درمان سرطان در دنیای نوین
درمانهای سرطان سینه از زمان معرفی اولیه به طور قابل توجهی تکامل یافتهاند و گزینههای مختلفی را ارائه میدهند که هدفشان بهبود نتایج و در عین حال به حداقل رساندن عوارض جانبی است. جدیدترین پیشرفتها شامل سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU)، پرتودرمانی بدن استریوتاکتیک (SBRT)، داروهای هدفدار مولکولی، ایمونوتراپیها و رویکردهای مبتنی بر فناوری نانو است. پیشرفتهای مهم شامل توسعه استراتژیهای پزشکی شخصیسازیشده بر اساس دادههای ژنومی است که به پزشکان اجازه میدهد تا برنامههای درمانی را با ویژگیهای منحصربهفرد بیماران و پاسخها به روشهای مختلف تنظیم کنند.
چندین روش ثابت و نوظهور درمان سرطان سینه در سراسر جهان برای مدیریت مراحل مختلف این بیماری استفاده می شود. برخی از تکنیکهای رایج عبارتند از جراحی، شیمیدرمانی، پرتودرمانی، عوامل بیولوژیکی (مانند آنتیبادیهای مونوکلونال یا واکسنها)، و اقدامات مراقبتی حمایتی مانند مدیریت درد، فیزیوتراپی و مداخلات روانشناختی. در اینجا یک مرور کلی از برخی از دسته بندی های کلیدی در این درمان های گسترده تر آورده شده است:
1. جراحی
- لومپکتومی: برداشتن تمام یا بخشی از بافت آسیب دیده پستان برای جلوگیری از گسترش به غدد لنفاوی مجاور یا نقاط دور.
- ماستکتومی: برداشتن کامل یک یا هر دو سینه به همراه بافت های باقی مانده در ناحیه اطراف که معمولاً برای حذف متاستاز انجام می شود.
2. شیمی درمانی
- عوامل سیتوتوکسیک: داروهایی که مستقیماً سلول ها را از بین می برند، از جمله تاکسان ها، پلاتین ها، آنتی استروژن ها و سایر درمان های هدفمند.
- درمان هورمونی: استفاده از جایگزینی استروژن، تاموکسیفن، مهارکنندههای آروماتاز یا رژیمهای ترکیبی که گیرندههای دخیل در پیشرفت سرطان را هدف قرار میدهند.
3. پرتودرمانی
- پرتودرمانی داخلی: ارائه پرتو از طریق دوزهای کوچک و دقیق که از طریق شتاب دهنده های خطی، دستگاه های براکی تراپی یا سیستم های تله تراپی ارسال می شود.
- پرتودرمانی خارجی (EBRT): تحویل پرتو با استفاده از اشعه ایکس، پرتوهای گاما یا الکترون های ساطع شده از سنکروترون ها.
4. عوامل بیولوژیک
- آنتی بادی های مونوکلونال: پروتئین های تخصصی تولید شده در آزمایشگاه ها که به طور خاص به سلول های سرطانی متصل می شوند و یا به طور کلی آنها را مسدود می کنند یا مرگ سلولی را تسهیل می کنند. به عنوان مثال می توان به trastuzumab و ipilimumab اشاره کرد.
- واکسن ها: ایمونوگلوبولین ها یا سایر مواد طراحی شده برای تحریک پاسخ ایمنی به آنتی ژن های سرطانی خاص، به از بین بردن سلول های عفونی قبل از تشکیل کلونی هایی که به طور بالقوه می توانند بدخیم شوند، کمک می کنند.
5. مراقبت حمایتی
- مدیریت درد: رویکردهای مختلف دارویی، غیردارویی و تسکین دهنده برای کاهش علائم ناشی از التهاب، فیبروز یا متاستاز.
- فیزیوتراپی: برنامه های ورزشی که برای کمک به کاهش درد، ارتقای تحرک و بهبود کیفیت زندگی زنانی که تحت درمان فعال هستند طراحی شده است.
- مداخلات روانشناختی: مشاوره درمانی و راهبردهای شناختی رفتاری با هدف بهبود سلامت روانی، مکانیسمهای مقابله و تابآوری کلی در افرادی که با بیماریهای جدی مواجه هستند.
جراحی سرطان سینه اهداف مختلفی از جمله حذف سلولهای سرطانی، حفظ بافت سالم، درمان بیماریهای باقیمانده پس از کاهش اولیه تومور و گاهی رسیدگی به شرایط زمینهای که منجر به افزایش استعداد ابتلا به سرطان سینه میشود، انجام میشود. بسته به مرحله تظاهر بیماری و پیش آگهی، بیماران لامپکتومی، ماستکتومی یا ترکیبی از آنها را دریافت می کنند. این مقاله جزئیاتی در مورد هر نوع جراحی سرطان سینه ارائه می دهد:
1. لامپکتومی
- تعریف: عمل جزئی که در آن فقط تومور(های) اولیه پستان و غدد لنفاوی مجاور آن در طی جراحی از بدن خارج می شوند. هدف کوچک کردن اندازه تومور، کنترل عود موضعی و آماده سازی پستان برای ماستکتومی احتمالی در آینده در صورت لزوم است.
- رویه:
- بیهوشی عمومی به طور معمول انجام می شود. بیماران در حالی که به مانیتورها و خطوط داخل وریدی متصل هستند، به پهلو به پهلو دراز می کشند.
- یک تا سه تشریح غدد لنفاوی زیر بغل ممکن است برای ارزیابی و برداشتن بافت غیرطبیعی اضافی انجام شود، اگرچه در بین پزشکان بر اساس ارزیابی خطر فردی بیمار بسیار متفاوت است.
- روش های تهاجمی موضعی، مانند بیوپسی با سوزن مرکزی یا بیوپسی برشی، اغلب برای تایید وسعت و وجود بیماری قبل از شروع درمان های سیستمیک انجام می شود.
- نتایج:
- کاهش میزان بقای کلی در مقایسه با عدم جراحی به دلیل مرگ و میر و خطرات عود مرتبط با بیماری موضعی. با این حال، زمانی که جراحی با درمان های کمکی مانند شیمی درمانی با دوز بالا یا هورمون درمانی ترکیب شود، نتایج بهتری مشاهده می شود.
- موارد مصرف: اندیکاسیون های رایج برای انجام لامپکتومی شامل بیماری در مراحل اولیه یا به صورت موضعی پیشرفته بدون تهاجم لنفواسکولار قابل توجه، عدم درگیری گره ها و محدودیت خون رسانی است.
2. ماستکتومی رادیکال اصلاح شده (MRM)
- تعریف: این روش که به عنوان ماستکتومی حاشیه توسعه یافته یا ماستکتومی برداشتن کم خطر نیز شناخته می شود، بخش های بزرگتری از بافت سینه را نسبت به ماستکتومی رادیکال سنتی برمی دارد، اما همچنان مقداری از پوست طبیعی و بافت چربی در زیر عضله حفظ می شود.
- رویه:
- مانند ماستکتومی سنتی، کل بافت پستان، از جمله غضروف، پوست، اعصاب و رگهای خونی برداشته میشود، به جز مناطقی که تصور میشود حاوی میکرو متاستاز هستند که در نزدیکی حاشیههای اصلی تومور قرار دارند.
- تشریح غدد لنفاوی زیر بغل نیز ممکن است برای ارزیابی گسترش متاستاتیک بالقوه انجام شود.
- نتایج:
- نرخ بقای بهبود یافته نسبت به ماستکتومی رادیکال سنتی، زیرا جراحی های گسترده کمتر منجر به آسیب کمتری به ساختارها و اندام های اطراف می شود. در موارد بیماری متوسط تا بسیار موضعی، میزان موفقیت بالاتری را ارائه می دهد.
- ممکن است همچنان به درمان های کمکی بعد از عمل مانند شیمی درمانی یا هورمون ها برای مبارزه بیشتر با بیماری باقیمانده یا متاستاتیک نیاز داشته باشد.
- موارد مصرف: کاندیدهای مناسب برای ماستکتومی رادیکال اصلاح شده عبارتند از کسانی که بیماری در مراحل اولیه فقط محدود به پستان، درگیری گره محدود، یا برداشتن مرزی هستند.
3. جراحی حفظ پستان
- تعریف: هدف این رویکرد حفظ خطوط طبیعی، رنگ، بافت و احساس سینه است و به بیماران این امکان را میدهد تا لباسهایی با پوشش کامل بدون سایز سوتین بدون آستین بپوشند.
- رویه:
- تومور اولیه، هر جزء نئوپلاستیک و آدنکس (لوبول ها و نوک سینه ها) را به طور جزئی یا کامل حذف می کند.
- بافت همبند و چربی های بیش از حد را جدا می کند و کمترین جای زخم را ایجاد می کند و سینه را محکم و صاف نگه می دارد.
- توانایی بالا بردن سینه را به صورت عمودی و حفظ حرکت بازو حفظ می کند.
- نتایج:
- نتایج زیبایی عالی ارائه می دهد زیرا بیماران ظاهر خود را حفظ می کنند.
- نرخ موفقیت بین 50٪ تا 95٪ است، و آن را به یک انتخاب محبوب برای زنانی تبدیل می کند که کاهش وزن طولانی مدت یا بهبود ظاهر را در نظر می گیرند.
- می تواند برای تومورهای کوچکتر یا متوسط و برای کسانی که بیماری غیرقابل برداشت را تجربه می کنند مؤثر باشد، اگرچه در موارد بزرگ و تهاجمی یا مواردی که به اهداف کاهش وزن فوری نیاز دارند، مزایای آن کاهش می یابد.
- موارد مصرف: برای زنان مبتلا به سرطان پستان با اندازه کوچک تا متوسط، ضایعات توده ای آدنکس قابل برداشت یا کسانی که قادر به تحمل اثرات شدید ماستکتومی کامل یا ماستکتومی رادیکال گسترده نیستند، مناسب است.
با فرض اینکه مداخلات غیرجراحی به رویکردهای جایگزین طراحی شده برای مدیریت سرطان پستان قبل یا به جای جراحی درمانی اشاره دارد، این مرور جامع تکنیکهای مختلفی را که امروزه توسط متخصصان پزشکی برای پرداختن به جنبههای مختلف مراقبت از سرطان پستان استفاده میشود، برجسته میکند:
1. شیمی درمانی
- توضیحات: عوامل شیمی درمانی مدرن که از لحاظ تاریخی به عنوان بخشی از رژیم درمانی خط اول به دنبال شناسایی سرطان اولیه توسعه یافته اند، به طور قابل توجهی در طول زمان گسترش یافته اند و اکنون مسیرهای متعددی را در مکانیسم ترمیم DNA سلول، آپوپتوز و مسیر سیگنال دهی فاکتور رشد اپیتلیال هدف قرار می دهند.
- اثربخشی: میزان پاسخدهی بالا و بقای بدون پیشرفت مطلوب (PFS)، بهویژه زمانی که با درمانهای هدفمند یا ایمونوتراپی ترکیب میشود، شیمیدرمانی را به یکی از رایجترین درمانهای تجویز شده برای سرطان سینه مرحله اول و دوم تبدیل میکند.
- انواع عوامل: گزینههای مرحله اولیه شامل تاکسانهایی مانند دوستاکسل، پاکلیتاکسل و تراستوزوماب هستند که در القای مرگ سلولی و کاهش رگزایی مؤثر هستند. پیشرفت های اخیر شامل داروهای ضد رگ زایی مانند بواسیزوماب، رانیبیزوماب و پانیتوموماب است که از تشکیل رگ های خونی جدید در اطراف سلول های آسیب دیده جلوگیری می کند. سایر عوامل کلیدی عبارتند از پلاتین ها (سیس پلاتین و کربوپلاتین)، عوامل آلکیله کننده (ملفالان و کلرامبوسیل)، فلوروپیریمیدین ها (مشتقات فلوئورواوراسیل 5-FU) و آنتی متابولیت ها (متوترکسات، اتوپوزید، سیکلوفسفامید، داکتینومایسین).
2. درمان های هدفمند (آنکوژن ها و تعدیل کننده های ایمنی خاص آنتی ژن تومور - تایسم ها)
- توضیحات: هدف این استراتژی ها کاهش بیان نابجای ژنی است که منجر به تومورزایی از طریق تغییر عملکرد پروتئین یا سرکوب شبکه های انتقال سیگنال می شود. درمانهای مبتنی بر انکوژن از ژنهای دخیل در تقسیم سلولی، متابولیسم، مهاجرت و آپوپتوز استفاده میکنند. نمونهها شامل مهارکنندههای تیروزین کیناز EGFR (Erlotinib، Gefitinib) و تقویت Her2/neu که کوکتلهای آنتیبادی را هدف قرار میدهد (تراستوزوماب اربیتوکس، لاپاتینیب) است. در همین حال، TAISMها با شناسایی مولکولهای خاص موجود در محلهای تومور کار میکنند که پاسخ ایمنی تطبیقی را علیه سلولهای سرطانی ایجاد میکنند. مثالها شامل بلوکهای PD-L1 با استفاده از آنتیبادیهای مونوکلونال (nivolumab، pembrolizumab)، مهارکنندههای ایست بازرسی (atezolizumab، durvalumab، velcade، و temsirolimus) و الیگونوکلئوتیدهای آنتیسنس (Trastuzumab-Dacomitinib) است.
- اثربخشی: درمانهای هدفمند مختلف نتایج امیدوارکنندهای را در میان انواع مختلف سرطان پستان نشان دادهاند که بقای کلی را بهبود میبخشد و مزایای بیشتری نسبت به شیمیدرمانی معمولی به تنهایی ارائه میدهد. علاوه بر این، درمانهای ایمنپوست نویدبخش برای درمان بیماری در مراحل آخر و تسریع توسعه پزشکی شخصیسازی شده است.
- محدودیت ها: مانند تمام درمان های دارویی، محدودیت هایی در رابطه با مشخصات سمیت، توسعه مقاومت دارویی، معیارهای انتخاب بیمار و قیمت گذاری وجود دارد. کارآزماییهای بالینی باید برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی این درمانهای جدید برای تعیین استراتژیهای مدیریت بهینه ادامه یابد.
3. نشانگرهای بیولوژیکی و درمان های هدایت شده با نشانگرهای زیستی
- توضیحات: تحقیقات علمی چندین نشانگر مولکولی را شناسایی کرده اند که پاسخگویی به شیمی درمانی، ایمونوتراپی یا سایر روش های مداخله ای را پیش بینی می کنند. به عنوان مثال، وضعیت ERBB2 (همچنین به عنوان گیرنده هرسپتین شناخته می شود) ممکن است به عنوان یک پیش بینی کننده مفید برای بیماران مبتلا به سرطان پستان با گیرنده استروژن مثبت (ER+)-HER2 منفی (HER2-) که درمان های هورمونی دریافت می کنند، عمل کند، در حالی که زیرگروه PAM50 برای تعیین پروتکل های درمانی مناسب بسیار مهم است. سرطان سینه سه گانه منفی
- اثربخشی: تجزیه و تحلیل نشانگرهای بیولوژیکی به پزشکان اجازه میدهد تا برنامههای درمانی را با دقت بیشتری تنظیم کنند، پاسخها به درمانها را بهینه کنند و سمیت را به حداقل برسانند. سیستمهای پایش بلادرنگ با استفاده از فناوریهای توالییابی نسل بعدی، ارزیابی مستمر تغییرات ژنتیکی را در طول دورههای درمانی در حال انجام امکانپذیر میسازد و تنظیمات رژیمهای درمانی را در زمان واقعی اطلاع میدهد.
- محدودیت ها: در حالی که نشانگرها بینش های ارزشمندی را در مورد تصمیمات درمانی ارائه می دهند، نمی توانند نتایج بهبود یافته را تضمین کنند یا نیاز به درمان های خط دوم یا مکمل را برطرف کنند. تحقیقات مستمر و تلاشهای اعتبارسنجی برای اصلاح ابزارهای تشخیصی و بهبود نرخهای دقت ضروری است .
بازماندگان سرطان سینه برای اطمینان از طول عمر و کیفیت زندگی، نیاز به حمایت جامع پس از درمان دارند. رویکرد چند بعدی که در زیر به آن اشاره شده است، جنبه های فیزیکی، عاطفی، روانی، اجتماعی و پزشکی بهبود را در بر می گیرد.
1. تمرینات توانبخشی بدنی و تقویتی
- توضیحات: پس از خروج بیماران از بیمارستان پس از درمان قطعی، آنها تحت تمرینات فیزیکی سخت قرار می گیرند تا قدرت و انعطاف پذیری را در سراسر بدن خود بازسازی کنند. این فرآیند معمولاً شامل پیادهروی، شنا، حرکات کششی، یوگا، روتینهای تمرینی نشسته و برنامههای تمرین با وزنه متناسب با سطح آمادگی جسمانی و اهداف هر فرد است.
- اهمیت: فعالیت بدنی منظم به حفظ سلامت استخوان ها و ماهیچه ها کمک می کند و در عین حال التهاب را کاهش می دهد، سرعت آسیب بافت را کاهش می دهد و از عوارض مربوط به آرتریت و آرتروز جلوگیری می کند. علاوه بر این، هم ترازی مناسب باعث کاهش خطر ابتلا به سندرم های درد مزمن به دلیل فشرده سازی عصب یا فشارهای ناشی از حرکات تکراری می شود.
2. مشاوره تغذیه
- توضیحات: به بیماران در مورد اصول تغذیه ای مربوط به حفظ سلامتی در دوران نقاهت، با تاکید بر عادات غذایی که باعث کاهش چربی، تولید انرژی و سلامت کلی می شود، آموزش داده می شود. دستورالعمل ها مصرف پروتئین های بدون چربی، کربوهیدرات های پیچیده، میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و مقادیر متوسطی از چربی های سالم را توصیه می کنند. محدودیت های غذایی نیز باید بر اساس هر گونه بیماری همراه یا داروهای قبلی مصرف شده در طول درمان مورد توجه قرار گیرد.
- اهمیت: وعده های غذایی متعادل به سیری، هموستاز گلوکز، کنترل قند خون و جذب مواد مغذی کمک می کند و در نهایت از فرآیندهای ترمیم بافت و رشد مرتبط با بهبودی حمایت می کند. علاوه بر این، برخی مواد غذایی مانند غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3، منیزیم، ویتامین D، سلنیوم، آهن و روی با تقویت ایمنی، کاهش التهاب، جلوگیری از تحلیل استخوان و بهبود زخم، نقش مهمی در بقای سرطان دارند. و حفاظت از مولفه های سلامت روان.
3. تکنیک های ذهن آگاهی و آرامش
- توضیحات: تکنیکهایی مانند مدیتیشن، تمرینهای تنفس عمیق، آرامسازی پیشرونده عضلانی، و مراقبه ماورایی، تمرینهای صلحآمیز و مفیدی را ارائه میدهند که برای پرورش خودآگاهی، کاهش استرس و تعادل عاطفی در بین بازماندگان سرطان طراحی شدهاند.
- اهمیت: ذهن آگاهی به افراد کمک می کند تا بدون قضاوت روی لحظه حال تمرکز کنند و در میان چالش های روزانه احساس آرامش و ثبات درونی را فراهم می کند. تحقیقات نشان می دهد که تمرکز حواس می تواند منجر به افزایش انعطاف پذیری، کاهش علائم افسردگی و اضطراب، بهبود خلق و خو، کیفیت خواب بهتر و میزان کمتر عود در میان بازماندگان طولانی مدت شود.
4. شبکه های حمایت اجتماعی
- توضیحات: ایجاد ارتباط با دوستان، اعضای خانواده، همکاران، یا فرصت های داوطلبانه، آرامش عاطفی، تشویق و کمک عملی را در طول این دوره چالش برانگیز ارائه می دهد. بازماندگان اغلب تجربیات خود را به اشتراک می گذارند، در مورد مکانیسم های مقابله ای بحث می کنند، به دنبال مشاوره می گردند، و پیوندهایی ایجاد می کنند که از محدودیت های محیط های پزشکی فراتر می رود.
- اهمیت: تعاملات اجتماعی به کاهش احساس انزوا، تنهایی و شرمندگی توسط بسیاری از زنانی که تحت درمانهای مربوط به تروما قرار میگیرند، کمک میکند. مشارکت در فعالیتهای اجتماعی نه تنها عزت نفس را افزایش میدهد، بلکه دسترسی به منابع، آموزش و گروههای حمایت از همتایان را با تمرکز بر آگاهی و حمایت از سرطان پستان فراهم میکند.
5. آموزش و توسعه حرفه ای مستمر
- توضیحات: ثبت نام در برنامه های تخصصی طراحی شده برای افزایش دانش در مورد جنبه های مختلف مراقبت از سرطان، گزینه های درمانی و مراقبت های بعدی می تواند بازماندگان را با اطلاعات حیاتی مورد نیاز برای پیمایش مراحل بعدی درمان و مدیریت عوارض احتمالی مجهز کند. پلتفرمهای آنلاین، کنفرانسها، اعتبارات آموزش مداوم و انجمنهای حرفهای معتبر نیز فرصتهایی را برای یادگیری مادامالعمر ارائه میدهند.
- اهمیت: دسترسی به یافته های تحقیقاتی فعلی و بهترین شیوه ها به بازماندگان این امکان را می دهد تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد مدیریت عوارض جانبی، پیروی از برنامه های درمانی و به حداکثر رساندن پیش آگهی کلی خود بگیرند. آموزش رسمی همچنین می تواند به رضایت شغلی، امنیت مالی و فرصت های پیشرفت شغلی کمک کند، زمانی که نیازهای فوری درمان و بهبود سرطان برآورده شود.
طرز تهیه، مواد لازم و نحوه پخت کوفته تبریزی را در این پست به شما یاد خواهیم داد.