بتهوون؛ نابغه ناشنوای موسیقی
بتهوون یکی از بزرگترین و با استعداد ترین نوازندگان قرن ۱۷ بود که با نواختن قطعه هایی مانند: سمفونی شماره پنچ تبدیل به نوازنده ای افسانه ای شد. لودویگ فان (ون) بتهوون، معروف‌ترین آهنگساز آلمانی است. جالب است که بدانید بتهوون در ۴۵ سالگی به طور کامل ناشنوا شد ولی این ناتوانی، از تلاش او کم نکرد و وی به نوازندگی خودش ادامه داد و اثر های به یاد ماندنی مانند “مهتاب” را نواخت. آثار نوآورانه‌ی وی ترکیبی از سازها و آوازهای مختلف، در قالب سونات، سمفونی، کنسرتو و کوارتِت را دربرمی‌گیرد. بتهوون شخصیتی برجسته و حیاتی در هنر موسیقی بود که توانست عصر کلاسیک و رمانتیک موسیقی را به یکدیگر پیوند دهد در این مقاله، قصد داریم تا زندگی نوازنده افسانه ای بتهوون را مورد برسی قرار دهیم.
سال های ابتدایی و کودکی بتهوون
لودینگ فان بتهوون (Ludwig van Beethoven) در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۷۷۰ در شهر بُن آلمان واقع در الکتور کلن یکی از بخش‌های شاهزاده‌نشین امپراطوری مقدس روم، متولد شد. تاریخ دقیق تولد بتهوون هنوز به طور قطع مشخص نیست اما با توجه به اسناد ثبت‌شده وی در تاریخ ۱۷ دسامبر ۱۷۷۰ غسل تعمید داده شد. وی در خانواده ای بسیار فقیر در زیر شیروانی به دنیا آمد و زندگی کرد.
بتهوون دو برادر کوچک‌تر به نام‌های کاسپار و یوهان داشت. مادرش ماریا ماگدانِلا فان بتهوون زنی لاغراندام، باوقار و بسیار خوش‌اخلاق بود. پدرش نیز خواننده‌ی دربار بود وشدیدا استعداد موسیقی داشت ولی بیشتر به دلیل دائم‌الخمر بودنش شهرت داشت تا استعداد موسیقی‌اش.
وی موسیقی را با اجبار به بتهوون آموزش می‌داد.بتهوون از سن پنچ سالگی تحت آموزش سخت و جدی پدرش بود در حدی که بعضی وقت ها وی به گریه کردن می افتاد.
دلیل این سخت گیری ها این بود که پدر بتهوون از استعداد درخشان وی با خبر شده بود ، و امیدوار بود که پسر خردسالش روزی مانند ولفگانگ موتزارت (موتسارت) به یکی از اعجوبه‌های موسیقی تبدیل شود. در نتیجه این تمارین سخت بتهوون اولین اجرای زنده خود را در سن ۶ سالگی اجرا کرد و در شهر به کودکی با استعداد شناخته و معروف شد.
نوجوانی بتهوون
این موزیسین کوچک، دوران راهنمایی خود را در مدرسه‌ی لاتینی به نام تیروسینیوم (Tirocinium) گذراند. بتهوون در تمام دوران زندگی خود با مباحث ریاضی و املا مشکل داشت. او یک دانش‌آموز متوسط بود. بتهوون خود را این‌گونه توصیف می‌کرد: «موسیقی راحت‌تر از کلمات به ذهن من می‌آید.»
بتهوون در سال ۱۷۸۱ و در سن ۱۰ سالگی ترک تحصیل کرد تا موسیقی را به‌صورت تمام وقت نزد کریستین گوتلوب نیفه بیاموزد. با کمک نیفه، بتهوون اولین اثر خود را به عنوان “woO ۶۳” در سن ۱۳ سالگی تولید کرد.
پدر بتهوون با تشدید شدن اعتیادش به الکل دیگر قادر به تامین مخارج خانواده نبود.بتهوون برای کسب درآمد به عنوان دستیار نیفه در ارکسر وی مشغول به کار شد و بعد از چند سال به عنوان نوازنده رسمی در کلیسا ها مشغول به کار شد.
وی بعد از مشغول بودن در دربار های سلطنتی و کلیساها مقداری پول جمع کرد و قصد داشت تا به شهر “وین” المان سفر کند تا با نوازنده بزرگ “موتسارت” ملاقات داشته باشد و از تجربیات وی در زمینه نوازندگی استفاده کند.
بعد از رسیدن بتهوون به شهر وین، وی مطلع شد که مادرش درگیر بیماری شدیدی شده و در نتیجه این وی خبر مجبور شد تا به زادگاهش یعنی شهر بُن بازگردد. مدتی زیادی نگذشت که مادر بتهوون در اثر بیماری درگذشت،و بتهوون مجبور شد تا برای چند سال در بُن بماند تا از دو برادر کوچک خود نگه داری و مراقبت کند.
بتهوون وحرفه موسیقی اش در وین
در سال ۱۷۹۲، پس از آن‌که نیروهای انقلابی فرانسه به سمت راینلند و الکتور کلن پیش رفتند، بتهوون تصمیم گرفت بار دیگر شهرش را به مقصد وین ترک کند. موتزارت یک سال قبل از دنیا رفته بود . جوزف هایدن اکنون بزرگترین آهنگسازِ در قید حیات بود. هایدن در آن زمان در وین زندگی می‌کرد و بتهوون جوان قصد داشت نزد او موسیقی را ادامه دهد. جدا از تقویت بنیه آهنگ سازی، بتهوون قصد داشت تا هنر ویولون نواختن را در بربگیرد در نهایت وی تبدیل به هنرجوی ویولون شد و تحت آموزش ویولونیتس بزرگ، “ایگناتس شوپانتسیگ” در آمد. همچنین بتهوون برای توانا شدن در آهنگ سازی در تلاش بود تا فرهنگ موسیقایی ایتالیا را هم بیاموزد و با سبک خود ترکیب کند. روزها می‌گذشت و بتهوون با ساختن قطعات مختلف نشان می‌داد به بلوغ موسیقیایی خود رسیده است.
بعد از گذشت چندین سال درخشش در تالارها و دربارها، بتهوون بالاخره اولین کنسرت رسمی خود را در سال ۱۷۹۵ میلادی برای مردم شهر وین اجرا کرد و همانطور که انتظار میرفت این کنسرت با بازخورد های بسیار مثبت رو به رو شد و شهرت وی به گوش تمام مردم آلمان رسید. وی در سال های ۱۸۰۰ تا ۱۸۰۳ میلادی، با تولید و انتشار قطعات مختلف و برگذاری کنسرت های متعدد در وین تبدیل به بهترین و مهم ترین آهنگساز و نوازنده ها شد و جامعه هنری بتهوون را در سطح نوازنده های بزرگی مانند موتسارت قرار میدادند. در همین دوران شاهزادگان و امپراتوری ها درخواست میکردنند که بتهوون برایشان قطعاتی بسازد . سر همین موضوع هم موقعیت اقتصادی بتهوون بالاتر میرفت و هم توانایی وی در نواختن.
زندگی شخصی بتهوون
بتهوون به دلایل مختلفی ازجمله کمرویی و ظاهری نه‌چندان خوب هرگز ازدواج نکرد و بچه‌دار نشد. اما او عاشق زنی متاهل به نام آنتونی برِنتانو بود. مرگ کاسپار، برادر بتهوون در سال ۱۸۱۵، یکی از سخت‌ترین دوران زندگی او را رقم زد.
بتهوون علی‌رغم ساخت قطعات بسیار زیبای موسیقی همیشه در دوران زندگی خود تنها بود. حواس‌پرتی، حریص، شکاک و بی حوصله بودن از ویژگی‌های شخصیتی او به‌شمار میرفت. به دلیل همین خصوصیات اخلاقی بود که برادرانش، ناشران، خدمتکاران و شاگردان بتهوون اغلب با او دشمنی داشتند.
ناشنوایی و افسردگی بتهوون
بتهوون در سال ۱۸۰۱ «آفریدگان پرومتئوس» را ساخت؛ یک باله‌ی محبوب که در سالن تئاتر دربار سلطنتی ۲۷ اجرا داشت. در همان زمان بود که بتهوون متوجه شد در حال از دست دادن شنوایی خود است. بتهوون همزمان با ساخت برخی آثار جاودانه‌اش با یک حقیقت تلخ و تکان‌دهنده روبه‌رو شد. حقیقتی که به سختی می‌توانست پنهان کند؛ او شنوایی اش را از دست داده بود.
در پی تشدید بیماری ناشنوایی بتهوون، وی به شدت از جامعه فاصله گرفت و تبدیل به فردی افسرده و معتاد به الکل شد. ولی بعد از گذشت مدتی تنهایی، بتهوون افسردگی را شکست داد و علمی ناشناس را شناخت و درک کرد، در پی این آگاهی وی بزرگترین کار های خود را مانند “سمفونی نهم” بدون اینکه توانایی شنیدن آنها را داشته باشد، تکمیل کرد و به اتمام رساند.
سال های پایانی و مرگ بتهوون
بنا بر تحقیقات انجام شده، بتهوون هنگامی که در حال برگشت از روستایی به شهر وین بود، دچار بیماری سختی میشود . در نتیجه حال بتهوون بین راه به شدت بد میشود و برای چند ساعتی هوش خود را از دست میدهد و دوستانش وی را در خانه اش بستری میکنند. بعد از معاینه پزشکان برتر، آنها تشخیص دادند که بتهوون باید زیر تیغ جراحی برود و عمل شود. سر انجام این تصمیم بتهوون در مدت کوتاهی، پنچ بار مورد عمل پزشکان قرار گرفت ولی همه آنها بی نتیجه بودند.
سر انجام بتهوون در ۲۶ مارس ۱۸۲۷ در سن ۵۶ سالگی به دلیل سیروز کبدی از دنیا رفت. کالبدشکافی علت ناشنوایی بتهوون را به بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط دانست.
بعد از مرگ بتهوون، یکی از بزرگ ترین تشییع جنازه های آن دوران، با شرکت حدودا ۳۰ هزار نفر رخ داد و به یکی از با شکوه ترین تشییع جنازه های قرن ۱۹ تبدیل شد.
آثار به یاد ماندنی بتهوون
از معروف‌ترین آثار بتهوون می‌توان به «مون‌لایت سوناتا»، «سمفونی‌های شماره‌ی ۳ تا ۸»، «سونات ویولنِ کروتزِر» و «اپرای فیدِلیو» اشاره کرد. می‌توان گفت این دوره از زندگی بتهوون را با هیچ آهنگساز دیگری در تاریخ نمی‌توان مقایسه کرد. «سمفونی شماره ۹» بتهوون در سال ۱۸۱۳ در وین و به نفع سربازانی منتشر شد که جان خود را در نبرد هانائو از دست داده بودند.
