روز عشق ایرانی و افسانه زیبای سپندارمذگان

تاریخچه روز عشق ایرانی با ریشه در آموزه های دین زرتشت و داستان زیبای آن که هر ایرانی باید آن را بداند.

روز عشق ایرانی

روز عشق ایرانی یا همان سپندارمذگان (سپندارمزگان) را می توان معادل روز عشق در فرهنگ غرب یا همان ولنتاین دانست. روز سپندارمذگان به مراتب تاریخی کهن تر از روز ولنتاین دارد و مخصوص ایرانیان باستان بوده و این روز به مناسبت بزرگداشت زن و زمین جشن گرفته می شد. در ادامه این مطلبداستان و تاریخ دقیق روز سپندارمذگان در تقویم 1401 بیشتر صحبت خواهیم کرد.

داستان روز سپندارمذگان

در ایران باستان بر خلاف تقویم جدید شمسی، هر ماه 30 روز کامل بوده است و همه ماه ها اسم مخصوص به خود را داشتند و روزهای ماه نیز دارای نامی بودند، مثلا روز اول "روز اهورا" روز دوم، "روز بهمن" (فکر ،سلامت) که اولین صفت خداوند مهربان است، روز سوم "اردیبهشت" یعنی خوبترین صداقت و پاکی که دوباره از صفت خداوند است، روز چهارم "شهریور" یعنی پادشاهی آرمانی و روز پنجم "سپندار مذ" نام گذاری شده بود.

سپندارمذگان یا اسپندگان، روز باستانی زنان ایرانی با ریشه زرتشتی است که قدمت آن به اولین امپراتوری ایران، امپراتوری هخامنشی می رسد. این روز به Spənta Ārmaiti، آمیشا سپنتا که دامنه "زمین" داده شده است، اختصاص دارد.

در حقیقت "سپندار مذ" سمبل زمین خاکی بود است یعنی نشر دهنده، فروتن، پاک. چرا که زمین و خاک نماد عشق است زیرا با فروتنی و بدون هیچ چشم داشتی به همه عشق می ورزد، همانند مادری دلسوز و فداکار همه را در دامان پر خیر و برکت خود قرار داده و با عشق و محبت از آنها مراقبت می کند به همین خاطر در فرهنگ و ادب ایران باستان سپندار مذگان نشانه عشق و مهربانی در هر ماه است، که یک بار نام روز و یک بار نام ماه می شد، در صورتی که روز و ماه هم اسم می شدند به این مناسبت جشن و سرور برپا می شد.

تاریخچه روز سپندارمذگان

همانطور که در قسمت بالا نیز گفته شد سپندارمذ در فرهنگ باستانی ایرانی سمبل عشق و محبت است و پسوند “گان” نیز به جشن و شادی اطلاق می شود. در جشن سپندارمذگان یا همان روز عشق ایرانی مردان ایرانی برای قدردانی از همسر، مادر و بانوان خود و حتی نزدیکانشان تحفه و هدیه‌هایی آماده می‌کردند و برای قدردانی از زحمت‌هایی که در طول یک سال زندگی کشیدند به آنها تقدیم می‌داشتند. زنان ایرانی علاوه بر دریافت هدیه و پیشکش، در این روز هیچ فعالیتی نداشتند و استراحت می‌کردند. مردان نیز برای تقدیر و سپاس‌گزاری از زحمات زنان، تمام وظایف بیرون و داخل خانه را برعهده می گرفتند و از این طریق کارهای زنان را نیز تجربه می‌کردند. زنان هم با پوشیدن لباس نو در این روز نیز به جشن و شادی می پرداختند و به همه عشق و محبت خود را نثار می کردند.

روز سپندارمذگان

آیین‌های روز سپندارمذگان در گذشته چه بوده است؟

می‌گویند در گذشته‌های ایران مردم عوام در این روز افسون می‌نوشتند و مویز را با دانه اناز می‌کوبیدند و معتقد بودن که پادزهر نیش گژدم است. آنان افسوس را بر سه کاغذ می‌نوشتند و بر سه دیوار خانه می‌چسباندند تا حشرات موذی از آنجا دور شوند.رسم گذشتگان ما در این روز این بوده است که مردان به همسران خود هدیه می‌دادند. در روز سپندارمزگان مردان، زنان خانواده را بر تخت شاهی می‌نشاندند و از آنان اطاعت می‌کردند و به آنان هدیه می‌دادند.

در واقع این یک یادآوری برای مردان بود تا مادران و همسران خود را گرامی بدارند و چون یاد جشن سپندارمزگان تا مدت‌ها ادامه داشت و بسیار باشکوه برگزار می‌شد همواره این احترام به زن برای مردان گوشزد می‌شد.

سپندارمذگان روز عشق ایرانی چه روزی است؟

سپندارمذگان یا جشن اسپندگان یکی از جشن‌های ایرانی است که در تاریخ 5 اسفند برگزار می‌شود و ریشه در شاهنشاهی هخامنشیان دارد. به گفته ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه ایرانیان باستان روز پنجم اسفند را به مناسبت به بزرگداشت زن و زمین جشن می گرفتند. با اینکه اختلاف نظرهای زیادی درباره روز سپندارمذگان وجود دارد اما در گذشته 5 اسفند به مناسبت سپندارمذگان جشن گرفته می شد. اما در تقویم جدید به دلیل اینکه ماه های نیم سال اول 31 روزه هستند بنابراین برخی افراد اعتقاد دارند که سپندارمذگان باید در روز 29 بهمن جشن گرفته شود.

با زنده کردن جشن ها و آیین های قدیمی می توانیم فرهنگ و آداب و رسوم غنی کشورمان را به سایر کشورهای جهان معرفی کنیم.برگزاری جشن سپندار مذگان که نماد عشق ایرانی است می تواند جایگزین خوبی برای مناسبت هایی مانند ولنتاین باشد که متعلق به فرهنگ ما ایرانیان هم نیست.