آیا انسان میتواند مریخ را خانه ی دوم خود بداند؟
سکونت انسان روی مریخ، مدتها پیش مطرح شده است اما نظرات موافق و مخالف بسیاری در این مورد وجود دارند و مشکلات گوناگونی نیز مانع تحقق آن میشوند. به گزارش ایسنا و به نقل از یواسآتودی، بیش از ۵۰ سال از فرستادن انسان به ماه میگذرد. این طرح اکنون برای فرستادن انسان به مریخ نیز ادامه دارد.
"می جمیسون"(Mae Jamison)، نخستین زن آفریقایی- آمریکایی که به فضا سفر کرده است، در دسامبر ۲۰۱۹ در جمع دانشجویان در "مرکز فضایی کندی"(Kennedy Space Center) گفت: من تصور میکنم زمانی که به سن وارد شدن به برنامههای فضایی برسم، روی مریخ زندگی میکنیم یا این که من به عنوان یک دانشمند در مریخ کار میکنم.
به رغم این که بشر هنوز نتوانسته است کسی را به جز ماه به مکان دیگری در جهان بفرستد اما هنوز هم بسیاری امیدوارند و انتظار دارند که در آینده نزدیک به گونههای چندسیارهای تبدیل شویم و این برنامه از سیاره سرخ همسایه ما آغاز شود.کارآفرینان میلیاردر مانند "ایلان ماسک"(Elon Mask) و فضانوردان جوان مشتاق مانند "آلیسا کارسون" (Alyssa Carson)، دانشجوی سال دوم رشته نجوم "موسسه فناوری فلوریدا"(FIT) امیدوارند که روزی در مریخ زندگی کنند.
کارسون میگوید: سرانجام انرژی خورشید به پایان خواهد رسید و شرایط روی زمین، تفاوت بسیاری با زندگی عادی کنونی ما خواهد داشت. این موضوع لزوما بدین معنا نیست که مریخ ناجی ماست اما مریخ نخستین گامی است که مردم را وادار میکند تا به زندگی در سیارات دیگر نیز فکر کنند و بتوانند در مکانهای دیگر نیز ساکن شوند.ایلان ماسک، شرکت هوافضای خود موسوم به "اسپیسایکس"(SpaceX) را با هدف نهایی توانایی مردم برای زندگی روی سیارات دیگر بنیان گذاشته است.
در هر حال باید دید که ساکن شدن روی سیارات دیگر تا چه اندازه امکانپذیر است. آیا میتوانیم در سیارهای ساکن شویم که حتی قادر به تنفس در آن نیستیم؟
همه افراد باور ندارند که فرستادن انسان به مریخ برای زندگی، حرکت درستی است. "بیل نای"(Bill Nye)، مدیرعامل بنیاد موسوم به "انجمن سیارهای" (Planetry Society)، یکی از افرادی است که زندگی روی مریخ را باور ندارد.نای در سال ۲۰۱۹ در مصاحبهای گفت: من دوست دارم به فضا بروم اما ایده زندگی در یک جهان دیگر، جالب به نظر نمیرسد.
وی افزود: آیا در مورد سفر کردن به زهره فکر میکنید؟ در صورت سفر کردن به این سیاره، طی یک ثانیه و شاید کمتر از آن تبخیر خواهیم شد. در مریخ، امکان تنفس وجود ندارد. مشکل فقط نداشتن چیزی برای خوردن نیست، بلکه موضوع تنفس کردن است."اندی ویر"(Andy Weir)، نویسنده آمریکایی سبک علمی-تخیلی گفت: مریخ به شکل وحشتناکی غیر قابل سکونت است. اگرچه زندگی روی مریخ، ایده بسیار خوبی به نظر میرسد اما زندگی در بستر اقیانوسهای زمین، بسیار سادهتر است. تا زمانی که یک دلیل اقتصادی برای وجود یک شهر در مریخ نباشد، آبادانی قابل توجهی در سیاره سرخ وجود نخواهد داشت. مانند قطب جنوب که تنها افراد حاضر در آنجا، پژوهشگران هستند زیرا در غیر این صورت، دلیلی برای ماندن در آنجا وجود ندارد.
بنابراین، ویر نیز مانند نای، تمایلی به زندگی در مریخ ندارد.
وی افزود: من درباره افراد شجاع مینویسم اما یکی از آنها نیستم. من زمین را دوست دارم و برای ماندن در آن برنامهریزی میکنم.
شیوع کووید-۱۹، به شکلگیری سوال مهم دیگری منجر شده است. اگر هنگامی که انسانها در فضا هستند، گرفتار همهگیری دیگری شوند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ زندگی کردن روی سیارهای که نمیتوان در آن نفس کشید، به اندازه کافی دشوار است؛ چه برسد به این که یک ویروس بسیار آلوده نیز در آن شیوع یابد.
یک نکته کلیدی که از کووید-۱۹ فهمیدهایم، این است که افراد دارای سیستم ایمنی ضعیفتر، بهبودی دشوارتری خواهند داشت. ممکن است کاوشگران آینده که قصد دارند در مریخ زندگی کنند، سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند.پژوهشی که سال گذشته توسط دانشمندان ناسا منتشر شد، نشان داد فضانوردانی که سفرهای فضایی طولانی مانند ماموریتهای "شاتل" (Shuttle) و پروازهایی به "ایستگاه فضایی بینالمللی"(ISS) را پشت سر گذاشتهاند، در برابر بیماریهایی مانند تبخال، آبلهمرغان و زونا آسیبپذیرتر هستند.
براساس این پژوهش، تاکنون بیش از ۴۷ نفر از ۸۹ فضانورد پروازهای شاتل و ۱۴ نفر از ۲۳ فضانورد ماموریتهای ایستگاه فضایی بینالمللی، حداقل یک یا چند ویروس در نمونههای بزاق یا ادرار خود داشتهاند.هنگامی که فضانوردان به فضا میرسند، با خطرات فرازمینی متعددی از جمله پرتوهای کیهانی، ریزگرانش و نیروهای گرانشی رو به رو میشوند.
در هر حال، اینها تنها عواملی نیستند که فضانوردان در معرض آنها قرار دارند. فضانوردان طی ماموریت خود مجبور هستند جدایی اجتماعی، محبوس شدن، کمبود خواب، اختلال در نظم شبانهروزی و افزایش اضطراب را تحمل کنند.همه این موارد، فضانورد را در معرض اختلال تنظیمات سیستم ایمنی و دستگاه درونریز قرار میدهند. باید دید که این مشکلات برای ماموریتهای طولانیتر اکتشافی فضا و انسانهایی که درگیر آنها میشوند، چه معنایی دارد.
اگرچه باور ناسا این است که طی پرواز فضایی مداری، هیچ خطر بالینی برای فضانوردان وجود ندارد اما این نگرانی پابرجاست که هنگام ماموریتهای اکتشافی در اعماق فضا، خطرات بالینی مربوط به "ریزش ویروسی"(Viral Shedding) وجود داشته باشد.این پژوهش نشان میدهد که اطلاعات به دست آمده از بررسیهای فضایی، نهایتا روشی را برای طراحی ماموریتهای فضایی اکتشافی شکل خواهند داد که فراتر از ماه و مریخ هستند و فعالسازی مجدد ویروسهای نهفته در آنها میتواند به افزایش خطر بروز رخدادهای نامطلوب پزشکی منجر شود.
به جز خطرات جسمی که زندگی در فضا یا سیارات دیگر مانند مریخ برای جسم انسان به همراه میآورند، خطر آسیب روانی نیز وجود دارد و افرادی را که دور از زمین و عزیزان خود زندگی میکنند، تحت تاثیر قرار میدهد.