تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome یا PCOS) اختلال شایع هورمونی در زنان است که در سنین باروری رخ می دهد. در این سندروم کیسه های کوچک پر از مایع روی تخمدان ایجاد می شود. اگر این بیماری درمان نشود می تواند منجر به ناباروری و سایر عوارض شود. هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نیست. در این مقاله قرار است با این سندروم بیشتر آشنا شویم.
تنبلی تخمدان اصطلاحی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یا PCOS اطلاق میشود.
زنانی مبتلا به تخمدان پلی کیستیک دچارند ممکن است قاعدگیهای نامنظم، طولانی، یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشتهباشند. در این شرایط تخمدانها ممکن است تعدادی تجمع از مایعات ایجاد کنند و نتوانند بهطور منظم تخمکگذاری را انجام دهند.
تخمدان پلی کیستیک شایع ترین علت ناباروری در زنان است. زیرا این بیماری می تواند از تخمک گذاری جلوگیری کند.
بنابراین سندروم تخمدان پلی کیستیک شامل کیسه های کوچک پر از مایع است (یکی از انواع کیست تخمدان) که عوارض زیادی به همراه خواهند داشت. عدم درمان به موقع تنبلی تخمدان باعث ناباروری می گردد. این کیست ها مضر نیستند، اما می توانند منجر به عدم تعادل در سطح هورمون ها شوند.
علت های تنبلی تخمدانقاعدگی نامنظم: کم شدن تعداد دورههای پریود، نامنظم بودن و یا افزایش طول دوره قاعدگی از مهمترین نشانههای تنبلی تخمدان هستند.
آندروژن اضافی: بالارفتن سطح هورمون جنسی مردانه میتواند باعث علائم ظاهری، از جمله زیاد شدن موی صورت و بدن یعنی پر مویی و در مواردی آکنه شدید و طاسی مردانه شود.
کسالت، سستی و مشکلات خواب
رشد موی زائد، خشن و تیره در برخی نواحی خاص بدن از جمله: لب، چانه، اطراف ناف، ران ها، جناغ سینه و…
کاهش میل جنسی
افزایش یا کاهش وزن به صورت قابل توجه
گرگرفتگی و سردرد
علائم تنبلی تخمدان۴ نوع تنبلی تخمدان یا PCOS وجود دارد:
PCOS مقاوم به انسولین
تنبلی تخمدان التهابی
PCOS با علت پنهان
بیماری سندروم پلی کیستیک ناشی از قرص
در صورت وجود شرایط زیر حتما به پزشک خود مراجعه کنید؛
اگر قاعدگیتان به طرز معنیداری عقب افتاده است و باردار نیستید.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک، مانند رویش بیرویه مو بر روی صورت و بدن و موی زائد چانه، را دارید.
برای بیش از ۱۲ ماه برای بارداری، بدون نتیجه خاصی، سعی کردهاید.
علائم دیابت، مانند تشنگی و گرسنگی شدید، تاری دید و یا کاهش وزن غیرمنتظره را دارید.
هیچ آزمایش واحدی نمی تواند وجود تنبلی تخمدان را تعیین کند، احتمالا دکتر زنان تاریخچه پزشکی، از جمله چرخه قاعدگی و پریود و تغییرات وزن را از بیمار جویا شود. معاینه بدنی، شامل معاینه برای نشانههای رویش بیرویه مو، مقاومت به انسولین و آکنه میشود. همچنین پزشک میتواند با آزمایش خون که برای اندازه گیری سطح هورمون کلسترول و گلوکز است، این بیماری را تشخیص دهد. به غیر از آزمایش خون، سونوگرافی از لگن، تخمدان و رحم نیز انجام میشود تا مشخص شود آیا تخمدان بزرگ شده است یا خیر و به تجسم تغییرات تخمدانها کمک میکند.
سونوگرافی رحم و تخمدان یا در واقع سونوگرافی لگن یکی از روشهای غیرتهاجمی بیماریهای لگن و این ناحیه در زنان است که میتوان پلی کیستیک را با آن مشاهده کرد.
تشخیص تنبلی تخمدانتنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد و تنها با استفاده از برخی روشهای میتوان از عوارض ناخوشایند آن پیشگیری کرد.پزشک متخصص زنان می تواند روند رشد بیماری و علائم آن را کنترل کند.
۱. درمان دارویی تنبلی تخمدان
قرصهای ضدبارداری ترکیبی: قرصهایی که حاوی استروژن و پروژستین هستند، تولید آندروژن را کاهش میدهند و استروژن را تنظیم میکنند.
درمان با پروژستین: مصرف پروژستین به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز در هر ماه یا دو ماه یکبار، میتواند چرخه قاعدگی و پریود را تنظیم کند.
قرص های جلوگیری از بارداری ، داروهای دیابت ، داروهای باروری
تغییر سبک زندگی
راهکارهایی مانند رژیم غذایی مناسب یا تمرینهای ورزشی میتوانند به شما کمک کنند وزن خود را کاهش دهید.
مصرف کربوهیدراتها را کاهش دهید: رژیمهای غذایی کمچربی، کمکربوهیدرات سطح انسولین را کاهش میدهند.
فعال باشید: تمرین ورزشی به کاهش سطح قند خون کمک میکند. اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید، افزایش فعالیت روزمرهتان و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم میتواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد یا به کل درمان کند.
خانمهایی که دچار این اختلال هستند باید از خوردن مواد غذایی مضر مانند غذاهای فستفودی دوری کنند. خوراکی های مفید برای تنبلی تخمدان عبارتند از:
غذاهای طبیعی و فرآورینشده
غذاهای پر فیبر
ماهیهای چرب از جمله سالمون و ماهی تن
کلمپیچ و اسفناج
میوههای قرمز مانند انگور قرمز، شاتوت و گیلاس
کلم بروکلی و گلکلم
حبوبات
چربیهای مفید مانند روغن زیتون
آجیل
شکلات تلخ
ادویهجات مانند زردچوبه و دارچین.
تخمدان سالم