نحوه تقسیم ارث و قوانین مربوط به ارث

مدارک مورد نیاز برای تقسیم ارث و نحوه تقسیم بندی و قوانین مربوط به ارث چیست.

تقسیم ارث

تقسیم ارث و نحپه انجام آن سوال خیلی از افرادی بوده که به تازگی درگیر این موضوع شده اند .به موجب ماده ۸۶۲ قانون مدنی، وراث متوفی، به سه طبقه تقسیم بندی می‌شوند که طبقه اول شامل پدر، مادر، فرزندان و نوه‌های متوفی می‌باشد. در این طبقه نیز پدر و مادر و فرزندان متوفی در درجه اول و نوه‌های او در درجه دوم قرار می‌گیرند.اولین نکته در تقسیم ارث در وراث طبقه اول آن است که افراد درجه دوم در طبقه اول ارث، یعنی نوه‌های متوفی، زمانی در ارث او شریک می‌شوند که افراد درجه اول این طبقه، یعنی، فرزندان وجود نداشته باشند. ماده ۸۸۹ قانون مدنی، در این خصوص بیان می‌دارد که «در بین وراث طبقه اولی اگر برای میت اولادی نباشد اولاد اولاد او هر قدر که پایین بروند قائم مقام پدر یا مادر خود بوده و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد ارث می‌برند». نحوه سهم الارث هر یک از وراث نیز با توجه به وجود یا عدم وجود وراث دیگر فرق می کند و متفاوت می باشد .

تقسیم ارث به چند دسته محدود می شود ؟

این افراد با توجه به درجه نزدیکیشان نسبت به متوفی در سه طبقه قرار می گیرند :

• پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد

• اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها

• عمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها

‌

• پدر و مادر و اولاد و اولاد و اولاد

اگر فقط پدرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و مادر متوفی در قید حیات نباشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پدر او تعلق می گیرد.

اگر فقط مادرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و پدر متوفی در قید حیات نباشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به مادر او تعلق می گیرد.

اگر فقط یک دختر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند پسر نداشته باشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به دختر او تعلق می گیرد.

اگر فقط یک پسر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دیگری نداشته باشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پسر او تعلق می گیرد.

اگر فقط پدر و مادرش وارث او باشند (متوفی فرزندی نداشته باشد): در این صورت یک سوم از ترکه به مادر و دو سوم به پدر متوفی می رسد.

اگر فقط چند پسر وارث او باشند (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دختر نداشته باشد): در این صورت تمامی ترکه به طور مساوی بین پسران متوفی تقسیم می شود. و اگر بعضی از ورثه او پسر و برخی دختر باشند: در این صورت پسران دو برابر دختران ارث می برند.

(برای مثال اگر فردی سه پسر و دو دختر داشته باشد، ترکه به هشت قسمت تقسیم می شود و سهم هر دختر یک هشتم و سهم هر پسر دو هشتم از ترکه خواهد بود).

تقسیم ارث

• اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن ها

اگر اجداد (پدربزرگها) و جدات (مادربزرگها) متعدد باشند در صوری که ابی (پدری) باشند ذکور (آقایان) دو برابر اناث (خانم ها) می برند و اگر همه امی (مادری) باشند بین آنها مساوی تقسیم می گردد.

اگر میت اخوه ابوینی (برادران پدر و مادری) داشته باشد اخوه ابی (برادران پدری) ارث نمی برد و در صورت نبودن اخوه ابوینی (برادران پدر و مادری) اخوه ابی (برادران پدری) حصه ارث آنها را می برند. لازم به ذکر است اخوه ابوینی و اخوه ابی هیچ کدام اخوه امی را از ارث محروم نمی کنند.اگر وراث میت چند برادر و خواهر ابوینی (پدر و مادری) یا چند برادر و خواهر ابی (پدری) باشند ترکه بین آنها باسویه تقسیم می شود

اگر برای میت نه برادر باشد و نه خواهر ، اولاد اخوه (خواهر و برادر) قائم مقام آنها شده و با اجداد ارث می برند. در اینصورت تقسیم ارث نسبت به اولاد اخوه (فرزندان برادران) بر حسب نسل به عمل می آید یعنی هر نسل حصه کسی را می برد که به واسطه او به میت می رسد.

• عمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها

هر گاه وراث متوفی چند نفر عمو یا چند نفر عمه باشند ترکه بین آنها بالسویه تقسیم می شود در صورتی که همه آنها ابوینی یا همه ابی یا همه امی باشند.هر گاه عمو و عمه با هم باشند در صورتی که همه امی باشند ترکه را بالسویه تقسیم می نمایند و در صورتی که همه ابوینی یا امی باشند حصه ذکور (آقایان) دو برابر اناث (خانم ها) خواهد بود.

با وجود اعمام (عموها و عمه ها) و اخوال خاله ها و دایی ها) اولاد (فرزندان) آنها ارث نمی برند مگر در صورت انحصار وراثت به یک پسرعموی ابوینی (پدر و مادری) با یک عموی ابی (پدری) تنها که فقط در اینصورت پسر عمو، عمو را از ارث محروم می کند لیکن اگر با پسرعموی ابوینی خاله (دایی) یا خاله (خواهر مادر) باشد یا اعمام متعدد باشند ولو ابی تنها، پسر عمو ارث نمی برد.

مدارک مورد نیاز برای اقدام به تقسیم ارث

مدارک مورد نیاز

• شناسنامه و گواهی فوت متوفی

اداره ثبت احوال پس از فوت، مراتب آن را ثبت می‌کند و شناسنامه فرد را باطل می‌کند به این ترتیب گواهی فوت صادر می‌شود، برای انحصار وراثت اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل آن به انضمام درخواست، لازم است.

• استشهادیه محضری

در فرمی که دادگستری در اختیار متقاضی قرار می‌دهد باید اسم تمام وارثان نوشته شود، دو تن از کسانی که وراث و درگذشته را می‌شناسند، باید فرم را امضا کنند و آن را در دفتر استاد رسمی گواهی کنند.

• رسید گواهی مالیات بر ارث

وراث باید پس از فوت متوفی سیاهه‌ای از تمام دارایی‌های منقول و غیرمنقول او را به اداره دارایی تحویل بدهند و رسید آن را دریافت کنند، این رسید با تقاضای گواهی انحصار وراثت به دادگاه ارائه می‌شود.

• آگهی فوت

معمولاً در جریان درخواست انحصار وراثت، دادگاه با هزینه متقاضیان، یک آگهی فوت در روزنامه منتشر می‌کند تا وراث احتمالی یا کسانی که ادعایی دارند، برای ثبت آن به دادگاه مراجعه کنند.

• کپی برابر اصل شده شناسنامه وراث

وارثانی که تقاضای انحصار وراثت دارند، باید علاوه بر شناسنامه خود، کپی برابر اصل شده شناسنامه وراث دیگر را هم به دادگاه تقدیم کنند همچنین مدیر دفتر دادگاه، اصل شناسنامه‌ها را خواهد خواست.

• وکیل تقسیم ارث

وکیل تقسیم ارث یا انحصار وراثت فردی است که با آگاهی کامل به قانون امور حسبی، مراحل انحصار وراثت برای صدور گواهی را انجام می‌دهد، این وکیل باید تمام مسائل و جزئیات آن را بداند و کوتاه‌ترین راه برای دریافت گواهی انحصار وراثت را طی کند.