عید ایرانی تاریخچه بسیار اصیلی دارد . اگر بخواهیم دقیقا بگوییم عید نوروز از چه زمانی شروع شد به صورت جدی تحقیق در مورد عید نوروز را پیش بگیریم. ما در این مطلب در وب و در میان کتابهای مختلفی که تحقیق درباره عید نوروز ایرانیان را انجام زدهاند داشتیم که خلاصهی آن را در ادامه می توانید بخوانید.
نوروز تنها در ایران و افغانستان، ولی به شکل متناوب، جشن گرفته میشد. پس از فروپاشی جماهیر شوروی، کشورهایی نظیر قرقیزستان، آذربایجان و سپس دیگر کشورها هم این عید را جشن ملی خود اعلام کردند. در دوران شوروی برگزاری این جشن ممنوع اعلام شده بود و برای همین اقوام مختلف مخفیانه این جشن را بر پا میکردند. از طرفی، مردم برخی از مناطق برای متقاعد کردن مقامات محلی، نامهایی دیگر برای جشن سال نو انتخاب میکردند. مثلا در تاجیکستان سعی کردند با انتخاب نام «جشن لاله» یا جشن ۸ مارس بدون مخالفت دولت مرکزی نوروز را پاس بدارند. همچنین در دوران حکمرانی طالبان در افغانستان به دلیل رسمیت داشتن تقویم قمری، کسی حق برگزاری جشن سال نو را نداشت.
ترکیه هم تا قبل از سال ۲۰۰۰ این جشن را که برای کردها همچون نماد نیرومندی از هویتشان بود ممنوع کرده بود. خوشبختانه در سالهای اخیر، نوروز جهانی شده است. مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ با تصویب قطعنامهای، ۲۱ مارس برابر اول فروردین را روز جهانی نوروز نام گذاری کرد.
نوروز یک جشن قدیمی و کهن از اقوام متعددی است که به ارث رسیده است اما شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوند دهنده ی افراد و اقوام ایرانی ایران یاد میشود. نوروز، با عنوان رسمی «روز بینالمللی نوروز»، توسط یونسکو به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده و این روز یکی از روزهای مقدس و اعیاد مذهبی زرتشتیان و بهاییان نیز به شمار میرود. همچنین در شاهنامه درباره نوروز اینگونه نوشته شده است: جمشید در حال گذشتن از آذربایجان بوده است که دستور می دهد برایش تختی قرار دهند، سپس با تاجی پر زرق و برق روی آن تخت می نشیند و با تابش نور خورشید به آن تاج زرین، روشنایی و نور فراوانی دنیا را فرا میگیرد و به خاطر شادمانی مردم آن روز را نوروز می نامند.نوروز در دورهی اشکانیان و ساسانیان هم گرامی بود. در دوره ساسانیان، جشن سال نو دستکم شش روز طول میکشید و به دو دوره نوروز کوچک و نوروز بزرگ بخشبندی شده بود. اسم دیگر نوروز کوچک، نوروز عامه بود و برای پنج روز، از یکم تا پنجم فروردین طول میکشید. روز ششم که به خردادروز مشهور بود، نوروز بزرگ یا نوروز خاصه نامیده میشد. هر روزی که فرا میرسید، دستهای از طبقات مردم به درگاه شاه میرفتند و شاه به حرفهایشان گوش میداد و برای حلوفصل مشکلاتشات دستوراتی صادر میکرد. در روز ششم فقط نزدیکان شاه بار داده میشدند.
• چهارشنبه سوری
مراسم نوروز از مجموعهای از جشنها و مناسبها تشکیل شده است. جشن نوروز ابتدا با آداب و رسوم چهارشبنه سوری شروع میشود. سپس نوبت به آخرین پنجشنبه سال و رفتن به مزار درگذشتگان میرسد. سومین برنامه که بیشتر در خراسان برگزار میشود مراسم الفه است این مراسم که در آرامگاهها، قبرستانها و مساجد بر پا میشود برای تکریم و احترام به گذشتگان است. طی این مراسم، شیرینی و کیک محلی (نان شیری، قطاب، گمک) در کنار سبزه بر سر سفره گذارده میشود.
• آتش بازی
از دوران کهن، در برخی مناطق رسم آتش افروختن نیز متداول بوده است. این رسم در ایران، آذربایجان و بخشهایی از افغانستان در قالب روشن کردن آتش در آخرین چهارشنبه سال (همان چهارشنبه سوری) مرسوم بوده است.
• خانه تکانی
.این رسم از دوران خیلی قدیم وجود داشته و عمری به اندازهی خود نوروز دارد. خانه تکانی در اصل برای تمیز کردن خانه از غبار و دودههای ذغالهای سوزانده شده در طول زمستان برای گرم کردن خانه بوده است. همچنین شستن لباسها، پردهها، رختخوابها و فرشها هم برایی پاک کردن گرد و غباری بوده که طول فصل سرما روی آنها نشسته است. تمیز کردن دیوارها و نصب پردههای تمیز، شکستن ظرفهای سفالی که در طول سال استفاده میشده و خرید ظرفهای نو، تمیز کردن شیشهها و برق انداختن ظرفهای فلزی همه از رسوم زیبای خانه تکانی بوده است که مردم برای ورود به فصل زایش و رستاخیز طبیعت انجام میدادهاند.
• هفت سین
سفره هفت سین همدیگر از نامش پیداست که هفت قلم سین دارد که عبارتند از:
1. سنجد: دانه های کوچک و قهوه ای رنگ سنجد را می توان سمبول زایش و تولدی نو محسوب کرد؛ سنجد بوی عشق می دهد و حضور ن بر سر سفره هفت سین نمادی است از عشق اعضای خانواده به یکدیگر.
2. سبزه: این سبزه، همان سبزه ای است که از بیست و پنج روز قبل در خانه کاشته شده است و با عشق و امید به آن رسیدگی شده است و اکنون که زیبا و خرم است بر خوان هفت سین می نشیند و پاکی و طراوت را به ارمغان می آورد.
3. سمنو: سمنو هم خوشمزه است هم پرخاصیت، محصولی که از جوانه های گندم تهیه می شود و هم ضامن سلامت است و هم نوید رویش و زایش می دهد. سمنو پختن پیش از نوروز هم از رسومات این جشن باستانی است.
4. سکه: اگر می خواهید مالتان پربرکت و جیبتان در تمام طول سال آینده پر پول باشد، گذاشتن سکه برسر سفره هفت سین را فراموش نکنید.
5. سیب: سیب هم نماد عشق است و هم دانایی. سیب سرخی که بر سفره هفت سین می گذارید عشق شما را به اعضای خانواده نشان می دهد و سمبولی است برای سلامتی و به روزی.
6. سماق و سیر: شادی و سرور هم با سماق و سیر بر سفره هفت سین می نشیند.
این هایی که گفتیم هفت سین سفره هفت سین بودند ولی این سفره زیبا و گسترده میهمانان دیگری هم دارد از جمله تخم مرغ های رنگ شده که اغلببه دست کودکان خانواده رنگ آمیزی و طراحی می شوند و نمادی بر زایش هستند. کاسه ای آب زلال و شفاف که نشان پاکی و صداقت اعضای خانواده است. آینه که روشنی خانه است و در بالای سفره می نشیند و شمع ها در کنار آن قرار می گیرند تا نور خانه را مضاعف کنند و تصویری از هفت سین باشند و همین طور کتاب که می تواند بنا بر عقیده و باور هر خانواده ای کتابی خاص و منحصر به فرد باشد که نشان از آگاهی و خرد و دانش است.
• دید و بازدید
یکی دیگر از رسم و رسومات جالب و شاید گاهی حوصله بر، دیده و بازدیدهای نوروزی هستند که تقریباً از همان ساعات اول سال نو شروع می شود و غالباً کوچک ترهای خانواده و فامیل، به دیدن بزرگ ترها می روند ولی خوب است که این دید و بازدیدها به ایام نوروز ختم نشوند و در تمام طول سال ادامه داشته باشند.
• خوراکی های نوروزی
سمنو یکی از سنتیترین و البته پرطرفدارترین غذاهایی است که برای نوروز میپزند. این غذای شیرین و خوشمزه معمولا در طول یک شب تا صبح پخته میشود و خانمه در طول پخت برای سمنو آواز میخوانند. سبزی پلو با ماهی هم غذای آئینی مخصوص اولین وعدهی غذایی در سال جدید است. البته وقتی لحظهی تحویل سال نیمه شب یا صبح باشد معمولا این غذای خوشمزه در وعدهی شام قبل از تحویل سال خورده میشود. پخت شیرینیهای خانگی هم از رسوم قدیمی است که تا امروز ادامه پیدا کرده است. البته سنتیترین شیرینی خانگی که برای نوروز پخته میشود شیرینی نخودچی است که شب عید همراه با چای خورده میشود.
• نوپوشی
در آغازین روز بهار ودر جشن نوروز هر آنچه در طبیعت است نو می شود پس دریغ است از آدمی که در این روز خجسته از خود غافل شود و با خرید اسباب و اثاث نو و بر تن کردن لباسی نو خود را با طبیعت همگام و هم قدم نکند. خرید لباس نو برای استقبال از نوروز، پخت انواع شیرینیها، پاشیدن آب به یکدیگر در صبح اولین روز سال نو، اجرای مسابقات ورزشی در محلهها در جشن ۵ روزهی آغاز بهار و همچنین گشت و گذار در طبیعت از دیگر رسوم نوروزی است که از دوران باستان تا همین امروز برگزار میشوند.
• نوروزنخستین روز سال خورشیدی ایرانی و برابر با یکم فروردین ماه است. نوروز جشن آغاز سال نوی ایرانی است و یکی از قدیمی ترین جشن های ایران باستان است.
• تاریخچه عید نوروز به دوره مادها و هخامنشیان باز می گردد ولی در دوران اشکانیان و ساسانیان هم به بهترین شکل برگزار می شده است.
• عید نوروز پس از اسلام هم در ایران، برگزار می شود و مردم آن را مهم ترین عید خود می دانند.
• عید نوروز آداب و رسوم زیادی دارد که تقریباً در تمام نقاط ایران رعایت می شود.
• خانه تکانی، برگزاری جشن چهارشنبه سوری، برقراری صلح و آشتی، تمیز پوشی، چیدن سفره هفت سین، دید و بازدید نوروزی و هدیه دادن از جمله آداب و رسوم مطرح عید نوروز است.
• یکی از بهترین رسم و رسومات نوروز در نزد ما ایرانیان، هدیه دادن است.
• برای تاثیرگذاری بیشتر هدایای تبلیغاتی سال نو، این هدایا حتماً باید دارای ویژگی های خاصی باشند .
• برای خرید هدیه نوروزی می توان از طریق آنلاین اقدام کرد.
• شرکت آراهنر انواع هدایای تبلیغاتی نوروزی خاص و خلاقانه ای را به همین مناسبت آماده کرده است.