خاکسپاری در ایران و دیگر کشور های دنیا

شناخت فرهنگ مراسم تدفین

خاکسپاری در ایران و دیگر کشور های دنیا

خاکسپاری در ایران باستان گاه جسد را با موم می‏ پوشاندند و آن‏گاه آن را دفن می‏کردند چنانکه در جنوب ایران متداول بود. گاه جسد را می‏‌سوزاندند و این عمل به دلیل فراوانی چوب و وجود جنگل بیشتر در جنوب دریای مازندران و دیگر مناطق پرجنگل انجام می‏شد. گاهی نیز اجساد را در دخمه‌‏هایی می‌‏گذاردند تا طعمه ی لاشخورها شوند. که این دخمه ها سال 1233 خورشیدی از سوی پارسیان بمبئی برای بهبود وضع اجتماعی و دینی زرتشتیان به ایران آمده بود، ساخته شد که مدتی هم این دخمه ها مورد استفاده قرار می گرفتند. پس از آن در تهران از میانه دهه 1310 و در کرمان پس از دهه 1320 و در یزد پس از دهه 1340 دخمه ها تبدیل به آرامگاه ها شدند.دخمه، 2 طبقه و دارای چندین اتاق می باشد که یکی از این اتاقها ویژه “آتش سوزها”‌ بوده است.

مراسم خاکسپاری

مراسم تشیع جنازه در اسلام آیین های خاصی دارد که در هر منطقه و طبق آداب و رسوم مختلف ، متفاوت هستند. مراسم به خاک سپردن میت به خاک از طریق دین اسلام وارد ایران شده است . اما در هر حال در اسلام به کفن و دفن سریع بدن سفارش شده است. بدن نباید بیشتر از بیست و چهار ساعت روی زمین بماند. مگر در شرایطی خاص که دلیل مرگ مشخص نیست و از طرف قانون دفن آن ممنوع شده است. در ایران دوستان و آشنایان نزدیک شخص فوت شده حتی با تاج گل ارزان قیمت به منزل او یا مسجد می روند و به بازماندگانش تسلیت می گویند.

مراسم خاکسپاری

آداب رسوم تدفین

بستگان نزدیک به متوفی ، جلوی در مسجد در دو طرف به صف می ایستند و هنگام ورود یا خروج حاضران از آنها تشکر و قدردانی می کنند.بستگان معمولاً در جلو یا بالای مجلس، به ترتیب درجه قرابتشان با متوفی یا اهمیت جایگاه اجتماعی و سنی شان درمراسم می نشینند .در طول مراسم، کسانی بین حاضران قرآن تقسیم می کنند که ثواب خواندن آن به روح مرحوم هدیه شود. برای این کار از قرآن های حزبی استفاده می شود و برای هر فردی که تمایل داشته باشد یک حزب در نظر گرفته می شود.

پس از پایان مراسم ختم، گروهی از بستگان نزدیک، خانواده متوفی را تا خانه مشایعت می کنند و اگر کمک یا کاری برای انجام دادن باشدصاحبان عزا از مهمانان که برای عرض تسلیت و سرسلامتی می آیند استقبال می‌کنند، اما خودشان از آنان پذیرایی نمی‌کنند، بلکه کسی که گاه او را میاندار می گویند، به مهمانان گلاب و جزوه‌ای از قرآن تعارف می‌کند و چند تنِ دیگر نیز از مهمانان با خوراکی‌ها پذیرایی می‌کنند.گریه و زاری، خودزنی، کندن موی سر، دریدن جامه و سنگ بر سینه کوفتن، از جمله کار‌های برخی زنان در مراسم ترحیم است.آنان در مجالسی که در منزل برگزار می‌شود معمولاً دیرتر از مردان مجلس را ترک می‌کنند.

هزینه ی زیاد و سرسام آور برای مراسم ترحیم هم باعث آزار و اذیت صاحبان عزا و هم راحت نبودن مهمانان میش ود.عموما فرد غزادار به دلیل آسیب روحی، خودش نمی تواند تمام مدیریت مراسم را به عهده بگیرد در این صورت بهتر است فردی امین و قابل اعتماد را که به برگزاری مراسم آشنایی دارد ، برای مدیریت و برگزاری مراسم ترحیم انتخاب کند.

مراسم تدفین های عجیب دنیا

• تدفین وایکینگ ها

این یکی واقعاً دیوانگی محض است و احمد بن فضلان که در قرن دهم میلادی به سرزمین وایکینگ ها سفر کرده اطلاعات کاملی در این باره ارائه داده است. اگر چه نمی توان با اطمینان کامل به گفته های او نگاه کرد اما وایکینگ ها کارها و سنت های عجیب و غریب کم نداشته اند و این مورد نیز می تواند یکی از آن ها باشد.بر اساس ادعاهای ابن فضلان وقتی که رییس وایکینگ ها می مرد، جنازه او را در یک قبر موقتی قرار داده و در این حین برای او لباس های جدیدی تهیه می کردند. در این میان یکی از زنان یا دختران برده او داوطلب می شد که در زندگی آینده نیز خدمتکار او باشد.این دختر به صورت شبانه روز تحت مراقبت قرار گرفته و مایعات سمی به او خورانده می شد. سپس با تعدادی از وایکینگ ها رابطه جنسی برقرار کرده و در نهایت با یک طناب خفه می شد. بعد از آن یکی از زنان پیر قبیله برای اطمینان از مرگ او، با چاقو ضربه ای به بدن او وارد می کرد. سپس جنازه این دختر و رییس قبیله در یک قایق قرار گرفته و به آتش کشیده می شد.

تدفین وایکینگ ها

• تدفین هند

در هند، زنانی که به تازگی مردان خود را از دست می دادند در آتش جنازه شوهرشان وارد شده و همراه با جنازه او زنده زنده می سوختند. در ظاهر چنین عملی داوطلبانه بود اما در واقع به یک اجبار تبدیل شده بود. برخی می گویند که این سنت بدین خاطر شکل گرفت که زنان هندی را از کشتن شوهران خود و فرار کردن با معشوقه های ثروتمند بر حذر دارد اما بسیاری این نظریه را رد کرده اند. برخی دیگر نیز ادعا می کنند که زنان می خواستند با این کار در زندگی آخرت به شوهران خود ملحق شوند. البته این سنت در میان مصریان، یونانیان، گوث ها و سکاها نیز رواج داشت.

• توراجا

اعضای خانواده مرحوم باید مجموعه ای از مراسم را اجرا کنند. اما این مراسم فورا پس از مرگ اتفاق نمی افتد، زیرا یک خانواده توراجایی معمولی اغلب هزینه لازم برای این مراسم را ندارد. بنابراین آن ها هفته ها، ماه ها یا حتی سال ها منتظر می مانند تا زمانی که به اندازه کافی پول پس انداز کنند. درطول این مدت، مرحوم دفن نمی شود اما مومیایی می شود و در یک خانه سنتی زیر یک سقف با خانواده اش نگه داشته می شود. وقتی مراسم به پایان رسید، شخص را مرده واقعی درنظر نمی گیرند بلکه او صرفا تصور می کنند او از یک بیماری رنج می برد.وقتی پس انداز به اندازه کافی جمع شد، مراسم آغاز می شود. اول کشتن بوفالو و خوک همراه با رقص و موسیقی است و پسران جوان خون را با نی های بلند بامبو خون می پاشند. هرچه فردی که می میرد قدرتمندتر باشد، بوفالوی بیشتری در مراسمش کشته می شود.

• مرده پخته

صحبت از کشور پاپوآ گینو نو شد، بد نیست تا درباره تدفین عجیب دیگری که اهالی منیامایا انجام می‌دهند صحبت کنیم. هنگامی که شخصی از اعضای این قبیله فوت می‌کند او را در مراسمی خاص کباب می‌کنند، توجه داشته باشید که در این نوع تدفین جنازه را آتش نخواهند زد و او در هیزم پخته می‌شود. سپس بقایای مرده را به وسیله چوب‌های بامبویی می‌بندند و از درهای روی روستا آویزانشان می‌کنند ِیا در مکان‌های مختلف به شکل ترسناکی رها می‌کنند.

مرده پخته

• تدفین دریا

بادجائو، یک قوم دریانورد مالزی، مردم مرده را در قبرستان های دریایی خود دفن میکنند. این قبرستان ها عمدتاً از ساختارهای سنگی ساخته شده بر روی صخره های دریا تشکیل شده اند. این ساختمان‌ها شبیه به تالارهای کوچکی هستند که در آنها جسد افراد مرده قرار می‌گیرد. این روش تدفین دریایی به بادجائوها اجازه می‌دهد تا مردگان خود را به آب دریا واگذار کنند آن ها به طور سنتی باور دارند که این فرآیند روح مرده را به سوی دنیای بعدی همراهی می‌کند.

• تدفین ایتالیا

در سیسیلی، ایتالیا، مردم مرده را در زیر زمین دفن می کنند. این مقبره ها، که به نام "کاتاکومب های سیسیلی" شناخته می شوند، حاوی بدن های خشک شده یا بالسام شده ای هستند که به طور عمودی نگه داشته می شوند. این کاتاکومب ها مجموعه ای از زیر زمین ها و غار ها هستند و برخی از اجساد خشک شده و مومیایی شده در آن ها به زمان روم باستان برمی گردد. بیشترین میزان کاتاکومب های سیسیلی در شهر پالرمو وجود دارند. این محل‌ها در طی قرن ها، به عنوان محل دفن برای افراد معروف، اعضای قشر اجتماعی برجسته، رهبران کلیسا و بعضی مردگان عادی استفاده می‌شدند.

• تدفین در فیلیپین

در برخی از جوامع فیلیپین، مردم مرده را در ستون های سنگی منحصر به فردی که در کنار رودخانه ها ساخته شده اند، دفن می کنند. این ستون های سنگی، به عنوان دیوارهای مقبره یا شناخته شده اند.