.

- آزار جنسیتی: گزارش‌ها نشان می‌دهند که زنان و دختران نسبت به مردان و پسران بیشتر در معرض آزارهای آنلاین قرار دارند. به‌ویژه در موارد آزارهای جنسی و توهین‌های مربوط به ظاهر.

2. آمار در اروپا

- طبق گزارشی از Europol (پلیس اروپا)، 14٪ از نوجوانان اروپایی در سال 2023 تجربه‌ای از آزار سایبری را گزارش کرده‌اند.

- آزار سایبری در کشورهای آلمان و بریتانیا در میان نوجوانان از شدت بیشتری برخوردار است و گزارش‌ها نشان می‌دهد که میزان آزار اینترنتی در این کشورها نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است.

3. آمار در ایران

- آمار دقیقی از آزار سایبری در ایران در دسترس نیست، اما بر اساس بررسی‌ها و نظرسنجی‌های داخلی، آزار و اذیت آنلاین در کشور در سال‌های اخیر در حال افزایش است. به‌ویژه در پلتفرم‌هایی مانند تلگرام و اینستاگرام.

- طبق بررسی‌های سازمان‌های مرتبط با فضای مجازی، نوجوانان و جوانان در ایران بیشترین قربانیان آزار سایبری هستند.

- گزارش‌های منتشرشده در سال‌های اخیر نشان می‌دهند که موارد پخش تصاویر خصوصی و انتشار شایعات به‌ویژه در فضای شبکه‌های اجتماعی در حال افزایش است.

دلایل افزایش آزار سایبری

افزایش آزار سایبری در سال‌های اخیر می‌تواند به چند عامل اصلی مرتبط باشد:

1. گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی: با رشد روزافزون استفاده از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، دسترسی به دیگران آسان‌تر شده و زمینه برای سوءاستفاده و آزار فراهم می‌شود.

2. ناشناس بودن آزاردهنده‌ها: بسیاری از آزاردهندگان در فضای آنلاین از هویت جعلی استفاده می‌کنند، که باعث می‌شود قربانیان نتوانند به راحتی از آن‌ها فرار کنند.

3. عدم آگاهی کافی: بسیاری از کاربران، به‌ویژه نوجوانان، از خطرات آزار سایبری و روش‌های مقابله با آن آگاه نیستند، که می‌تواند موجب افزایش موارد آزار شود.

4. ضعف در قوانین و نظارت: در بسیاری از کشورها، هنوز قوانین و نظارت کافی برای جلوگیری از آزار سایبری وجود ندارد، که این امر به تداوم و افزایش این مشکل منجر می‌شود.

آزار سایبری یک مشکل جهانی است که در سال‌های اخیر به دلیل افزایش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی رشد قابل توجهی داشته است. در حالی که آمار دقیق ممکن است در هر منطقه متفاوت باشد، این پدیده به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان شایع است و می‌تواند پیامدهای روانی جدی برای قربانیان داشته باشد. بنابراین، مقابله با این معضل نیازمند آگاهی عمومی، حمایت‌های قانونی و اجتماعی و ابزارهای پیشرفته‌تر برای نظارت و جلوگیری از آزار آنلاین است.