آموزش پرورش قارچ برای ایجاد کسب و کار در منزل و حتی فضای کم امروز بسیار پرطرفدار میباشد.
پروش قارچ فرآیندی پرسود و رو به رشد در صنایع غذایی است که طرفداران زیادی دارد. قارچ ها در هر نوعی که باشند، برای مصرف مناسب هستند. افراد مختلف می توانند پس از کسب دانش و مهارت های لازم ، به فروش خرده و عمده انواع قارچ های پرورشی بپردازند. امکان پرورش قارچ در منزل و در فضای کم و بدون توجه به آب و هوا نیز وجود دارد .
تولید و پرورش قارچ های خوراکی و دارویی در دو دهه اخیر از لحاظ کمی و کیفی به رشد قابل قبولی رسیده است .تا سی سال پیش از هر متر مربع بستر قارچ دکمه ای، حدود 10 کیلوگرم قارچ برداشت می شد اما اکنون این مقدار به برداشت 30 کیلو گرم از هر بستر رسیده است .
ادامه به انواع قارچ خوراکی پرورشی در ایران اشاره می کنیم:
• قارچ قهوه ای پرورشی
قارچ قهوه ای دارای کلاهک قهوه ای روشن است و علاوه برگوشتی بودن دارای مواد معدنی ، فیبر و پروتئین نیز می باشد و چربی و کربوهیدرات آن تقریبا صفر است.
• قارچ دکمه ای سفید
ا *** ر کارآفرینان قارچ دکمه ای سفید را برای پرورش انتخاب می کنند. مصرف ا *** ر مردم نیز از این نوع قارچ می باشد . قارچ از نوع گوشتی است و دارای ویتامین های ویتامین A-B-C-D-E-K، پروتئین و کربوهیدرات می باشد.
• قارچ صدفی پرورشی
قارچ صدفی دارای ارزش غذایی زیادی است و خاصیت درمانی نیز دارد .پرورش این نوع قارچ آسان است و حتی امکان پرورش آنها در منزل هم وجود دارد .این نوع قارچ دارای ویتامین D، پروتئین، کلسیم، آهن، پتاسیم و فسفر می باشند.
• قارچ شیتاکه
این نوع از قارچ وحشی است اما نوع پرورشی آن نیز در ایران وجود دارد .این قارچ دارای خاصیت انتی اکسیدانی بالایی می باشد و به دلیل داشتن اسید آمینه و ویتامین های مختلف باعث تقویت موی سر می شود.
• قارچ شاه صدف
یکی از خوشمزه ترین انواع قارچ ها ، قارچ صدفی می باشد. ساقه گوشتی این قارچ باعث محبوبیت آن شده است .این قارچ خاصیت دارویی نظیر ضد فشار خون بالا، آنتی اکسیدان، ضد کلسترول بالا، ضد تومور، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ، ضد التهاب، ضد پوکی استخوان دارد.
1. تهیه کمپوست و غنی سازی خاک
اولین سوالی که پیش می آید آن است که کمپوست چیست؟ به خاک بسیار غنی که در باغ ها و زمین های کشاورزی به عنوان کود به کار برده می شود ، کمپوست می گویند . رشد قارچ ها با کمپوست آغاز می شود و کود اسب از مواد اولیه اصلی برای آماده سازی آن است .سپس مواد دیگری نظیر کاه ، ژیپس (گچ) ، کود مرغی و آب به کود اسب اضافه می شود .
برای بهبود ساختار کمپوست از کاه استفاده می شود و ژیپس را برای تنظیم خاصیت اسیدی کمپوست اضافه می کنند .امکان استفاده از کود مرغ به جای کود اسب نیز وجود دارد. کمپوستی که با افزودن مواد ذکر شده تهیه می شود حاوی مواد مغذی است و همانند خاک جنگل برای رشد قارچ ها مناسب است.
2. بذرپاشی قارچ
به دلیل پیچیده بودن فرآیند ذکر شده ، پرورشدهندگان قارچ، بذر مورد نیاز برای پرورش قارچ را تولید نمی کنند و آن ها را از کارخانه هایی به کمک تلقیح دانه توسط هاگ ها بذر مورد نیاز را تولید می کنند، می خرند. ابتدا دانه ها به منظور جلوگیری از آفت و حفظ رطوبت استرلیزه می شوند .10 کیلوگرم هاگ به تلقیح 500 کیلوگرم دانه منجر میشود و دانههای حاصل را باید در کیسهای به مدت ۲ هفته و در دمای ۲۵ درجه سلسیوس قرار گیرند. پس ازآن، کیسهها را به محیطی سرد مانند یخچال با دمای ۲ درجه سانتیگراد انتقال می دهند تا سخت شوند. با این کار، بدون از دست دادن میسلیومها، تا ۶ ماه میتوان از این بذرها استفاده کرد.
3. آماده سازی بستر کاشت قارچ
انتقال کمپوست های تهیه شده به جعبه های بزرگ فولادی موسوم به بستر قارچ Mushroom Beds در این مرحله انجام می شود. این بستر ها را در اتاق های تاریک موسوم به سلول قرار می دهند .دمای سلول باید در 23 درجه سانتی گراد نگه داشته شود و به منظور حفظ رطوبت لایه ای از کود گیاهی (خاک پوششی) را در بالای کمپوست قرار می دهند .20 تا 25 لیتر آب در هر دو متر مربع از این سلول ها به منظور فراهم کردن رطوبت بیشتر فراهم می شود .پس از طی شدن این فرآیند قارچ ها دو روز فرصت دارند تا به تکمیل فرآیند رشد خود بپردازند .
4. پین دهی یا القا در پرورش قارچ
قارچ ها معمولا در فصل پاییز رشد می کنند .در نتیجه با القا فصل پاییز به قارچ ها می توان به پرورش آنها کمک کرد. برای اینکار دمای سلول را در طول چهار روز ، به آرامی از 23 درجه سانتیگراد به 17 درجه می رسانند .با کم کردن دمای محیط ، رشد میسلیوم ها تکمیل می شود .
حال نوبت به شوک دهی می رسد . کاهش دما باعث ایجاد شوک و رویش قارچ ها می شود .رشد میسیسلیوم ها در اوایل پاییز شروع می شود و با شروع فصل آبان ،رشد آن تکمیل می شود . میسلیوم ها شروع به جوانه زدن می کنند و در نهایت تبدیل به قارچ می شود ند .
5. مرحله برداشت قارچ
بعد از انجام تمام مراحل بالا، دما را در 18 درجه سانتی گراد نگه می دارند و تحت این شرایط قارچ ها طول ک هفته سه سانتی متر رشد خواهند کرد .پس از گذشت سه هفته از رشد، اولین فلاش Flushاز قارچ برداشته می شود.
برای فروش تازه قارچ ها، آنها را به صورت دستی برداشت می کنند و برای استفاده قارچ ها در کنسرو، برداشت مکانیکی انجام می شود. در صورت برداشت دستی قارچ ها ، بستر قارچ حفظ می شود .شما می توانید در یک ساعت بین 18 تا 30 کیلوگرم قارچ را بصورت دستی برداشت کنید.